Έδρα Τεχνητής Νοημοσύνης από τον «ΧΜ» στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2024 το Πανεπιστήμιο Κύπρου υπέγραψε μια ιδιαίτερα σημαντική συμφωνία με τον Όμιλο ΧΜ, η οποία θα βάλει το ανώτατο ακαδημαϊκό ίδρυμα στη νέα εποχή της ανάπτυξης και χρήσης εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η συμφωνία αφορά την ίδρυση «Έδρας ΧΜ στην Τεχνητή Νοημοσύνη» / «ΧΜ Chair of Artificial Intelligence» στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Συγκεκριμένα, ο Όμιλος ΧΜ αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση της Έδρας στο Πανεπιστήμιο, για 10 συνεχόμενα έτη, με σκοπό την προαγωγή της έρευνας, της εκπαίδευσης και της αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων στο γνωστικό αντικείμενο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η χρηματοδότηση ξεπερνά το ένα εκατομμύριο ευρώ και προϋποθέτει τη δημιουργία της Έδρας  και τη στελέχωσή της μέσω της πρόσληψης μέλους ακαδημαϊκού προσωπικού στη βαθμίδα του/της Καθηγητή/τριας.

Η Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, Καθηγήτρια Ελένη – Τατιανή Συνοδινού και η συν-Διευθύνουσα Σύμβουλος του Ομίλου ΧΜ, Δρ Σταύρη Μόρτη, εξηγούν τι αναμένεται να κάνει αυτή η Έδρα και πώς ταιριάζουν οι τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης σε έναν ακαδημαϊκό χώρο.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη ενισχύει την ταχύτητα, την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητα των ανθρώπινων προσπαθειών. Παράλληλα, εγκυμονεί κινδύνους. Τι σημαίνει αυτή η τεχνολογία για ένα Ανώτατο Ακαδημαϊκό Ίδρυμα;  

Τ.Σ. Η ραγδαία ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης επιφέρει σημαντικές προκλήσεις σε κάθε τομέα του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτιστικού γίγνεσθαι, αλλάζοντας τον τρόπο αξιοποίησης των δεδομένων και λήψης αποφάσεων.

Παράλληλα, η μετασχηματιστική δύναμη της Τεχνητής Νοημοσύνης επιφέρει σημαντικές οικονομικές, νομικές, δεοντολογικές, πολιτικές και ρυθμιστικές προκλήσεις, για τις οποίες πρέπει να ετοιμαζόμαστε.

Τα πανεπιστήμια καλούνται να προχωρήσουν σε καινοτόμες προσεγγίσεις  και ουσιώδεις αλλαγές με επίκεντρο την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, προσφέροντας τις απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις και διαμορφώνοντας νέα μοντέλα και πρακτικές   έρευνας, διδασκαλίας και μάθησης, που θα λειτουργήσουν ως πυλώνες εξέλιξης, κατά και μετά από τις σπουδές, για το πανεπιστήμιο και την κοινωνία.

Η πανεπιστημιακή παιδεία καλείται να επαναπροσδιοριστεί ως προς βασικές της διεργασίες και πρακτικές, ώστε να προάγει ένα ιδεώδες και ένα περιβάλλον μάθησης με αξιακό πυλώνα τη δεοντολογική αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, ως βασικό  εργαλείο καλλιέργειας της γνώσης και της μάθησης,  αλλά και προσωπικής εξέλιξης και ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων.

Οι συνεχώς αυξανόμενες δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης επιφέρουν δραστικές αλλαγές στις ερευνητικές μεθοδολογίες και στην εκπαιδευτική διαδικασία, παρέχοντας άνευ προηγουμένου προοπτικές και προσεγγίσεις για γρήγορες, ισχυρές, αυτοματοποιημένες και αποτελεσματικές διαδικασίες.  

Παράλληλα, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα για τον ρόλο που πρέπει να δοθεί στα νέα τεχνολογικά εργαλεία,ώστε οι εκπαιδευτικοί στόχοι να εκπληρώνονται με ποιοτικά και διαφανή πρότυπα που θα διαμορφώσουν  μια νέα κουλτούρα μάθησης, η οποία θα βασίζεται στην κριτική αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη μηχανή.

Στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι τεχνικές Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των συναλλαγών που είναι πιθανό να εμπεριέχουν δόλο, για την υιοθέτηση γρήγορης και ακριβούς βαθμολόγησης πιστώσεων, καθώς και για την αυτοματοποίηση χειροκίνητων έντονων εργασιών διαχείρισης δεδομένων. Πώς βλέπει μια εταιρεία όπως είναι η ΧΜ τις εξελίξεις που ενδέχεται να επιφέρει η ΤΝ και την έρευνα σε αυτόν τον τομέα;

Σ.Μ: Στην XM κατανοούμε πλήρως τημετασχηματιστική δυναμική της Τεχνητής Νοημοσύνης στον χρηματοοικονομικό τομέα. Αυτήν τη στιγμήαξιοποιούμε την Τεχνητή Νοημοσύνη σε κρίσιμους τομείς, όπως η ανίχνευση ύποπτων συναλλαγών και η αναγνώριση πιθανής υποκλοπής ταυτότητας, επιτρέποντάς μας να προστατεύουμε καλύτερα τους πελάτες μας και να διασφαλίζουμε την ασφάλεια των συναλλαγών τους με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Η Τεχνητή Νοημοσύνη διαδραματίζει, επίσης, καίριο ρόλο στην αυτοματοποίηση επαναλαμβανόμενων και χρονοβόρων εσωτερικών διαδικασιών, οι οποίεςαπαιτούν ανάλυση τεράστιου όγκου δεδομένων, βοηθώντας μας να απλοποιήσουμε τη λειτουργία τμημάτων, όπως είναι το μάρκετινγκ και το τμήμαέρευνας και ανάπτυξης προϊόντων.

Στην ανάπτυξη λογισμικού, τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης βοηθούν τις ομάδες μας να αναπτύσσουν κώδικα υψηλότερης ποιότητας με μεγαλύτερη αποδοτικότητα, μειώνοντας τα σφάλματα και επιταχύνοντας τη διαδικασία ανάπτυξης και παραγωγής προϊόντων. Αυτό μας επιτρέπει να βελτιώνουμε συνεχώς τις πλατφόρμες και τα προϊόντα μας, ανταποκρινόμενοι στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των πελατών μας.

Στην ανίχνευση απάτης, η Τεχνητή Νοημοσύνη συμβάλλει στην αντιμετώπιση σύνθετων προκλήσεων,όπως είναι η χειραγώγηση μέσω πολλαπλών λογαριασμών και η εκμετάλλευση καθυστερήσεων στις τιμές. Επίσης, βοηθά στην πρόληψη της απάτης μέσω αντιστροφής χρέωσης, εντοπίζοντας ύποπτα μοτίβα και προλαμβάνοντας οικονομικές απώλειες.

Στην εξυπηρέτηση πελατών, η Τεχνητή Νοημοσύνη μάς επιτρέπει να προσφέρουμε πιο εξατομικευμένη και αποδοτική υποστήριξη. Μέσω προηγμένων αλγορίθμων Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούμε να αναλύουμε τη συμπεριφορά των πελατών σε πραγματικό χρόνο, παρέχοντας έγκαιρη υποστήριξη και εξατομικευμένες λύσεις. Τα chatbots και οι εικονικοί βοηθοί με Τεχνητή Νοημοσύνη μάς επιτρέπουν να προσφέρουμε 24/7 πολυγλωσσική υποστήριξη, διασφαλίζοντας γρήγορες και ακριβείς απαντήσεις, ενώ οι εκπρόσωποί μας μπορούν να επικεντρωθούν σε πιο σύνθετα αιτήματα που απαιτούν ανθρώπινη ενσυναίσθηση και κρίση.

Παρόλο που αυτές οι εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης έχουν ήδη επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις, πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε μόλις στην αρχή της εξερεύνησης των δυνατοτήτων της. Η συνεχής έρευνα και καινοτομία στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης θα αποκαλύψει ακόμη περισσότερες ευκαιρίες, και η XMδεσμεύεται να παραμείνει στην αιχμή αυτών των εξελίξεων, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα, την ασφάλεια και την εμπειρία των πελατών.

Αντίστοιχα, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αναλύσει διάφορα σημεία δεδομένων,συμπεριλαμβανομένων των προτύπων συμμετοχής, των επιπέδων αφοσίωσης και των ακαδημαϊκών επιδόσεων των φοιτητών, για να επισημάνει πιθανά ζητήματα. Αυτή η προληπτική προσέγγιση επιτρέπει στα πανεπιστήμια να παρεμβαίνουν με στοχευμένα συστήματα υποστήριξης, όπως είναι η εξατομικευμένη διδασκαλία. Πώς προβλέπετε να αξιοποιούνται τα εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης στο άμεσο μέλλον από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα; Υπάρχει λόγος να τα φοβόμαστε;

Τ.Σ. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί ν’ αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής διεργασίας.

Τα εργαλεία ΤΝ παρέχουν πολλαπλές δυνατότητες ενδυνάμωσης της διδασκαλίας και της μάθησης: καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και συλλογισμού μέσα από τον διάλογο με τα εργαλεία ΤΝ, διαφοροποιημένη ή εξατομικευμένη μαθησιακή στόχευση βάσει των αναγκών και των δυνατών σημείων των φοιτητριών και φοιτητών, έμφαση στην αφομοίωση και  εμβάθυνση των γνώσεων μέσα από πιο σύνθετα ερωτήματα, ανάπτυξη και ενίσχυση δεξιοτήτων ψηφιακής παιδείας,  δημιουργικότητας και επίλυσης προβλημάτων κ.ά.

Για παράδειγμα, ένας βοηθός Τεχνητής Νοημοσύνης (AITutor) μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο συνοδοιπόρο τόσο για τον/την ακαδημαϊκό όσο και για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές, παρέχοντας  στοχευμένη ανατροφοδότηση και αναλυτικά στοιχεία σε πραγματικό χρόνο.  

Ωστόσο, παράλληλα, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα. Πώς μπορεί να αποφευχθεί η επιφανειακή χρήση των προτεινόμενων απαντήσεων; Πώς μπορεί να ενισχυθεί η επαλήθευση των πηγών και η ορθότητα των απαντήσεων; Πώς θα αποφευχθεί η παραγωγή και επικράτηση μιας στερεότυπης και ομοιόμορφης επιχειρηματολογίας και σκέψης; Πώς η αλληλεπίδραση θα γίνει συνεργασία και τι σημαίνει αυτό για την παραγόμενη πνευματική δημιουργία; Ανήκει στον άνθρωπο ή στη μηχανή, και στους δυο ή σε κανέναν και τι σημαίνει αυτό δεοντολογικά και νομικά;

Πρόσφατα το ΠΚ υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με την ΧΜ για την ίδρυση μιας Έδρας Τεχνητής Νοημοσύνης. Ποιοι είναι οι στόχοι της ΧΜ και τι αποτελέσματα αναμένετε από αυτήν τη συνεργασία;

Σ.Μ. Μέσω της ίδρυσης της Έδρας Τεχνητής Νοημοσύνης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου στοχεύουμε στην προώθηση της καινοτομίας και στη συμβολή στην ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής στον τομέα της ΤεχνητήςΝοημοσύνης. Βλέπουμε αυτήν τη συνεργασία ως καθοριστική για τη δέσμευσή μας στην εκπαίδευση και την εταιρική κοινωνική ευθύνη, ενδυναμώνοντας τη νέα γενιά ερευνητών και επαγγελματιών. Υποστηρίζοντας αυτήν την ακαδημαϊκή πρωτοβουλία, επιδιώκουμε ναγεφυρώσουμε το χάσμα μεταξύ θεωρητικής έρευνας καιπρακτικών εφαρμογών που μπορούν να ωφελήσουν όχι μόνο την XM, αλλά και τον ευρύτεροχρηματοοικονομικό τομέα.

Προσδοκούμε ότι αυτή η συνεργασία θα αποφέρει απτά αποτελέσματα, όπως η πρόοδος στην Τεχνητή Νοημοσύνη για την ανίχνευση απάτης, την αξιολόγηση φερεγγυότητας και την αυτοματοποίηση διαδικασιών διαχείρισης και ανάλυσης δεδομένων. Αυτές οι καινοτομίες θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατώνμας. Επιπλέον, συμβάλλοντας στην ακαδημαϊκή κοινότητα, φιλοδοξούμε να αφήσουμε ένα διαρκές αποτύπωμα στην εκπαιδευτική και τεχνολογική σκηνή της Κύπρου.

Ποιες είναι οι προοπτικές και οι δράσεις που θα αναπτυχθούν στο Πανεπιστήμιο Κύπρου μέσα από αυτήν τη νέα Έδρα;

Τ.Σ. Η ίδρυση της έδρας XM στην Τεχνητή Νοημοσύνη αναμένεται να ενισχύσει και να εμπλουτίσει σημαντικά τις δράσεις του Πανεπιστημίου Κύπρου σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η έδρα ΧΜ στην Τεχνητή Νοημοσύνη προβλέπει την πλήρη χρηματοδότηση μιας θέσης Καθηγητή/ριας στο Τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Κύπρου για δέκα χρόνια, με δυνατότητα ανανέωσης. Η έδρα αναμένεται να λειτουργήσει ως σημαντικός πόλος ανάπτυξης έρευνας και διδασκαλίας και ως κόμβος διάχυσης της επιστημονικής γνώσης με στόχο την αξιοποίησή της από την κοινωνία και την οικονομία.

Ο/η κάτοχος της έδρας θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη έρευνας αιχμής στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Μέσω της έδρας XM αναμένουμε, επίσης, να προσελκύσουμε,  πέραν του ακαδημαϊκού μέλους που θα στελεχώσει την Έδρα,   ταλαντούχους ερευνητές και ερευνήτριες που θα στελεχώσουν τις δράσεις της.

Η ίδρυση αυτής της Έδρας έχει επίσης έναν εξέχοντα συμβολισμό, καθώς στοχεύει και  στην ανάδειξη μιας ευρύτερης, πολυδιάστατης και πολυεπίπεδης δυναμικής εντός του Πανεπιστημίου Κύπρου, η οποία θα ανάγει τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης ως βασικό παρονομαστήστην ακαδημαϊκή διεργασία (έρευνα, διδασκαλία και μάθηση). Η ανάπτυξη έρευνας αιχμής στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης εντός του ΠΚ αναμένεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά προς δράσεις ευρύτερης αξιοποίησης της ΤΝ στην υποδομή του Πανεπιστημίου Κύπρου, μέσω της ανάπτυξης σε ερευνητικό επίπεδο εφαρμογών που διευκολύνουν την παροχή υπηρεσιών στην ακαδημαϊκή κοινότητα και σε εξωτερικούς εταίρους.

Περαιτέρω, η έδρα XM αναμένεται  να λειτουργήσει ως πυλώνας συνέργειας του ΠΚ με τον όμιλο XM, παρέχοντας ευκαιρίες  για την περαιτέρω ανάπτυξη και αξιοποίηση της έρευνας μέσα από διδακτορικά προγράμματα ή άλλα ερευνητικά προγράμματα, τησυνεργασία μεταξύ του ομίλου εταιρειών ΧΜ και του Πανεπιστημίου Κύπρου μέσω της τοποθέτησης και πρακτικής άσκησης φοιτητριών και φοιτητών, τηνεργοδότηση αποφοίτων και την εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού του ομίλου XM σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Επίσης, η Έδρα XM  θα προσφέρει νέες δυνατότητες ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ του Πανεπιστημίου Κύπρου και ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων του εξωτερικού, με στόχο την αναγνώριση της έδρας  και των συμπληρωματικών της δράσεων ως  διεθνούς πόλου αριστείας και πρωτοποριακής έρευνας  στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης.    

Σ.Μ: Ως χορηγός της Έδρας Τεχνητής Νοημοσύνης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, η XM είναι ενθουσιασμένη που υποστηρίζει αυτήν την πρωτοποριακή πρωτοβουλία. Πιστεύουμε ακράδαντα στη δύναμη της εκπαίδευσης και της καινοτομίας, και είμαστε αφοσιωμένοι στην προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Υποστηρίζουμε πλήρως το όραμα του Πανεπιστημίου Κύπρου για την ανάπτυξη ενός κέντρου αριστείας στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε στενά με το Πανεπιστήμιο σε όλες τις πτυχές αυτής της πρωτοβουλίας, από την έρευνα αιχμής και την εκπαίδευση μέχρι τις πρακτικές εφαρμογές και τη διάχυση γνώσης στην κοινωνία.

Ανυπομονούμε να δούμε τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας και είμαστε βέβαιοι ότι θα συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Κύπρο.

*Επικεφαλής Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων του Πανεπιστημίου Κύπρου

Ενθουσιασμός αλλά και συναγερμός…

Η ταχεία πρόοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης έχει γοητεύσει τον κόσμο, προκαλώντας ενθουσιασμό αλλά και συναγερμό, εγείροντας σημαντικά ερωτήματα σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπό της στην παγκόσμια οικονομία. Το πώς ακριβώς θα εξελιχθεί αυτή η πολύπλοκη τεχνολογία και τι συνέπειες θα έχει είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Υπολογίζεται, όμως, ότι ηΤεχνητή Νοημοσύνη θα επηρεάσει σχεδόν το 40% των θέσεων εργασίας σε όλον τον κόσμο, αντικαθιστώντας κάποιες και συμπληρώνοντας άλλες.

Αυτό που μπορούμε να πούμε με κάποια σιγουριά είναι ότι οι επιστήμονες και ακολούθως η Πολιτεία, θα χρειαστεί να καταλήξουν σε ένα σύνολο εργαλείων και πολιτικών, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να αξιοποιήσουμε με ασφάλεια τις τεράστιες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος της ανθρωπότητας.

Πλέον, δεν συζητάμε για σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Η εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι προ των πυλών και πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα αξιοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ευημερία των ανθρώπων.