Μακάριος, ψευδαισθήσεις, 13 σημεία, κωλοτούμπα και το σύνδρομο της ύβρεως….

Αμέσως μετά τη μεταστροφή του από την Ένωση στην Ανεξαρτησία, ο Μακάριος άρχισε εμπαιγμούς καιαλλοπρόσαλλες δηλώσεις. Να κατηγορεί τους Βρετανούς και να επικαλείται ο ίδιος δημαγωγικά την Ένωση. Μια καταστροφική «πολιτική», που επικράτησε μέχρι τον θάνατό του. Δηλαδή δέχομαι σήμερα αυτά, με την προϋπόθεση ότι θα τα… τροποποιήσω αργότερα!Αγνοώντας τη σοβαρότητα πράξεων και δηλώσεων…

Ο Όρκος της Φανερωμένης

Προτού προχωρήσω και για όσα έγραψα στο Μέρος Α’,προσθέτω τον ΟΡΚΟΝ ΤΗΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ, για όσους δεν γνωρίζουν. Τον οποίο πήρε ο Αρχ. Μακάριος για αγώνα μέχρι ΘΑΝΑΤΟΥ στις 22 Αυγούστου 1954,ενώπιον ΧΙΛΙΑΔΩΝ λαού, στην εκκλησία της Φανερωμένης. Γι’ αυτό τον αποκαλούν επίορκο για τημεταστροφή του.

«Κύπριοι αδελφοί.

»Στώμεν καλώς. Ουδείς ας ορρωδήση. Ουδείς ας προδώση τας αρχάς και τας πεποιθήσεις του. Είμεθα Έλληνες και μετά των Ελλήνων επιθυμούμεννα ζήσωμεν.

»Υπό τους ιερούς αυτούς θόλους ας δώσωμενσήμερον τον άγιον όρκον: Θα παραμείνωμεν πιστοί έως θανάτου εις το εθνικόν μας αίτημα. Άνευ υποχωρήσεων. Άνευ παραχωρήσεων. Άνευ συναλλαγών. Θα περιφρονήσωμεν την βίαν και την τυραννίαν. Με θάρρος θα υψώσωμεν το ηθικόν παράστημά μας υπεράνω των μικρών και εφημέρωνκωλυμάτων, εν και μόνον επιδιώκοντες, εις εν και μόνον αποβλέποντες τέρμα, την Ένωσιν και μόνον την Ένωσιν».

Στις 3 Οκτωβρίου 1958 απευθύνθηκε στους Έλληνεςτης Κύπρου, κατηγορώντας τη βρετανική κυβέρνηση για αδιαλλαξία και ότι η νέα της πολιτική προκαλεί τριβές στο νησί και κάλεσε τον λαό να απορρίπτει ό,τιπροτεινόταν…

Στις 13 Οκτωβρίου 1958, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο Μακάριος είπε ότι το «Σχέδιο Macmillan» ήταν απαράδεκτο, γιατί εισήγαγε την τουρκική μειονότητα ως κύριο μέρος. Επιβεβαίωσε την ετοιμότητά του να δεχθεί ένα προσωρινό καθεστώς αυτο-κυβέρνησης, νοουμένου ότι θα οδηγούσε στην ανεξαρτησία και ότι ήταν έτοιμος να λάβει μέρος σε μια διάσκεψη, όπως είχε προτείνει ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Spaak, νοουμένου ότι η ατζέντα θα περιελάμβανε ένα μελλοντικό σχέδιο για την Κύπρο μαζί με το βρετανικό σχέδιο. (Εδώ λογικώς ένας διερωτάται,αφού το βρετανικό σχέδιο ήταν απαράδεκτο, γιατί να περιλαμβανόταν στην ατζέντα; Εδώ η αναφορά στοβρετανικό έγγραφο: «In reply to questions, ArchbishopMakarios said that the “Macmillan Plan” wasunacceptable because it introduced the Turkish minorityas a principal factor. He confirmed his readiness to accept an interim regime of self-government provided this would lead to independence and his readiness to take part in a conference as proposed by M. Spaak, provided the agenda included a future settlement for Cyprus as well as the British Plan»).

Καθώς ο ΓΓ του ΝΑΤΟ συνέχιζε τις προσπάθειές του για μια σύσκεψη στρογγυλής τραπέζης, ο Μακάριος παρέμενε σιωπηλός. Όμως, στις 21 Οκτωβρίου δήλωσε στον ανταποκριτή του «News Chronicle», στην Αθήνα, ότι αν δινόταν ανεξαρτησία, θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία και ότι από τον Αύγουστο είχε προσφέρει τη συνεργασία του στον Κυβερνήτη.

Η προσπάθεια του ΓΓ του ΝΑΤΟ ναυάγησε.

Στις 15 Νοεμβρίου 1958 η εφημερίδα «New Chronicle»έγραψε ότι ο Μακάριος επέμενε πως η αυτοδιάθεση ήταν η μόνη λύση για το κυπριακό πρόβλημα και η διχοτόμηση πρακτικώς ήταν αδύνατη. «Η Ένωση ήταν ένα βήμα για αργότερα και δεν θα γινόταν δίχως την έγκριση του ΟΗΕ». Και για τις Βρετανικές Βάσεις είπε ότι δεν ήταν εις θέσιν να εγγυηθεί ότι οι Βάσεις θα παρέμεναν στα βρετανικά χέρια. «Οι Άραβες και η Σοβιετική Ένωση δεν τις θέλουν (στην Κύπρο). Θα χρειαστούμε τη βοήθειά τους στα Ηνωμένα Έθνη, γι’ αυτό καλύτερα να μη μιλάμε γι’ αυτές τώρα»!

Παράλληλα, στις 13 Δεκεμβρίου 1958 ο κυβερνήτης Foot έγραψε τα εξής προς τον Υπουργό Αποικιών:

«…Πολλοί Ελληνοκύπριοι μιλούν ωσάν και μπορείκάποιος να υποθέσει ότι το βρετανικό σχέδιο θα παραμεριστεί και θα κληθεί διάσκεψη με ελληνικούς όρους. Ακόμα δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται πόσο σύντομα οι τουρκικές πρόνοιες θα μπουν σε εφαρμογή». Και μπήκαν στις 19.2.1959…

Ένας από τους πολλούς μύθους είναι πως ο Κ. Καραμανλής τα έκανε όλα στη Ζυρίχη κρυφά από τον Μακάριο. Ο Μακάριος ήταν ενήμερος όλων των διαπραγματεύσεων. Το φανέρωσαν τα αποδεσμευμένα βρετανικά αρχεία για το 1959…

Ο Μακάριος πλήρως ενήμερος για Ζυρίχη

Ένας από τους πολλούς μύθους είναι και πως ο Κ. Καραμανλής τα έκανε όλα στη Ζυρίχη κρυφά από τονΜακάριο. Ο Μακάριος ήταν ενήμερος όλων των διαπραγματεύσεων. Το φανέρωσαν τα αποδεσμευμένα βρετανικά αρχεία για το 1959. Και η διαβεβαίωση ήλθεαργότερα από τον διπλωμάτη κ. Πέτρο Μολυβιάτη, ο οποίος βρίσκεται εν ζωή.

Μιλώντας σε επετειακή τηλεοπτική εκπομπή στην Αθήνα, για τον Πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή,αποκάλυψε, ως εκπρόσωπος του Ιδρύματος Καραμανλή, ότι ο ίδιος ήταν το άτομο εκείνο, νεαρός τότε στο Υπουργείο Εξωτερικών, που μετέφερε τη πληροφόρηση από τον Κ. Καραμανλή προς τον Αρχ. Μακάριο, στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία».Ο Μακάριος ενημερωνόταν για όλα και ήταν ικανοποιημένος.

Η συγγραφέας ευχαριστεί τον διακεκριμένο συμπατριώτη μας, αρχιτέκτονα κ. Χάρη Φεραίο, από την Λευκωσία, ο οποίος, στις 14 Μαΐου 2014, της επιβεβαίωσε την τόσο σημαντική αυτή πληροφορία, επικοινωνώντας με το Ίδρυμα Κ. Καραμανλή και αποσπώντας -μέσω της γραμματέως κυρίας Στέλλας Μεσσίνη- τη δήλωση από τον κ. Πέτρο Μολυβιάτη, πως«επιβεβαιώνει ότι πράγματι ήταν αυτός που, από το Υπουργείο των Εξωτερικών, μετέφερε στον Μακάριο τα συμφωνούμενα στη Ζυρίχη».

Οι Τούρκοι τον Ιανουάριο του 1958 απαίτησαν από τους Βρετανούς ότι, σε οποιοδήποτε σχέδιο αυτο-κυβέρνησης στην Κύπρο πριν από τη διχοτόμηση, αυτή θα έπρεπε να είχε μορφή ομόσπονδης αυτο-κυβέρνησης. Όπως και έγινε με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου…Και ήταν τότε που το Φόρειν Όφις ξεκίνησε μελέτη για ομοσπονδιακή λύση…

Ο Δρ Nihat Erim χαρακτήρισε τις προτάσεις Radcliffe(1956) «αριστούργημα», οι δε Βρετανοί τον ίδιο ως τον «αρχιτέκτονα των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου»… Ήταν και επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπίας που συμμετείχε στην ετοιμασία του Συντάγματος της ΚΔ!..

13 σημεία

Οι Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου ήταν ένα μασκάρεμα του σχεδίου Sir Hugh Foot τον Ιανουάριο1958, που τροποποιήθηκε τον Ιούλιο του 1958 ως «Σχέδιο Macmillan» και στη συνέχεια με νέα τροποποίηση μασκαρεύτηκε σε τέτοιο βαθμό, που έγινε δεκτό ως λύση ανεξαρτησίας με τα διαιρετικά στοιχεία. Το δέχθηκαν και το υπέγραψαν οι κυβερνήσεις Ελλάδας, Τουρκίας, Ηνωμένου Βασιλείου και ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος με τον Δρα Fazil Kuchuk εκ μέρους των Κυπρίων, στις 19.12.1959, στο Lancaster House, στο Λονδίνο.

Τα κίνητρα του Δρος Nihat Erim για τον διαχωρισμό των δήμων ήταν διχοτομικά, με γεωγραφικό διαχωρισμό μεστόχο τα ευρύτερα σχέδιά του. Τα δυσλειτουργικά σημεία του Συντάγματος ξεκίνησαν ευθύς μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτά τα δέχθηκε ο Μακάριος σαν να έπαιζε «καζαντί», με την ψευδαίσθηση ότι ως «από μηχανής Θεός» θα τα άλλαζε…

Σχετικό το άρθρο «Οι Εθνάρχες των Συμφορών», του κ. Κώστα Χατζηκωστή, «Σημερινή», 25.10.2020. «Έφεραν την Κυπριακή “Ανεξαρτησία” της Ζυρίχης και του Λονδίνου. Ο ένας Εθνάρχης (ο Καραμανλής) δήλωσε ότι η ‘‘λύση’’ του Κυπριακού ήταν η ευτυχέστερη μέρα της ζωής του. Και ο άλλος Εθνάρχης (ο Μακάριος) ανέκραξε ως νέος Μαραθωνομάχος και Μαραθωνοδρόμος: ‘‘Νενικήκαμεν’’. Θα φτιάξουμε, αναφώνησε, ‘‘το Κράτος του Θεού’’…».

Το 1961 οι Τουρκοκύπριοι βουλευτές, με το βέτο (που τους εξασφάλισε ο Ερίμ) παρέλυσαν τη Δημοκρατία…Έτσι ο Μακάριος κατέθεσε πρόταση τροποποίησης του Συντάγματος με δεκατρία σημεία, τα οποία, όμως,συνέταξε σε συνεργασία με τον Ύπατο Αρμοστή της Βρετανίας στην Κύπρο, Sir Arthur Clark, ο οποίος,καθοδηγούμενος από το Λονδίνο, φρόντισε όπως «οι προτάσεις είναι λογικές και δίκαιες για τα τουρκικά συμφέροντα». Τα απέρριψαν Τουρκοκύπριοι και Τουρκία.

Το πρώτο πραξικόπημα 21 Δεκεμβρίου 1963-64

Το πρώτο πραξικόπημα, με καθαρό στόχο τη διάλυση της ΚΔ και αντικατάστασή της με δύο ομόσπονδα κράτη, δεν εκτελέστηκε από την ελληνική χούντα στις 15 Ιουλίου 1974 (το οποίο στόχευε στην αντικατάσταση Μακαρίου), αλλά από την Τουρκία και τους Τουρκοκυπρίους στις 21 Δεκεμβρίου 1963 και συνεχίστηκε εντός του 1964, για το οποίο οι Τ/κ ήταν εξοπλισμένοι και μελετημένοι βάσει σχεδίου. Που γνώριζε η κυβέρνηση του Αρχ. Μακαρίου…

«Νιου Γιορκ Τάιμς», 31 Δεκεμβρίου 1963: «Ο Αντιπρόεδρος Φαζίλ Κουτσιούκ είπε σήμερα ότι το Σύνταγμα της Κύπρου δεν ισχύει, δεν υπήρχε πιθανότητα η τουρκική και η ελληνική κοινότητα να ζήσουν μαζί στο νησί…Το Κυπριακό Σύνταγμα είναι νεκρό» και στη «Νιου Γιορκ Χέραλντ Τρίπιουν», 31.12.1963: «Το Κυπριακό Σύνταγμα είναι νεκρό… Ονομάστε το διχοτόμηση αν θέλετε».

Κωλοτούμπα Μακαρίου - ψευδαίσθηση -ρωσική παρότρυνση

Στις 31 Δεκεμβρίου 1963, ο πρέσβης της Σοβιετικής Ένωσης στην Κύπρο εξέφρασε στον Μακάριο τηνυποστήριξη της χώρας του στην πρόθεση της κυπριακής Κυβέρνησης να πετάξει τα δεσμά της Ζυρίχης.

Αμέσως μετά τη συνάντηση ο Μακάριος προέβη σε δήλωση για κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεως… και σε συνέντευξή του στη σοβιετική εφημερίδα «ΠΡΑΒΔΑ», 1.1.1964, εξέφρασε: «την ευγνωμοσύνη των Κυπρίων στον σοβιετικό Τύπο για την αντικειμενική αντιμετώπιση των γεγονότων στην Κύπρο… Θα εξοντώσουμε τις αιτίες που μας έδωσαν χάος και αναρχία και θα σταθεροποιήσουμε μια πολιτική ζωή στην Κύπρο. Η κυβέρνηση της οποίας ηγούμαι έχει πάρει απόφαση να εξασφαλίσει μέσω του ΟΗΕ τη διάλυση των Συμφωνιών που αφορούν ‘‘Εγγυήσεις’’ και Συμμαχίες με χώρες που υπέγραψαν τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου». (Άκρατη ψευδαίσθηση και ανευθυνότητα, εκτός του ότι και ο ίδιος είχε δεχθεί το πακέτο των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου).

Την ίδια μέρα, 1η Ιανουαρίου 1964, ο Μακάριος μονομερώς κατήργησε τις Συνθήκες Συμμαχίας και Εγγυήσεως, όμως πείσθηκε από τον Βρετανό Υπ. Κοινοπολιτείας, Duncan Sandys, που είχε φθάσει εσπευσμένα στην Κύπρο, μερικώς να αποσύρει την απόφασή του χαρακτηρίζοντάς την τάχα ως «δήλωση προθέσεως»! και ΚΑΛΕΣΕ τη Βρετανία (εγγυήτρια!) να βοηθήσει να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Οι Βρετανοί ανταποκρίθηκαν με επικεφαλής τον Βρετανό Στρατηγό Peter Young, ο οποίος και επέβαλε τη δεύτερη διχοτομική γραμμή στη Λευκωσία – ούτω καλούμενη έκτοτε «Πράσινη Γραμμή» - από το πράσινο μολύβι με το οποίο την τράβηξε στο χαρτί. Συνέχεια τηςπροηγούμενης διχοτομικής γραμμής στην κεντρική Λευκωσία (οδοί Ερμού/Πάφου) που επέβαλαν οι ίδιοι ως αποικιοκράτες το 1956, την πρώτη διχοτομική τέτοια ονόματι γραμμή Mason – Dixon.

Ο δε Βρετανός Πρωθυπουργός Sir Alec Douglas-Hume έστειλε την εξής οδηγία στον Υπ. Κοινοπολιτείας Duncan Sandys:

«...Δεν έχουμε πρόθεση να χρησιμοποιήσουμε τις δυνάμεις μας έστω και αν οι Τούρκοι εισβάλουν και δεν νομίζω με το να μπλοφάρουμε θα μας βοηθήσει...» (Το επανέλαβαν το 1972 και εκτέλεσαν το 1974, ήταν πολιτική Λονδίνου, όχι της Ουάσιγκτον).

Δεν άργησαν (οι Βρετανοί) να δείξουν τις επιδιώξεις τους για να αρχίσουν η κυπριακή κυβέρνηση (ο ίδιος ο Μακάριος) και ο λαός να τους επικρίνουν για τους επί εδάφους καθαρούς φιλο-τουρκισμούς των…

Ενώ παράλληλα στο Λονδίνο, στις 3.1.1964 ξεκίνησαν μελέτη ανασύστασης της ΚΔ σε δύο γεωγραφικά ξεχωριστά “constituent states”.

Στις 16.1.1964, στη σύσκεψη που κάλεσε στο Λονδίνο τα ενδιαφερόμενα μέρη ο R. Denktash, συνοδευόμενος από τους Τουρκοκύπριους Osman Orek και Halit AliRiza εν τη παρουσία των Ελληνοκυπρίων πολιτικών, Γλ. Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλοu, Σπύρου Κυπριανού, Στέλλας Σουλιώτη, Σερ Παναγιώτη Κακογιάννη πατέρα της Στέλλας Σουλιώτη, της τουρκικής και ελληνικής αντιπροσωπίας και Βρετανών αξιωματούχων, αξίωσε εθελοντική ανταλλαγή πληθυσμών και γεωγραφική ομοσπονδία.

Στις 14.2.1964, το τμήμα Σχεδιασμού του Φόρεϊν Όφιςξεκίνησε σχέδιο αλλαγής της συνταγματικής τάξης στο νησί με εδαφικό διαχωρισμό, διχοτόμηση μέσω διπλής Ένωσης, μέσω ομοσπονδίας - συνομοσπονδίας… 

Στις 28 Φεβρουαρίου 1964, ο Τούρκος Υπ. Εξωτερικών κ. Feridun Cemal Erkin είπε στο Φόρεϊν Όφις ότι η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι μία πολιτική είχαν, μία απαίτηση, γεωγραφικό διαχωρισμό…

Ψευδαίσθηση Μακαρίου - Δεν θα γίνει τουρκική ανταρσία!

Το πρωί της επετειακής 21ης Δεκεμβρίου 2016, από την εκπομπή στο «Ράδιο Πρώτο» «Επί των ήχων των ήλων», ο δημοσιογράφος Λάζαρος Μαύροςαναμετάδωσε αποσπάσματα συνεντεύξεών του, που είχε πάρει το 1993 από τους Τάσσο Παπαδόπουλο, Βάσο Λυσσαρίδη, Λέλλο Δημητριάδη και Νίκο Σαμψών.

Είπε ο Νίκος Σαμψών: «Επειδή έζησα όλη τη διαδικασία της αλλαγής των 13 σημείων του Συντάγματος, είμαι ένας από εκείνους που ο Μακάριος είχε καλέσει σε σύσκεψη και μας ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ζητήσει αλλαγή του Συντάγματος. Ο μόνος που έφερε ένταση ήμουν εγώ. Ρώτησα, αν είμαστε προετοιμασμένοι στρατιωτικά να αντιμετωπίσουμε τουρκική ανταρσία και ερώτησα τον Μακάριο, εάν φέραμε όπλα για αντιμετώπιση ανταρσίας.

»Ο Μακάριος μού απάντησε ότι δεν θα γίνει τουρκική ανταρσία, διότι πίσω μας είναι η Μεγάλη Βρετανία. Τότε απάντησα εγώ ότι, εάν είναι οι Εγγλέζοιπου βρίσκονται πίσω από την πρόθεσή του να αλλάξει το Σύνταγμα, τότε οδεύουμε με μαθηματική ακρίβεια εις την διχοτόμηση της Κύπρου…».

(Πηγές, Βρετανικό Εθνικό Αρχείο και βιβλίο Φ.Α. «Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019»).

Τέλος Μέρους Β’. Συνεχίζεται…

*Ερευνήτρια, δημοσιογράφος