H επιστροφή του Τραμπ και η Ανατολική Μεσόγειος

Ο Ντόναλντ Τραμπ επανεξελέγη με εντυπωσιακό τρόπο Πρόεδρος, προειδοποιώντας για μια εντυπωσιακή στροφή στις εθνικές ενεργειακές πολιτικές των ΗΠΑ. Προεκλογικά δεσμεύτηκε να εγκαταλείψει τους στόχους της κυβέρνησης Μπάιντεν για την καθαρή ενέργεια και επιστρέφοντας σε πολιτικές υπέρ των ορυκτών καυσίμων. Ο Τραμπ υποσχέθηκε να ενισχύσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, να μειώσει τη φορολογία, να ελέγξει το χρέος και να σφραγίσει τα σύνορα. Παράλληλα, οι Ρεπουμπλικάνοι ανέκτησαν την πλειοψηφία στη Γερουσία, κάτι που επιτρέπει ελευθερία κινήσεων. Τι μπορεί όμως να σημαίνει η στροφή που ευαγγελίζεται ο Τραμπ για την ενεργειακή αρχιτεκτονική στην Ανατολική Μεσόγειο, την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ αλλά και την Τουρκία;

Η πολύπλοκη θέση με Ισραήλ-Ρωσία

Η εκλογή Τραμπ θα έχει πιθανές επιπτώσεις στη σχέση Ισραήλ-Ρωσίας, ειδικά υπό το φως της συνεργασίας Ρωσίας-Ιράν, η οποία αποτελεί απειλή για το Ισραήλ.

Η σχέση Ισραήλ-Ρωσίας είναι πολύπλευρη, με τον Πρωθυπουργό Νετανιάχου και τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν να διατηρούν δεσμούς, λόγω και των ενεργειακών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών. Ενώ το Ισραήλ προμηθεύεται πετρέλαιο από τη Ρωσία, κύριοι προμηθευτές του είναι το Αζερμπαϊτζάν και το Καζακστάν. Οι Συμφωνίες του «Αβραάμ» του 2020, που ενισχύουν τις σχέσεις του Ισραήλ με τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν, διευκολύνουν την πρόσβαση του Ισραήλ σε νέες πηγές πετρελαίου και μειώνουν την εξάρτησή του από τη Ρωσία.

Η νέα συνθήκη με την εκλογή Τραμπ στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου

Επιπλέον, το Ισραήλ έχει ισχυρούς ενεργειακούς δεσμούς με την Αίγυπτο και την Ιορδανία, παρέχοντας φυσικό αέριο και νερό, ενώ αγοράζει προϊόντα από τις χώρες αυτές. Ο Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ισραήλ Κατζ, έχει τονίσει τη σημασία της εξόρυξης φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο για την ενίσχυση της στρατηγικής θέσης της χώρας.

Συμφωνίες του «Αβραάμ»

Υπενθυμίζεται πως, κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ διαμεσολάβησε για την ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών του Κόλπου, με αρχιτέκτονα αυτής της διαδικασίας τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ.

Μία από τις αιτίες της σιωπής του αραβικού κόσμου απέναντι στις ενέργειες του Ισραήλ είναι η διαδικασία ομαλοποίησης που καθιερώθηκε επί προεδρίας Τραμπ. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι η Κάμαλα Χάρις, που έχασε στις εκλογές, δεν παρευρέθη στην ομιλία του Ισραηλινού Πρωθυπουργού Νετανιάχου, στη Γερουσία των ΗΠΑ, ενώ τα ισραηλινά μέσα ανέφεραν ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου υποστήριξε την υποψηφιότητα του Τραμπ.

Με επανεκλογή Τραμπ, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να επιδιώξει την αναζωπύρωση τής συνεργασίας της με το Ισραήλ

Η στρατηγική των ΗΠΑ για «περικύκλωση» της Τουρκίας

Τούρκοι αναλυτές, που προσπαθούν να ερμηνεύσουν τη σημασία της επανεκλογής του Τραμπ, υπενθυμίζουν ότι ο αγωγός East-Med, «που στόχευε στη δημιουργία ενός αντι-τουρκικού συνασπισμού στην Ανατολική Μεσόγειο, ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τραμπ». Επιπλέον σημειώνουν πως «η απόφαση των ΗΠΑ να εξοπλίσουν την Ελλάδα και να ενισχύσουν τις δυνάμεις τους στην Αλεξανδρούπολη ελήφθη επίσης επί Τραμπ».

Τα επόμενα χρόνια, όπως σημειώνουν, η διοίκηση Μπάιντεν ήρε το εμπάργκο όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, κλιμακώνοντας περαιτέρω τις ενέργειες κατά της Τουρκίας στην περιοχή. «Παράλληλα, η παρουσία της τρομοκρατικής οργάνωσης PKK/YPG στη Συρία με την υποστήριξη των ΗΠΑ θεωρείται κομμάτι αυτής της στρατηγικής, με τις ΗΠΑ να περικυκλώνουν την Τουρκία από τον νότο μέσω των συμμάχων τους: του PKK/YPG και της Ελλάδας. Αυτή η στρατηγική ξεκίνησε επίσης από την εποχή Τραμπ».

Επαφές Ρεπουπλικανών με Κύπρο - Ελλάδα

Ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ και βασικός σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ, υπογράμμισε την ανάγκη για ενίσχυση της συνεργασίας με την Ελλάδα και την αντιμετώπιση θεμάτων όπως η θρησκευτική ελευθερία και η ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Τόνισε ότι η διοίκηση Τραμπ θα επανέφερε την έμφαση στην οικονομία και την ενέργεια, με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης και τη συνεργασία με την Ελλάδα.

Αναφορικά με τις σχέσεις με την Τουρκία, ο Γκρενέλ δήλωσε ότι η διοίκηση Τραμπ θα επιμείνει στη διπλωματία και στη συνεργασία, αποφεύγοντας την πολιτική σύγκρουση, ενώ εξέφρασε την πίστη ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τα ενεργειακά έργα στην περιοχή.

Έχει σημασία ότι, πριν από την εκλογή Τραμπ, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε τετ-α-τετ συνάντηση με τον Μάικ Πομπέο, τον αρχιτέκτονα της τριμερούς συνεργασίας 3+1 στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν εκτελούσε χρέη Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στην προηγούμενη διακυβέρνηση Τραμπ. Ο Πομπέο, σύμφωνα με πληροφορίες των αμερικανικών ΜΜΕ, είναι ανάμεσα στους υποψηφίους να αναλάβει το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ.

Με επανεκλογή Τραμπ, η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να επιδιώξει την αναζωπύρωση της συνεργασίας της με το Ισραήλ, καθώς επί Τραμπ υπήρχε ενθάρρυνση για σύμπλευση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, που κορυφώθηκε με την υπογραφή του νόμου EastMed Act.

Στο πλαίσιο αυτό, προτεραιότητα θα μπορούσε να είναι ένα κοινό ενεργειακό έργο Ισραήλ-Κύπρου με συμμετοχή των ΗΠΑ και χωρών του Κόλπου, ενισχύοντας τη στρατηγική τους αξία. Μακροπρόθεσμος στόχος θα πρέπει να είναι η ένταξη στον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης.

Το μήνυμα της ExxonMobil

Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει πάντως να σημειωθεί πως ο διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil (η οποία εμπλέκεται στα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου και στην Κυπριακή ΑΟΖ), Ντάρεν Γουόουντς, δήλωσε ότι η πετρελαϊκή βιομηχανία δεν έχει σχέδια να αυξήσει την εξόρυξη πετρελαίου λόγω του Ντόναλντ Τραμπ. Παρά την προτροπή του πρώην προεδρικού υποψηφίου για μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, ο Γουόουντς ανέφερε ότι οι παραγωγοί πετρελαίου δεν θα επηρεαστούν από πολιτικούς παράγοντες. Τόνισε ότι η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζει εξωτερικούς περιορισμούς και ότι βασίζεται περισσότερο σε οικονομικές συνθήκες παρά σε πολιτικές αποφάσεις.

«Απόδραση» ξανά από Συμφωνία του Παρισιού

Η ατζέντα του Τραμπ στοχεύει στην ακύρωση των κανονισμών της κυβέρνησης Μπάιντεν για την ενέργεια και στην έξοδο εκ νέου των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, επιδιώκοντας παράλληλα την αναβίωση των βιομηχανιών ορυκτών καυσίμων και την αύξηση των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Ο Τραμπ φαίνεται επίσης αποφασισμένος να επιβάλει υψηλούς δασμούς σε εισαγωγές από την Κίνα και άλλες χώρες, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξήσεις τιμών και αντιδράσεις, ιδίως στον ενεργειακό τομέα, που εξαρτάται από εξαρτήματα που εισάγονται από το εξωτερικό.

Υποψήφιοι Υπουργοί σε θέσεις-κλειδιά

Έχοντας ως στόχο τη μέγιστη παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, ο Τραμπ εξετάζει τις πιο κάτω υποψηφιότητες για την ηγεσία σημαντικών υπουργείων και υπηρεσιών:

Υπουργείο Ενέργειας: Ο Νταν Μπρουιλέτ, πρώην Υπουργός Ενέργειας, και ο κυβερνήτης της Βόρειας Ντακότας, Νταγκ Μπέργκαμ, είναι πιθανοί υποψήφιοι. Ο Μπρουιλέτ, γνωστός για την ικανότητά του στην πολιτική χωρίς αντιπαραθέσεις, θεωρείται κατάλληλος για την εφαρμογή του ενεργειακού οράματος του Τραμπ. Ο Μπέργκαμ, από μια πολιτεία με έντονη δραστηριότητα γεωτρήσεων, συμμερίζεται την επιδίωξη του Τραμπ για επέκταση της εξόρυξης.

Υπουργείο Εσωτερικών: Ο Ντέιβιντ Μπέρνχαρντ, πρώην Υπουργός Εσωτερικών, και ο κυβερνήτης της Αλάσκας, Μάικ Ντάνλιβι, είναι υποψήφιοι για τη διαχείριση των ομοσπονδιακών γαιών και των αδειών εξόρυξης. Ο Ντάνλιβι υποστηρίζει την πρόσβαση της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου σε ομοσπονδιακές εκτάσεις, ειδικά μετά από περιορισμούς που επέβαλε η διοίκηση Μπάιντεν.

Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος (EPA): Ο Τραμπ προτίθεται να ανατρέψει πολιτικές για τη μείωση εκπομπών αερίων και ρύπων από οχήματα. Ο πρώην επικεφαλής της EPA, Άντριου Γουίλερ, είναι πιθανός υποψήφιος για τη θέση.