Κτυπούν το δημογραφικό ενισχύοντας την οικογενειακή ευημερία

Ο δημογραφικός τομέας στην Κύπρο αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους δείκτες που επηρεάζουν την οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική ζωή του νησιού. Τα τελευταία χρόνια, το δημογραφικό πρόβλημα στη χώρα έχει αναδειχθεί ως μία από τις βασικές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η κυπριακή κοινωνία και οι πολιτικοί φορείς. Με τη συνεχιζόμενη γήρανση του πληθυσμού, τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων και τη σταδιακή αύξηση των μεταναστευτικών ροών, η Κύπρος βρίσκεται σε μία κρίσιμη καμπή, όπου οι πολιτικές για το δημογραφικό ζήτημα απαιτούν άμεση προσοχή και στρατηγικό σχεδιασμό.

Η γενική τάση προς τη γήρανση του πληθυσμού είναι έντονη και εντείνεται από τη μείωση των γεννήσεων και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν σοβαρές προκλήσεις για τη βιωσιμότητα του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, τη διατήρηση της παραγωγικότητας και την εξασφάλιση των κατάλληλων υπηρεσιών υγείας και φροντίδας για τις αυξανόμενες ηλικιακές ομάδες. Παράλληλα, η Κύπρος αποτελεί χώρα πρώτης υποδοχής για πολλούς μετανάστες, κυρίως από χώρες της Μέσης Ανατολής και τρίτες χώρες, γεγονός που προσδίδει νέες διαστάσεις στο δημογραφικό τοπίο. Μάλιστα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μέσα στη βδομάδα δήλωσε στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας ότι οι αιτητές ασύλου ανήλθαν στο 6% του πληθυσμού, υποδεικνύοντας ότι οι δυνατότητες της Κύπρου για υποδοχή και φιλοξενία περισσότερων μεταναστών είναι περιορισμένες.

Μορφίτης: «Αν συνεχίσει η πτωτική πορεία στον ρυθμό των γεννήσεων και ταυτόχρονα συνεχίζονται οι ροές μεταναστών, θα καταστούμε στο πολύ σύντομο μέλλον μειοψηφία στην ίδια την πατρίδα μας»

Τα νέα μέτρα για αντιμετώπιση του δημογραφικού

Ως προς αυτό, η Κυβέρνηση εξήγγειλε νέα μέτρα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των αρνητικών δημογραφικών τάσεων και στη συμφιλίωση της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής. Πρόκειται για τη δεύτερη δέσμη δράσεων, ύψους €50 εκατομμυρίων.

Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε: Η αύξηση του βοηθήματος τοκετού από €628 ευρώ, στα €1000 ευρώ για το πρώτο παιδί, στα €1500 ευρώ για το δεύτερο παιδί και στα €2000 ευρώ για το τρίτο παιδί.

Η επέκταση των δικαιούχων του επιδόματος γονικής άδειας, με τη διεύρυνση του ορίου ηλικίας του παιδιού από τα 8 στα 15 έτη, αλλά και η επέκταση της διάρκειας παροχής του επιδόματος γονικής άδειας για το δεύτερο παιδί από τις 8 εβδομάδες στις 10 εβδομάδες και για το τρίτο παιδί από τις 8 εβδομάδες στις 12 εβδομάδες.

Παράλληλα, αποφασίστηκε η μηνιαία οικονομική στήριξη €200 προς τις μητέρες που αποκτούν το πρώτο παιδί πριν από την ηλικία των 30 ετών, για περίοδο 24 μηνών μετά τον τοκετό.

Η πιλοτική επέκταση του απογευματινού ωραρίου λειτουργίας των βρεφονηπιακών σταθμών και των παιδοκομικών σταθμών μέχρι τις 19:30, για καλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες των εργαζόμενων γονιών, αλλά και η υποστήριξη των επιχειρήσεων με επιδότηση της δαπάνης για τη δημιουργία βρεφονηπιακών σταθμών, παιδοκομικών σταθμών και κέντρων προστασίας και απασχόλησης παιδιών για τις ανάγκες των εργαζόμενων γονιών, για επιχειρήσεις και συμπράξεις επιχειρήσεων με περισσότερους από 100 εργαζομένους.

Ακόμη θα διευρυνθεί ο αριθμός των πολύτεκνων οικογενειών που λαμβάνουν επίδομα τέκνου, απαλείφοντας τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια για οικογένειες με πέντε και άνω εξαρτώμενα παιδιά.

Αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής - Στα 30 γίνονται μητέρες

Αξίζει να σημειωθεί ότι χορηγία €200 σε κάθε νέα μητέρα κάτω των 30 ετών θα εφαρμοστεί τον Σεπτέμβριο του 2025. Το συγκεκριμένο μέτρο λήφθηκε καθώς η ηλικία μιας γυναίκας που γεννά το πρώτο της παιδί είναι στα 29.8 έτη, ενώ το 2002 ήταν στα 26.7 έτη.

Επίσης, το μέσο προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε από 77,5 χρόνια το 2002 σε 81,6 χρόνια το 2022. Η αναλογία των εργαζομένων και των συνταξιούχων του γηγενούς πληθυσμού διαφοροποιήθηκε αρνητικά από 2,51 εργαζόμενοι προς ένας συνταξιούχος το 2002, σε 1,82 προς ένας συνταξιούχος κατά το 2022.

Το επόμενο διάστημα θα ακολουθήσει η τρίτη δέσμη μέτρων, που θα συνδυαστεί με την εφαρμογή του μετασχηματισμού του φορολογικού συστήματος, της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος και της μετατροπής όλων των δημοτικών σχολείων σε ολοήμερα σχολεία κατά τη διάρκεια της παρούσας διακυβέρνησης.

«Επαναπατρισμός μεταναστών και μέτρα για αύξηση των γεννήσεων»

Ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής Κύπρου, Ανδρέας Μορφίτης, σχολίασε στη «Σ» τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης για επίλυση του δημογραφικού, υπογραμμίζοντας ότι κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η γενική τάση προς τη γήρανση του πληθυσμού είναι έντονη και εντείνεται από τη μείωση των γεννήσεων και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής

Αρχικά ανέφερε ότι το Ινστιτούτο Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής, από την ημέρα ιδρύσεώς του το 2013 και όπως προκύπτει από την επίσημη επωνυμία του, διασυνδέει το μεταναστευτικό με το δημογραφικό. Συμπλήρωσε ότι το ένα επηρεάζει το άλλο και θα πρέπει τα δύο θέματα να συνεξετάζονται.

Στη συνέχεια, ο κ. Μορφίτης εξήγησε πώς συνδέεται το δημογραφικό με το μεταναστευτικό ζήτημα. «Αν συνεχίσει η πτωτική πορεία στον ρυθμό των γεννήσεων Ελληνοκυπρίων και ταυτόχρονα συνεχίζονται οι ροές μεταναστών, νόμιμων και παράνομων, που συνήθως αποκτούν πολλά παιδιά, θα καταστούμε στο πολύ σύντομο μέλλον μειοψηφία στην ίδια την πατρίδα μας».

Επεσήμανε ότι θα πρέπει να τύχει σοβαρής διαχείρισης το μεταναστευτικό με επαναπατρισμό μεγάλων αριθμών παράνομων μεταναστών και ταυτόχρονα να ληφθούν δραστικά μέτρα για αύξηση των γεννήσεων από τις ελληνοκυπριακές οικογένειες.

«Μεταναστευτικό και δημογραφικό τα μεγαλύτερα προβλήματα της πατρίδας μας»

Ερωτηθείς για τα πρόσφατα μέτρα, που εξήγγειλε η Κυβέρνηση, ανέφερε ότι «αυτά τα μέτρα αφορούν τη δεύτερη δέσμη και ακολουθεί η τρίτη δέσμη, που είναι η σημαντικότερη και είναι συναρτώμενη με τη μεγάλη προσπάθεια της Φορολογικής Μεταρρύθμισης, που ανάγεται στο μέλλον».

Τόνισε ότι ως Ινστιτούτο Δημογραφικής και Μεταναστευτικής Πολιτικής υπέβαλαν τόσο στην προηγούμενη, όσο και στην παρούσα Κυβέρνηση, σειρά μέτρων και προτάσεων για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και για τη δημογραφική πολιτική της χώρας. «Μας ικανοποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι πλείστες των προτάσεών μας εμπεριέχονται στα εξαγγελθέντα μέτρα δημογραφικής πολιτικής που είδαν το φως της δημοσιότητας», είπε.

Ο κ. Μορφίτης χαιρέτισε επίσης το γεγονός ότι η παρούσα Κυβέρνηση έθεσε ως ύψιστη προτεραιότητα τόσο το μεταναστευτικό όσο και το δημογραφικό, τα οποία συναποτελούν το μεγαλύτερο πρόβλημα της πατρίδας μας, που απειλεί το ίδιο το μέλλον μας. «Τα μέτρα κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, νοουμένου ότι θα υλοποιηθούν ως πακέτο στήριξης και όχι μόνο κατά περίπτωση». Εξέφρασε την ελπίδα ότι όσα μέτρα χρήζουν νομοθετικής ρύθμισης θα ψηφιστούν από τη Βουλή των Αντιπροσώπων το συντομότερο δυνατό, μόλις καταρτιστούν ως προτάσεις νόμου από την Κυβέρνηση.

Τι προτείνει το Ινστιτούτο

Επιπλέον εξέφρασε την άποψη ότι όλα τα μέτρα δημογραφικής και μεταναστευτικής πολιτικής, για να επιτελέσουν τον σκοπό τους, θα πρέπει να στοχεύουν σε συγκεκριμένες επιδιώξεις.

Ο κ. Μορφίτης παρέθεσε μια σειρά από κοινωνικές και πολιτικές στοχεύεις, οι οποίες, κατά την γνώμη του, θα πρέπει να εφαρμοστούν από την Κυβέρνηση, ώστε τα όποια μέτρα που αφορούν το δημογραφικό και το μεταναστευτικό να έχουν αντίκτυπο στην καθημερινότητα των Ελληνοκυπρίων.

• Διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας.
• Εξασφάλιση των εργαζομένων για την επαγγελματική ανέλιξη και τη σταδιοδρομία τους.
• Μείωση του χάσματος μεταξύ απολαβών και κόστους ζωής και δραστική καταπολέμηση της ακρίβειας.
• Εξάλειψη του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ Κυπρίων εργαζομένων και φτηνού παράνομου εργατικού δυναμικού από μετανάστες.
• Καταπολέμηση της παράνομης και αδήλωτης εργασίας.
• Επιδότηση της εργασίας και όχι της ανεργίας και της αδράνειας, μέσω αποτελεσματικών ελέγχων στο ΕΕΕ και το ανεργιακό επίδομα, που δημιουργούν στρατιές εποχιακών ανέργων.
• Δημιουργία συνθηκών κοινωνικής γαλήνης και σταθερότητας.
• Προϋποθέσεις διασφάλισης των παιδιών στους τομείς της υγείας, της μόρφωσης και της οικογένειας για το μέλλον.
• Προσφορά φτηνής και αξιοπρεπούς στέγης μέσω διαφόρων σχεδίων και κατανομή με δίκαιο και αξιοκρατικό τρόπο σε όλους τους νόμιμα δικαιούχους.
• Εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας μέσω της σωστής, δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης του Κυπριακού.