Μιλάμε για την ψυχική υγεία των παιδιών
Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού για το 2024 έχει ως θέμα τη «Συμπερίληψη για Κάθε Παιδί» ("Inclusion for Every Child"). Αυτό το θέμα μάς υπενθυμίζει τη σημασία της ίσης πρόσβασης και αποδοχής για όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από τις διαφορές τους – είτε αυτές αφορούν την εθνικότητα και τις ικανότητες είτε το κοινωνικό ή οικονομικό τους υπόβαθρο. Η συμπερίληψη σημαίνει ότι κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να αναπτύσσεται σ’ ένα περιβάλλον που αναγνωρίζει και σέβεται τις μοναδικές του ανάγκες και δυνατότητες.
Ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η αποδοχή του κάθε παιδιού όπως είναι, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κόσμου όπου οι μικροί πολίτες αισθάνονται αποδεκτοί, σημαντικοί και ικανοί να συμμετέχουν ενεργά. Η ουσία της συμπερίληψης είναι να μην εμποδίζεται ή αποκλείεται κανένα παιδί από τις ευκαιρίες για μάθηση, ανάπτυξη και κοινωνικοποίηση. Αυτό περιλαμβάνει απεριόριστη πρόσβαση σε κατάλληλη εκπαίδευση, στήριξη σε παιδιά με ειδικές ανάγκες και ευκαιρίες συμμετοχής σε δραστηριότητες ανεξάρτητα από τις διαφορές τους.
Ας δούμε λοιπόν τους σημαντικούς παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τα παιδιά, όπου μπορούν να αναπτυχθούν σωματικά και ψυχικά, να ωριμάσουν και να γίνουν σταθερά, ευτυχισμένα και κοινωνικά άτομα.
Ο ρόλος της οικογένειας
Η οικογένεια είναι το πρώτο και πιο σημαντικό πλαίσιο όπου το παιδί αρχίζει να μαθαίνει για τον κόσμο και τον εαυτό του. Η συναισθηματική ασφάλεια, η σταθερότητα και η υποστήριξη που προσφέρει μια θετική οικογενειακή δυναμική είναι κρίσιμες για τη ψυχική υγεία του παιδιού. Οι γονείς που επικοινωνούν ανοιχτά, προσφέρουν αγάπη και κατανόηση, δημιουργούν το κατάλληλο περιβάλλον για ν’ αναπτύξει το παιδί υγιή σχέση με τα συναισθήματά του. Επίσης, όταν οι γονείς διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα δικά τους συναισθήματα και άγχη, παρέχουν ένα θετικό πρότυπο για τα παιδιά τους.
Το περιβάλλον του σχολείου
Το σχολείο αποτελεί το δεύτερο σημαντικότερο πλαίσιο κοινωνικοποίησης για τα παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη ψυχική υγεία των μαθητών, δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον όπου κάθε παιδί νιώθει αποδεκτό και σημαντικό. Ένα σχολικό περιβάλλον που καλλιεργεί
την ενσυναίσθηση, την αλληλοϋποστήριξη και την αποδοχή, βοηθά στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, καθώς και την ανάπτυξη δεξιοτήτων διαχείρισης συναισθημάτων και συγκρούσεων. Επιπλέον, η συνεργασία μεταξύ σχολείου και οικογένειας βοηθά στην έγκαιρη αναγνώριση και διαχείριση πιθανών προβλημάτων.
Ο ρόλος της κοινότητας
Η κοινότητα στην οποία ζει το παιδί αποτελεί τον τρίτο σημαντικό πυλώνα στην ανάπτυξή του. Ένα ασφαλές και υποστηρικτικό κοινωνικό περιβάλλον, με χώρους όπου τα παιδιά μπορούν να αλληλεπιδρούν και να εκφράζονται δημιουργικά, ενισχύει την αυτοπεποίθηση και την κοινωνική τους ανάπτυξη. Δραστηριότητες, όπως ο αθλητισμός, η μουσική, η τέχνη και τα χόμπι, δίνουν στα παιδιά θετικούς τρόπους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να νιώθουν ότι ανήκουν σε μια ομάδα.
Ο ρόλος των ψυχοθεραπευτών
Η ψυχοθεραπεία παίζει καθοριστικό ρόλο στη στήριξη της ψυχικής υγείας των παιδιών και των οικογενειών τους. Οι ψυχοθεραπευτές εκπαιδεύονται για να μπορούν να κατανοήσουν τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μέσα στην οικογένεια και να βοηθήσουν τα άτομα μέλη της να αντιμετωπίσουν δυσκολίες που επηρεάζουν την καθημερινότητα και τη συνοχή τους. Υποστηρίζουν ψυχικά τους γονείς ή συγγενείς και τα ίδια τα παιδιά. Για παράδειγμα, μέσα από την οικογενειακή θεραπεία, βοηθούν τα μέλη της οικογένειας να κατανοήσουν τις ρίζες των προβλημάτων και ν’ αναπτύξουν υγιείς τρόπους επικοινωνίας και διαχείρισης συγκρούσεων. Ο στόχος της οικογενειακής θεραπείας δεν είναι να αποδώσει ευθύνες, αλλά να ενισχύσει την επικοινωνία και την ψυχική ανθεκτικότητα των μελών της.
Συγκεκριμένα, οι ψυχοθεραπευτές βοηθούν στην:
Η ατομική ή/και οικογενειακή θεραπεία μπορεί να λειτουργήσει τόσο προληπτικά όσο και παρεμβατικά, βοηθώντας τα άτομα να αποκτήσουν νέες δεξιότητες για τη διαχείριση δύσκολων καταστάσεων και την ενίσχυση της ψυχικής τους ευημερίας.
Η συνεργασία γονέων, εκπαιδευτικών και επαγγελματιών ψυχικής υγείας είναι καθοριστική για την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών. Η έγκαιρη παρέμβαση, όταν εμφανίζονται ανησυχητικά σημάδια, και η προώθηση ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος μπορεί να κάνει τη διαφορά. Με συλλογική προσπάθεια, η συμπερίληψη για κάθε παιδί μπορεί να γίνει πραγματικότητα, δημιουργώντας έναν κόσμο όπου κάθε παιδί έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί πλήρως, σωματικά και ψυχικά.
*Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια (ECP, ΠΣΨΘ, EFTA)
ΠΣΨΘ Πλήρες Μέλος Αρ.Μητρώου 074 FMPAP-SF
