Αναγκαιότητα να βρεθεί ένα ισοζύγιο

Σε μια ευημερούσα οικονομία, στην οποία ευημερούν οι αριθμοί και τα στατιστικά, θα έπρεπε να βελτιώνονται και οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών, κάτι που, προς το παρόν, δεν συμβαίνει στην Κύπρο. Επιπλέον, σημαντικό μέρος της ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας αποτελεί το εργατικό προσωπικό, το οποίο έχει κάθε δικαίωμα να διεκδικεί το καλύτερο.

Την ίδια στιγμή, όμως, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό βραχίονα της οικονομικής ανάπτυξης και η διατήρηση ενός θεμιτού περιθωρίου κέρδους (δεν είναι λογικό να δραστηριοποιείσαι σε ένα ζημιογόνο περιβάλλον) είναι σημαντική τόσο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της, μέσω επενδύσεων, αλλά και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων της.

Ισοζύγιο

Οπότε υπάρχει κάπου ένα σημείο ισοζυγίου, στο οποίο επιχειρήσεις και εργοδοτούμενοι μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται αρμονικά και να «μεγαλώνουν» μαζί σύμφωνα με τα μεγέθη της επιχείρησης. Το ζητούμενο είναι να υπάρχει η διάθεση για συζήτηση και πλήρη αντίληψη των δεδομένων και των συνεπειών που ενδεχομένως να υπάρξουν.

Φυσικά υπάρχουν και τα άτομα που αποτελούν τους διαμεσολαβητές και θα πρέπει να δίνουν την ξεκάθαρη εικόνα των δεδομένων στα δύο μέρη. Είναι σημαντικό να έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν τη συζήτηση σε θετική κατάληξη.

Ο Thomas Nash προσπάθησε μέσα από τη θεωρία των παιγνίων και το «δίλημμα του φυλακισμένου» ν’ αποδείξει ότι, στις πλείστες των περιπτώσεων, υπάρχει το κοινό σημείο, ώστε να υπάρχει ισοζύγιο μεταξύ της κοινωνικής συνοχής και της οικονομικής σταθερότητας.

Μέσα από τη συγκεκριμένη θεωρία προσπάθησε να εξηγήσει τις πιθανές ενέργειες ενός λογικού ατόμου, που ενεργεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του και να μεγιστοποιήσει το όφελός του, σε ένα περιβάλλον στο οποίο όλα τα στοιχεία είναι γνωστά.

Οι επιχειρήσεις αποτελούν σημαντικό βραχίονα της οικονομικής ανάπτυξης

Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με το «δίλημμα του φυλακισμένου», δύο συλληφθέντες ως ύποπτοι για ληστεία, την οποία έχουν διαπράξει μαζί, κατά τη διάρκεια της ανάκρισης κρατούνται σε ξεχωριστά δωμάτια, χωρίς να τους δίνεται η δυνατότητα επικοινωνίας.

Αν ο ένας από τους δύο ομολογήσει, κατηγορώντας τον άλλο, τότε αφήνεται ελεύθερος και ο άλλος που δεν έχει ομολογήσει θα καταδικαστεί σε φυλάκιση πέντε χρόνων. Αν ομολογήσουν και οι δύο, τότε η ποινή θα είναι δύο χρόνια για τον καθένα. Αν δεν ομολογήσει κανένας, τότε ο καθένας θα καταδικαστεί σε ένα χρόνο φυλάκιση, λόγω έλλειψης στοιχείων.

Παρόλο που το ενδεχόμενο να μη μαρτυρήσει κανένας έχει το καλύτερο αποτέλεσμα (ένα χρόνο φυλάκιση για τον καθένα), το σημείο ισορροπίας -σύμφωνα με τον Nash- βρίσκεται όταν και οι δύο ομολογήσουν (δύο χρόνια φυλάκιση ο καθένας). Με δεδομένο ότι δε μπορούν να αποκαλύψουν τις προθέσεις τους, ούτε ο ένας γνωρίζει τις αποφάσεις του άλλου, ο κάθε ένοχος θα σκεφτεί ότι, αν ομολογήσει είτε θα αφεθεί ελεύθερος είτε θα φυλακιστεί για 2 χρόνια. Αν δεν ομολογήσει όμως και ο άλλος ένοχος το κάνει, τότε θα οδηγηθεί στη φυλακή για πέντε χρόνια.

Σημειώνεται ότι τα πιο πάνω έχουν ως προϋπόθεση την ύπαρξη «λογικών παικτών» και ξεκάθαρα τα δεδομένα εντός του πλαισίου που έχουν να πάρουν αποφάσεις. Δηλαδή το περιβάλλον στο οποίο κινούνται είναι γνωστό και οι συνέπειες των πράξεών τους επίσης γνωστές. Αυτό όμως δεν εφαρμόζεται κάποιες φορές στην πραγματικότητα, εφόσον οι «παίκτες» στη πολιτική, κοινωνική και οικονομική σκακιέρα, κάποτε μπορεί να είναι απρόβλεπτοι και τα δεδομένα να μην είναι γνωστά σε όλους τους παίκτες του παιχνιδιού.

Απεργίες

Η απεργία αποτελεί σίγουρα αναφαίρετο δικαίωμα των εργαζομένων, όμως, η μεγάλη διάρκειά της, ενδεχομένως να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες και στις δύο πλευρές. Οπότε θα πρέπει να υπάρχει η καλή διάθεση και οι σωστοί χειρισμοί, ώστε τέτοια ζητήματα να λύνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα και να μην υποτιμούνται τα δικαιώματα και οι δυνατότητες καμίας από τις δύο πλευρές.

Η αδρανοποίηση για μεγάλη περίοδο των παραγωγικών μονάδων, για παράδειγμα, στον τομέα των κατασκευών αναμένεται να οδηγήσει σε αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες για την οικονομία. Αναμένεται να υπάρξουν καθυστερήσεις στις παραδόσεις ακινήτων, ενδεχομένως οι ιδιοκτήτες να έχουν ήδη ειδοποιηθεί, κάτι που θα προβληματίσει μελλοντικούς αγοραστές.

Την ίδια στιγμή, τα εργοτάξια θα πρέπει να μειώσουν σημαντικά το προσωπικό, εφόσον οι εναπομείνασες ασχολίες που δεν έχουν σχέση με το μπετόν μειώνονται, ενώ καθυστερήσεις θα υπάρξουν και λόγο καιρικών συνθηκών. Άλλα έργα, όπως ανέγερση ξενοδοχειακών και επιχειρηματικών μονάδων, αλλά και κυβερνητικών υποδομών αναμένεται να καθυστερήσουν.

Ως συνέπεια, θα υπάρξουν ζητήματα με τις πληρωμές των προμηθευτών, ενώ την ίδια στιγμή και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίσουν οικονομικές δυσκολίες, ειδικά σε μια περίοδο που οι ανάγκες είναι αυξημένες. Οπότε, στην τελική και οι δύο πλευρές έχουν κίνητρα για την εξεύρεση μιας αμοιβαία επωφελούς λύσης.

Παράλληλα, απεργιακά μέτρα ενδεχομένως να δούμε και σε άλλους τομείς της οικονομίας, οπότε θα ήταν καλό να προβληματιστούμε ως κοινωνία για να βρεθούν λύσεις. Η «θριαμβολογία» για τους δημοσιονομικούς δείκτες που «τρέχουν» και η ολοένα και δυσκολότερη καθημερινότητα των πολιτών να οδηγούν σε κοινωνική αντίδραση;

Η σημασία του ανθρώπινου δυναμικού

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να στηριχθούν απαιτήσεις των εργαζομένων που είναι υπερβολικές και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε προβλήματα τούς εργοδότες/επιχειρήσεις, αυξάνοντας ασύμμετρα το κόστος. Υπάρχει όμως μια αρχή, στις δύσκολες στιγμές οι εργαζόμενοι βάζουν πλάτη, οπότε στις καλές περιόδους θα πρέπει να είναι μέρος της μεγέθυνσης των επιχειρήσεων αλλά και της οικονομίας γενικότερα.

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, είναι θέμα ισοζυγίου όταν φυσικά και οι δύο πλευρές προσέρχονται στον διάλογο με καλές προθέσεις και λογικές προτάσεις, μακριά από ακρότητες. Το μεγάλο ζήτημα είναι να μην υπάρξουν μη αναστρέψιμες αρνητικές συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία.

Σε μια χώρα, όπου ο βασικότερος τομέας οικονομικής δραστηριότητας είναι οι υπηρεσίες, το πολυτιμότερο αγαθό είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Είναι καθήκον της Πολιτείας να δημιουργήσει ένα τέτοιο περιβάλλον σεβασμού και αναγνωρισιμότητας, αλλά και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, ώστε να επιτυγχάνεται η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.