Καλές οι προοπτικές, σημαντικές οι προκλήσεις

Σε λίγες μέρες μπαίνουμε στο νέο έτος, με νέες προσδοκίες, νέους στόχους και προοπτικές. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στον διεθνή πολιτικό και οικονομικό χάρτη, κυρίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επιβολή των κυρώσεων.

Υπήρξε ξεκάθαρος διαχωρισμός, πολιτικός και οικονομικός, των δύο διεθνών «τόξων» με τη Ρωσία, Κίνα, Ιράν και τα υπόλοιπα φιλικά προσκείμενα κράτη και τις ΗΠΑ, με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη (φυσικά αν κάποιος αναλύσει τις τελευταίες δηλώσεις του κου Τραμπ ίσως η Ευρώπη να μη συμμετέχει ισότιμα στο Δυτικό τόξο).

Οπότε, η νέα χρονιά υποδέχεται τον νέο πλανητάρχη, αναμένοντας την εφαρμογή του δικού του προγράμματος, με κάποιες προτιθέμενες πολιτικές να προκαλούν. Ζητήματα που αφορούν τους δασμούς, προώθηση των συμβατικών ορυκτών καυσίμων (λιγότερη πράσινη μετάβαση), φορολογικές ελαφρύνσεις, διαχείριση των δαπανών και των ελλειμμάτων, χαλαρότερη εποπτεία στα θέματα κρυπτονομισμάτων, ζητήματα που αφορούν το μεταναστατευτικό και οι θέσεις σε Ουκρανικό και Μεσανατολικό θα επηρεάσουν την παγκόσμια οικονομία.

Αυτό, διότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να διατηρούν ισχυρή οικονομία, το δολάριο παραμένει το κύριο νόμισμα των διεθνών συναλλαγών (παρά την αμφισβήτησή του τα τελευταία χρόνια) και η κύρια στρατιωτική δύναμη που καθορίζει τις εξελίξεις. Στόχος του κ. Τραμπ είναι η θωράκιση της εσωτερικής οικονομίας των ΗΠΑ και ενίσχυση της διεθνούς επιρροής της.

Σε αυτό το σκηνικό που δημιουργείται, ο πυρήνας τη Ευρωζώνης αδυνατεί να προσαρμοστεί, με τη Γερμανία και την Γαλλία ν’ αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα με την υιοθέτηση των προϋπολογισμών τους για το 2025 και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης.

Νομισματική πολιτική

Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που αναμένεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να προχωρήσει σε περαιτέρω χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής, ώστε να διοχετευτεί ρευστότητα στην αγορά για ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των επενδύσεων.

Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη κινείται κοντά στον στόχο της ΕΚΤ, ενώ οποιαδήποτε αλλαγή, όπως αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, θα οδηγήσει σε επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης των επιτοκίων. Την ίδια ώρα στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η FED ενδεχομένως να μην ακολουθήσει την ΕΚΤ λόγω των πληθωριστικών πιέσεων που αναμένεται να δημιουργήσουν οι πολιτικές του νέου Προέδρου και των καλών οικονομικών δεικτών. Άλλωστε, μετά την τελευταία συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου της FED, ο Διοικητής επιβεβαίωσε την επιβράδυνση στον ρυθμό μείωσης των επιτοκίων.

Με ιδιαίτερο, ωστόσο, ενδιαφέρον αναμένονται οι αποφάσεις που αφορούν την Ουκρανία και αν οι ΗΠΑ πρόκειται να σταματήσουν τη στρατιωτική και οικονομική ενίσχυση, αλλά και πώς θα αντιδράσουν οι υπόλοιπες χώρες. Είναι σίγουρο ότι, αν αρχίσουν συνομιλίες για την εξεύρεση λύσης, στο κάδρο θα μπει και η συζήτηση για τη σταδιακή χαλάρωση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί.

Σε αυτό το περιβάλλον καλείται να λειτουργήσει η κυπριακή οικονομία, που είναι εξωγενής, βασιζόμενη σε σημαντικό βαθμό στην εξωτερική ζήτηση και τις επενδύσεις. Οι αποδόσεις μέχρι σήμερα κρίνονται θετικές, χωρίς όμως να λείπουν οι προκλήσεις για τη νέα χρονιά.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της χώρας, μέσα από επίσπευση των μεταρρυθμίσεων, ώστε να υπάρξει φιλικότερο περιβάλλον για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, με λιγότερη ταλαιπωρία και μειωμένο διοικητικό κόστος.

Η Πολιτεία θα πρέπει να ενισχύσει τα μέτρα για τη μεταφορά των καλών δημοσιονομικών δεικτών στην καθημερινότητα των πολιτών, ενισχύοντας την ποιότητα ζωής, διασφαλίζοντας καλές συνθήκες στέγασης και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.

Οπότε, βασικό κριτήριο επιτυχίας ενός δημοσιονομικού μοντέλου είναι η δυνατότητα της επιχείρησης ή του κρατικού μηχανισμού – διακυβέρνησης να αξιολογούν σωστά τις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες και να λαμβάνουν εκείνα τα μέτρα που θα διατηρούν την ανταγωνιστικότητα.

Φορολογική μεταρρύθμιση

Μέσα στον επόμενο χρόνο αναμένεται η σταδιακή υλοποίηση της φορολογικής μεταρρύθμισης, όπως και η επιβολή της λεγόμενης πράσινης φορολογίας και των αντισταθμιστικών μέτρων. Ενδιαφέρον θα έχουν οι τελικές αποφάσεις για το ύψος του εταιρικού φόρου, το μέλλον της λογιζόμενης διανομής μερίσματος, καθώς και του αφορολόγητου ποσού για τα φυσικά πρόσωπα.

Αναλύοντας τους επιμέρους τομείς που ενισχύουν το ΑΕΠ της χώρας, δύο από τους παραδοσιακούς τομείς, που είναι ο τουρισμός με τις συνδεδεμένες υπηρεσίες και οι κατασκευές, συνεχίζουν να ενισχύουν θετικά την οικονομία. Την ίδια στιγμή, ο νέος ανερχόμενος τομέας της τεχνολογίας και των επικοινωνιών ενισχύει με αυξανόμενο τρόπο τη θετική πορεία της οικονομίας.

Οι εταιρείες τεχνολογίας, οι οποίες έχουν εγκατασταθεί στην Κύπρο μέσα από τα σχέδια κινήτρων της Κυβέρνησης, συνεισφέρουν οριζόντια στην οικονομία. Αυτό σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες ενισχύουν την κατανάλωση και το λιανικό εμπόριο.

Οι επαγγελματικές και χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι οποίες παλαιότερα βρίσκονταν πρώτες στις ανακοινώσεις τέτοιων στατιστικών στοιχείων, φαίνεται να περνούν μια περίοδο αναπροσαρμογής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν σημαντική συνεισφορά στο ΑΕΠ την χώρας, όπως και άλλοι τομείς, όπως η ναυτιλία και η εκπαίδευση.

Είναι πολλές φορές που γίνονται συζητήσεις που αφορούν τον οικονομικό μετασχηματισμό και την αναγκαιότητα οι οικονομίες να αναπροσαρμόζονται στα νέα δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψη την ταχύτητα με την οποία αναπτύσσεται η τεχνολογία.

Διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, εξυγίανση μέσω της μείωσης των μη παραγωγικών δαπανών και ενίσχυση των εσόδων, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης, είναι συστατικά απαραίτητα για την επόμενη μέρα. Σε αυτά προστίθενται η μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους, η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με τον χρηματοπιστωτικό τομέα να διαδραματίζει τον δικό του σημαντικό ρόλο.

Επιπλέον, είναι απαραίτητη η λήψη νέων και βελτιωμένων μέτρων ώθησης της οικονομικής ανάπτυξης με την παροχή κινήτρων, η επαναξιολόγηση των υφιστάμενων, η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η μείωση της γραφειοκρατίας και η προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Οι προοπτικές για περαιτέρω ενίσχυση της κυπριακής οικονομίας το 2025 υπάρχουν, όμως απαιτείται σωστή διαχείριση των προκλήσεων και ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κυπριακής οικονομίας σε πιθανά αρνητικά γεγονότα και εξελίξεις στο εξωτερικό περιβάλλον και ειδικότερα σε κοντινές γεωγραφικά περιοχές.