Κρατικός προϋπολογισμός: Ο «κρυφός δανεισμός» και οι διαχρονικές αδυναμίες
Το έλλειμμα στην Kεντρική Kυβέρνηση, η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών που μειώνεται και η ανάγκη για ουσιαστική ψηφιακή και πράσινη μετάβαση
Στο μικροσκόπιο της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής τέθηκε τις τελευταίες εβδομάδες ο κρατικός προϋπολογισμός του 2025, συνολικού ύψους €10,2 δις ή €12,9 δις αν συνυπολογιστούν οι αποπληρωμές δανείων και τόκων.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων αναδείχθηκαν κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, όπως ο «κρυφός δανεισμός» από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΤΚΑ), η ανάγκη επιτάχυνσης της ψηφιοποίησης της κρατικής μηχανής, καθώς και οι κίνδυνοι που απορρέουν ένεκα της καθυστέρησης στην πράσινη μετάβαση.
Μάριος Μαυρίδης: «Κρυφός δανεισμός» από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Το θέμα του δανεισμού της Κυβέρνησης από το ΤΚΑ έθιξε ο βουλευτής του ΔΗΣΥ και οικονομολόγος, Μάριος Μαυρίδης, ενώπιον του Υπουργού Εργασίας, Γιάννη Παναγιώτου, στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής στις 29 Νοεμβρίου.
Ο κ. Μαυρίδης αναφέρθηκε στον «κρυφό δανεισμό» του κράτους από τις εισφορές των εργαζομένων, υπογραμμίζοντας ότι η Κεντρική Κυβέρνηση παρουσιάζει έλλειμμα, με το πλεόνασμα που παρουσιάζει ο προϋπολογισμός να προκύπτει από τα επιπρόσθετα έσοδα των Ταμείων των εργαζομένων.
«Αν εξετάσει κανείς τον προϋπολογισμό της Κεντρικής Κυβέρνησης, αυτός είναι ελλειμματικός, κάθε χρόνο, για αρκετά χρόνια. Είναι τα άλλα έσοδα, τα οποία η Κυβέρνηση θεωρεί ως έσοδα, τα οποία παρουσιάζουν πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της Γενικής Κυβέρνησης. Δηλαδή, η Κυβέρνηση χρησιμοποιεί τα χρήματα των εργαζομένων, που προορίζονται για τη συνταξιοδότησή τους, κάτι το οποίο εγώ θεωρώ απαράδεκτο. Δεν μπορεί η Κυβέρνηση να χρησιμοποιεί τα χρήματα του ΤΚΑ και να τα θεωρεί ως έσοδα», είπε συγκεκριμένα.
Έθεσε επίσης το ερώτημα στον Υπουργό Εργασίας, αν υπάρχει κάποια πολιτική, η οποία θα διασφαλίζει ότι στο μέλλον τα χρήματα του ΤΚΑ θα μπορούσαν να επενδύονται ώστε να τυγχάνουν καλύτερου χειρισμού.
Μάριος Μαυρίδης: Από τις εισφορές των εργαζομένων στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων το πλεόνασμα του προϋπολογισμού – Στην πραγματικότητα έχουμε έλλειμμα
«Αν γινόταν αυτό από το 1960, θα μπορούσαμε να δίναμε και υψηλότερες συντάξεις. Αλλά πάντοτε ήταν ο κρυφός δανεισμός της Κυβέρνησης, με αποτέλεσμα να έχουμε μεν πλεόνασμα, αλλά αυτά τα χρήματα σιγά-σιγά να εξανεμίζονται. Διότι, όταν έχεις πλεονάσματα, έρχονται πολλοί και ζητούν. Στην πραγματικότητα είναι έλλειμμα που έχουμε», κατέληξε.
Υπενθυμίζεται ότι το χρέος της Κυβέρνησης προς το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ξεπέρασε τα 10,7 δις ευρώ, αριθμός που μεταφράζεται σε περίπου 30% του ΑΕΠ, που κάθε μήνα αυξάνεται.
Υπουργός Εργασίας: Επένδυση χαμηλού ρίσκου και με καλή απόδοση
Απαντώντας στον κ. Μαυρίδη, ο Υπουργός Εργασίας εξήγησε ότι ο εσωτερικός δανεισμός αποτελεί μία διαχρονική πρακτική, όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για άλλες χώρες με αντίστοιχα συστήματα.
«Το επιτόκιο που η Κεντρική Κυβέρνηση καταβάλλει στο ΤΚΑ είναι σχετικά υψηλό. Δεν θα είναι ιδιαίτερα διαφοροποιημένη η απόδοση σε μία επένδυση στον ιδιωτικό τομέα, που δεν θα είναι αυξημένου ρίσκου», πρόσθεσε.
Στην παρουσίαση του προϋπολογισμού του Υπουργείο Εργασίας, ο Γιάννης Παναγιώτου ανέφερε ότι εντός του 2025 θα κατατεθούν στη Βουλή τα νομοσχέδια για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση. Μεταξύ άλλων, όπως ανέφερε ο Υπουργός, θα αφορούν την ενίσχυση της επάρκειας των συντάξεων, καθώς και τον εξορθολογισμό της επενδυτικής πολιτικής του ΤΚΑ.
Μιχάλης Περσιάνης: Παρατηρείται μετατόπιση της οικονομικής δύναμης υπέρ των μεγαλύτερων και οικονομικά πιο εύρωστων
Δημοσιονομικό Συμβούλιο: Η Κεντρική Κυβέρνηση αδυνατεί να λειτουργήσει πλεονασματικά
Στην αδυναμία της Κεντρικής Κυβέρνησης να λειτουργήσει πλεονασματικά αναφέρθηκε και ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, Μιχάλης Περσιάνης, κατά τη συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού στην Επιτροπή Οικονομικών, τη Δευτέρα, 2 Δεκεμβρίου.
«Η Κεντρική Κυβέρνηση εξακολουθεί ν’ αδυνατεί να λειτουργήσει πλεονασματικά. Χρηματοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από εισπράξεις της Γενικής Κυβέρνησης, οι οποίες πρέπει να επιστραφούν στο μέλλον», υπέδειξε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ενδιάμεση έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου αναδεικνύει 11 κινδύνους που απειλούν την οικονομία. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η ανάγκη υιοθέτησης επενδυτικής πολιτικής και ορθολογικής διαχείρισης των προσωρινών πλεονασμάτων του ΤΚΑ.
«Επιδεινώνονται σταθερές αδυναμίες»
Γενικότερα, ο Μιχάλης Περσιάνης επισήμανε ότι η δημοσιονομική εικόνα της χώρας είναι θετική, με σταθερά πλεονάσματα και μείωση του δημόσιου χρέους, ωστόσο έθεσε προβληματισμούς για διαχρονικές αδυναμίες, που, όπως είπε, επιδεινώνονται.
Αναφέρθηκε στην Εθνική Στρατηγική για την Ενέργεια και το Κλίμα, η οποία ήδη χαρακτηρίστηκε «ανεπαρκής» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εξήγησε πως ακόμη και αν η Κύπρος πετύχει τους στόχους που η ίδια έβαλε για την πράσινη μετάβαση, θα είναι εκτός υποχρεώσεων και συνεπώς θα κληθεί να πληρώσει μεγάλο πρόστιμο.
Παράλληλα έκρουσε τον κώδωνα κινδύνου, καθώς η χώρα είναι απροετοίμαστη για τη δεύτερη φάση του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων, που τίθεται σε εφαρμογή το 2027, με το κόστος να προβλέπεται δυσβάστακτο, όπως το χαρακτήρισε.
«Γενικά η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ως σημείου ρίσκου αλλά και ως υποχρέωση της Δημοκρατίας είναι θέμα που πρέπει να μας προβληματίσει», είπε.
Την ίδια ώρα, υπογράμμισε ότι οι μισθοί καταγράφουν αριθμητική αύξηση, αλλά οι πραγματικοί μισθοί σε σχέση με το κόστος ζωής παραμένουν χαμηλοί.
«Αν κοιτάξουμε τους πραγματικούς μισθούς, η αύξησή τους είναι χαμηλότερη από την αύξηση του κόστους ζωής και συνεπώς μειώνεται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Παρατηρούμε μία μετατόπιση της οικονομικής δύναμης υπέρ των μεγαλύτερων και οικονομικά πιο εύρωστων», επισήμανε.
Ανέφερε, επίσης, ότι η σχέση τού «τι πληρώνει ο πολίτης στο κράτος» και του «τι απολαμβάνει», όσο πάει και χειροτερεύει, γεγονός που θα μπορούσε να βελτιωθεί μέσω της ψηφιοποίησης, η οποία, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, είναι περιορισμένη.
Επιπλέον, ο Μιχάλης Περσιάνης αναφέρθηκε στον δημοσιονομικό κίνδυνο που προκύπτει από τα ελλειμματικά ταμεία προνοίας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
«Είναι ένα σημαντικό ποσό, που θα έχει κάποια στιγμή δημοσιονομικό αντίκτυπο. Μία ανησυχία έχει να κάνει και με μετατροπή των ταμείων σε συνταξιοδοτικά, κάτι που σημαίνει ότι το βάρος θα μεταφερθεί αυτούσιο στον κρατικό προϋπολογισμό», κατέληξε.
