Ο μήνας που παρέλυσε την οικοδομική βιομηχανία

Μετά από έναν μήνα παρατεταμένων απεργιών στον κλάδο του έτοιμου σκυροδέματος, οι μπετονιέρες και οι αντλίες σκυροδέματος έκαναν ξανά την εμφάνισή τους στους δρόμους.

Η απεργία είχε αρχίσει στις 5 Νοεμβρίου και η εν μέρει ομαλότητα στην οικοδομική βιομηχανία επέστρεψε στις 3 Δεκεμβρίου. Πέρασαν, δηλαδή, 28 με 29 μέρες για να ξαναλειτουργήσουν τα εργοτάξια, την ώρα που η Κυβέρνηση υπερηφανευόταν για την οικονομική πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς ωστόσο να μπορεί να βρει λύσει στην εργασιακή διαμάχη μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. Αποτέλεσμα της όλης κατάστασης ήταν η παράλυση της οικοδομικής βιομηχανίας, που συνεισφέρει το 15%-16% του ΑΕΠ της χώρας, με περίπου 4.4 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Η κινητοποίηση στον κλάδο του έτοιμου σκυροδέματος είναι η μεγαλύτερη απεργία που καταγράφηκε ποτέ στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, στον τομέα της οικοδομικής βιομηχανίας. Η προηγούμενη ήταν το 2013, εν μέσω οικονομικής κρίσης, όταν οι εργαζόμενοι διαμαρτυρήθηκαν ξανά για τις Συλλογικές Συμβάσεις, και κράτησε συνολικά 21 μέρες.

Πώς μια εργασιακή διαμάχη καθήλωσε τα εργοτάξια, προκαλώντας ζημιές εκατομμυρίων

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 500-600 απεργοί επηρέασαν την καθημερινότητα περίπου 40.000 εργαζομένων που ασχολούνται με συναφή επαγγέλματα στον οικοδομικό τομέα, όπως σιδεράδες και καλουπτσήδες. Επιπλέον, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (ΟΣΕΟΚ), η ζημιά που είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις εργασίες σκυροδέματος ανέρχεται γύρω στα 80 -100 εκατομμύρια ευρώ. Μάλιστα, λόγω της κατάστασης επηρεάστηκαν έργα ζωτικής σημασίας, όπως για παράδειγμα τα νοσοκομεία και άλλα δημόσια έργα, καθώς και οι ανακαινίσεις ξενοδοχείων που θέλουν να είναι έτοιμα για την καλοκαιρινή περίοδο.

Η επαναφορά της Συλλογικής Σύμβασης και το αδιέξοδο

Οι επαγγελματίες στον κλάδο του έτοιμου σκυροδέματος, μέσω των Συντεχνιών ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΔΕΟΚ ζητούσαν την επαναφορά της υπερωρίας, η οποία πηγάζει από τη Συλλογική Σύμβαση. Συγκεκριμένα, η Συλλογική Σύμβαση προβλέπει υπερωριακή αποζημίωση 1:1,5 τις καθημερινές και 1:2 τις Κυριακές και αργίες. Από το 2018 μέχρι το 2020 υπήρχε η ενδιάμεση συμφωνία, με την οποία η αποζημίωση έπεφτε στο 1:1,25.

Πριν από την τελική διαμεσολαβητική πρόταση από πλευράς Υπουργείου Εργασίας, είχε προηγηθεί μια άλλη πρόταση, η οποία ανέβαζε την υπερωριακή απασχόληση στο 1:1,37 και 1:1,62. Ωστόσο, η μεσολαβητική πρόταση απορρίφθηκε από τις Γενικές Συνελεύσεις των Συντεχνιών.

Η τελική πρόταση και η απρόσμενη λύση

Ο Υπουργός Εργασίας, Γιάννης Παναγιώτου, σε μιαν απέλπιδα προσπάθεια, κατέθεσε στις Συντεχνίες και στους εργοδότες την τελική συμβιβαστική του πρόταση, που προνοούσε αποζημίωση 1:1,40 για καθημερινές, 1:1,70 το Σάββατο και 1:2 τις Κυριακές και αργίες.

Μετά την αξιολόγηση της πρότασης, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις απάντησαν θετικά στην πρόταση του Υπουργού και κάπου εκεί άρχισε να γίνεται ορατό το ενδεχόμενο λήξης της απεργίας. Ακολούθησε η θετική απάντηση από τον Σύνδεσμο Κατασκευαστών Έτοιμου Σκυροδέματος, με τον αστερίσκο ότι θα έπρεπε το πλήρες κείμενο της σύμβασης ν’ αξιολογηθεί από τους νομικούς συμβούλους του Συνδέσμου πριν πέσουν οι υπογραφές. Κάπου εκεί εμφανίστηκαν ξανά τα «σύννεφα» μιας άδοξης λύσης, καθώς υπήρξε απροθυμία υπογραφής της σύμβασης. Αυτό επιβεβαιώθηκε και με τη διάλυση του Συνδέσμου Κατασκευαστών, καθώς υπήρξε μεγάλη αντίδραση από τα μέλη για το πλαίσιο της συμφωνίας. Μάλιστα αποχώρησε μεγάλος αριθμός μελών, ενώ παραιτήθηκαν και τέσσερα από τα εννέα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.

Αυτή η εξέλιξη είχε ως αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να επιστρέψουν στις δουλειά τους, εφόσον ο εργοδότης τους υπογράψει τη νέα σύμβαση. Συγκεκριμένα, από το σύνολο των 560 εργαζομένων παγκυπρίως, υπέγραψαν οι 480. Πρόκειται για εργαζομένους που ανήκουν στους 25 από τους 35 εργοδότες, ενώ οι υπόλοιποι 80 εργαζόμενοι ήταν αυτοί που κατά τη διάρκεια της απεργίας συνέχιζαν να εργάζονται.

Τη δεδομένη στιγμή έχει αποκατασταθεί η προμήθεια σκυροδέματος στην οικοδομική βιομηχανία σε ποσοστό πέραν του 90%. Στόχος είναι η γρήγορη εκτέλεση των προγραμματισμένων έργων.

Νομοθετική ρύθμιση για τα ουσιώδη επαγγέλματα

Λόγω των πολλών και παρατεταμένων απεργιών που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο διάστημα στον τομέα του σκυροδέματος και στην Υγεία, η Πρόεδρος της Βουλής και του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, κατέθεσε πρόταση για τις ουσιώδεις υπηρεσίες και τη λειτουργία τους εν μέσω απεργιακών κινητοποιήσεων.

Όπως ανέφερε στην ανακοίνωσή της, «διαμορφώνουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο σε σχέση με την εφαρμογή ελαχίστων επιπέδων λειτουργίας ουσιωδών υπηρεσιών, το οποίο θα κατευθύνει τη δράση μας τους επόμενους μήνες».

Αυτό που πρέπει να τονιστεί, είναι ότι από το 2004 υπάρχει συμφωνία για την επίλυση εργατικών διαφορών σε ουσιώδεις υπηρεσίες. Με βάση τη συμφωνία, ως ουσιώδεις καθορίζονται οι υπηρεσίες που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή, την προσωπική ασφάλεια ή υγεία του συνόλου ή μέρους του πληθυσμού.

Στη συμφωνία υπάρχουν συγκεκριμένες υπηρεσίες, οι οποίες ορίζονται ως «Καθορισμένες Ουσιώδεις Υπηρεσίες», οι οποίες αφορούν έργα, εργασίες ή δραστηριότητες που είναι απαραίτητες.

Αναλυτικότερα, πρόκειται για την εξασφάλιση συνεχούς παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, την εξασφάλιση υδατοπρομήθειας για σκοπούς ύδρευσης, την εξασφάλιση λειτουργίας τηλεπικοινωνιών, την ασφαλή λειτουργία των αερομεταφορών και τον έλεγχο της εναέριας κυκλοφορίας, τη λειτουργία των νοσοκομείων, τη λειτουργία των φυλακών, την επιδιόρθωση ή συντήρηση του εξοπλισμού και των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων της Εθνικής Φρουράς και της Αστυνομίας, περιλαμβανομένης και της Πυροσβεστικής και την ασφαλή λειτουργία της λιμενικής κίνησης.

Οι εργοδοτικές οργανώσεις εδώ και καιρό ζητούν όπως η συμφωνία του 2004 για τις ουσιώδεις υπηρεσίες ψηφιστεί σε νόμο από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ωστόσο, παράλληλα αναδεικνύεται ακόμη ένα θέμα και αφορά τη συμπερίληψη των οικοδομικών επαγγελμάτων στις ουσιώδεις υπηρεσίες μιας και επηρεάζουν τον κύκλο εργασιών χιλιάδων εργαζομένων που ασχολούνται με συναφή επαγγέλματα.