Η παραγωγή καθαρών τεχνολογιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η πρόσφατη προσωρινή συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τον Κανονισμό για τη Βιομηχανία των Μηδενικών Καθαρών Εκπομπών (Net…) αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ύπαρξη λιγότερο απαιτητικών όρων για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες, απλουστευμένες διαδικασίες αδειοδότησης και στήριξης στρατηγικών έργων. Η συμφωνία προβλέπει τον καταρτισμό ενιαίου καταλόγου τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών, με κριτήρια, ως ορίζεται, για την επιλογή στρατηγικών έργων στις τεχνολογίες που θα συμβάλουν περισσότερο στην απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Ο εν λόγω Κανονισμός αποτελεί μέρος της ευρύτερης προσπάθειας για τη δημιουργία ενός νέου οικοσυστήματος στη βάση της πράσινης μετάβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι στόχοι του Κανονισμού για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την προώθηση των επενδύσεων, τη δημιουργία απλού νομικού πλαισίου για τις βιομηχανίες μηδενικών καθαρών εκπομπών με έδρα την Ευρωπαϊκή Ένωση, την κάλυψη του 40% των εγχώριων αναγκών στην Ένωση με καθαρές τεχνολογίες εγχώριας παραγωγής ώς το 2030 στη βάση του πλαισίου για τη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 (Fit-for-55) και μηδενικές καθαρές εκπομπές μέχρι το 2050. Ως παραδείγματα στρατηγικών τεχνολογιών μηδενικών καθαρών εκπομπών αναφέρονται η ηλιακή φωτοβολταϊκή και ηλιοθερμική, η χερσαία αιολική ενέργεια και οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές, οι συσσωρευτές καθαρής ενέργειας, οι αντλίες θερμότητας, το ανανεώσιμο υδρογόνο, το βιομεθάνιο και βιοαέριο, η δέσμευση και αποθήκευση CO2 (CCS) και οι τεχνολογίες δικτύου.

Το πιο πάνω ενεργειακό μείγμα μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος των Κρατών - Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας. Ειδικότερα, η φωτοβολταϊκή ενέργεια που παράγεται θα πρέπει να αυξηθεί σε 600 GW ώς το 2030, η αιολική από 204 GW το 2022 σε πάνω από 500 GW το 2030, το ανανεώσιμο υδρογόνο θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το 20% του ενεργειακού μείγματος της Ευρώπης, με το 20-50% αυτού να αφορά τη ζήτηση ενέργειας στις μεταφορές και το 5-20% στη βιομηχανία και το βιομεθάνιο και βιοαέριο θα πρέπει να φτάσει σε παραγωγή τα 35 δις κυβικά μέτρα τον χρόνο μέχρι το 2030. Οι στόχοι όσον αφορά τη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2030 περιλαμβάνουν την ετήσια ικανότητα έγχυσης τουλάχιστον 50 εκατ. τόνων CO2 στους τόπους αποθήκευσης που βρίσκονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες της ή στην υφαλοκρηπίδα της.

Οι πιο πάνω στόχοι θα επιτευχθούν μέσω του σχετικού Κανονισμού που δημιουργεί ένα νέο πλαίσιο ταχύτερων διαδικασιών αδειοδότησης για την κατασκευή, επέκταση, αλλαγή και λειτουργία έργων παραγωγής μηδενικών καθαρών εκπομπών με υποστήριξη από υπηρεσία μονοθυριδικής εξυπηρέτησης, απλοποίηση του νομικού πλαισίου για τις βιομηχανίες μηδενικών καθαρών εκπομπών, την προώθηση της καινοτομίας, την πρόσβαση στις αγορές με την τόνωση της καταναλωτικής ζήτησης και των δημοσίων συμβάσεων, την βελτίωση των δεξιοτήτων μέσω της ανάπτυξης του ειδικευμένου εργατικού δυναμικού και των ποιοτικών θέσεων εργασίας που απαιτούνται για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών στην Ευρώπη και την ανάπτυξη της πλατφόρμας Net-Zero Europe, ως μηχανισμού συντονισμού για συζητήσεις, ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών για θέματα που σχετίζονται με τον Κανονισμό.

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας