Ο Γολγοθάς των προσφύγων για στέγαση

Διαχρονικό είναι το ζήτημα των καθυστερήσεων στην εξέταση αιτήσεων της Υπηρεσίας Μέριμνας για βοήθεια στον προσφυγικό κόσμο. Τη δεδομένη στιγμή χρειάζεται περίπου δύο χρόνια για να εξεταστεί μια αίτηση από την ώρα που υποβάλλεται. Η όποια καθυστέρηση παρατηρείται στην εξέταση και έγκριση των αιτήσεων οφείλεται στην υποστελέχωση της Υπηρεσίας Μέριμνας. Αποδέκτες των χρόνιων καθυστερήσεων και των παθογενειών του κράτους είναι οι πρόσφυγες, οι οποίοι περνούν τον δικό τους Γολγοθά μέχρι να εγκριθούν και να αρχίσουν τις διαδικασίες για να αποκτήσουν δική τους στέγη.

Δύο χρόνια για εξέταση μιας αίτησης

Ο εκπρόσωπος του ΕΛΑΜ στην Παγκύπρια Ένωση Προσφύγων (ΠΕΠ) και επαρχιακός στη Λευκωσία, Γιώργος Τοούλας, μίλησε στη «Σ» για τις παθογένειες που υπάρχουν στην Υπηρεσία Μέριμνας.

Όπως εξήγησε, το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην έλλειψη προσωπικού. «Δεν είναι ευθύνη της Υπηρεσίας ότι δεν υπάρχει προσωπικό, αλλά του κράτους». Συμπλήρωσε ότι το 2022 καταγράφηκαν 1.830 αιτήσεις. «Αν υπάρχουν δέκα λειτουργοί, τότε θα τους πάρει δύο χρόνια για να εξετάσουν τις μισές», είπε.

Τόνισε ότι στη Λεμεσό τη δεδομένη στιγμή εξετάζονται οι αιτήσεις του Μαΐου-Ιουνίου 2022, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια καθυστέρηση περίπου δύο χρόνων. Σημειώνεται ότι στη Λευκωσία οι αιτήσεις βρίσκονται στον Νοέμβρη του 2022, ενώ η επαρχία Λάρνακας βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση, καθώς εξετάζονται οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν αρχές του 2023.

Σημείωσε ότι το σκεπτικό της ΠΕΠ είναι πως πρέπει να αυξηθούν τα εισοδηματικά κριτήρια, ώστε να βοηθηθούν οι περισσότεροι πρόσφυγες, αλλά και να αυξηθεί η οικονομική βοήθεια.

Ο κ. Τοούλας τόνισε ότι με 20-30 χιλιάδες ευρώ κανείς δεν μπορεί να κτίσει μόνος του μια οικία. Εξήγησε ότι ως ΠΕΠ έχουν καταλήξει σε συγκεκριμένες εισηγήσεις για τροποποίηση των κριτηρίων για τα στεγαστικά σχέδια.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε και στο αλαλούμ που υπάρχει μεταξύ της έγκρισης από τη Μέριμνα και της έγκρισης του δάνειου από την τράπεζα. «Αν κάποιος δεν έχει τα λεφτά της προκαταβολής, η τράπεζα δεν του εγκρίνει δάνειο. Η Μέριμνα για να εγκρίνει τη βοήθεια πρέπει να υπάρχει η έγκριση του δανείου», ανέφερε, προσθέτοντας ότι υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις που φτάνουν κοντά στο ΕΛΑΜ.

Οι εισηγήσεις για αναθεώρηση των κριτηρίων

Τα μέλη της ΠΕΠ, αντιλαμβανόμενα τις ανάγκες του προσφυγικού κόσμου, προχώρησαν σε συγκεκριμένες εισηγήσεις για αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων για αγορά ή ανέγερση κατοικίας αλλά και για αύξηση του ύψους οικονομικής βοήθειας. Οι πιο κάτω εισηγήσεις έχουν σταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών για αξιολόγηση.

Συγκεκριμένα, η ΠΕΠ εισηγείται τα ακόλουθα:

Α) Αύξηση εισοδηματικών κριτηρίων για αγορά / ανέγερση κατοικίας: Για μονήρες άτομο από 25.000 σε 30.000 ευρώ, για ζεύγος (οικογένεια δύο ατόμων) ή μονογονεϊκή οικογένεια από 45.000 σε 55.000 ευρώ, για οικογένεια τριών ατόμων από 50.000 σε 60.000 ευρώ, για οικογένεια τεσσάρων ατόμων από 55.000 σε 65.000 ευρώ και για οικογένεια πέντε ή περισσότερων ατόμων από 65.000 σε 80.000 ευρώ.

Β) Καθορισμός Ύψους Οικονομικής Βοήθειας: Για μονήρες άτομο από 20.000 σε 30.000 ευρώ, για ζεύγος (οικογένεια δύο ατόμων) από 30.000 σε 45.000 ευρώ, για οικογένεια με ένα τέκνο ή μονογονεϊκή οικογένεια από 35.000 σε 50.000 ευρώ, για οικογένεια 2 τέκνων ή μονογονεϊκή με 2 τέκνα από 35.000 σε 55.000 ευρώ, για οικογένεια 3 τέκνων ή μονογονεϊκή με 3 τέκνα από 35.000 σε 60.000 ευρώ και τέλος για οικογένεια 4 τέκνων και άνω από 40.000 σε 80.000 ευρώ.

Γ) Καθορισμός εισοδηματικού κριτηρίου και αντίστοιχα ύψους οικονομικής βοήθειας για το στεγαστικό σχέδιο επιδιόρθωσης κατοικίας: Για μονήρες άτομο το ύψος εισοδήματος να αυξηθεί από 25.000 σε 30.000 ευρώ και το ύψος οικονομικής βοήθειας από 10.000 ευρώ σε 15.000, ενώ για οργανική οικογένεια το ύψος του εισοδήματος να αυξηθεί από 45.000 σε 55.000 ευρώ και αντίστοιχα το ύψος οικονομικής βοήθειας από 12.500 ευρώ σε 18.000.

Επιπλέον, η Ένωση Προσφύγων εισηγείται όπως στις περιπτώσεις που το οικογενειακό εισόδημα καθορίζεται στα προτεινόμενα κριτήρια και υπερβαίνει το ανώτατο όριο μέχρι και κατά 20%, ο αιτητής να λαμβάνει το 50% της οικονομικής βοήθειας.

1) Να παραχωρείται ολόκληρη η βοήθεια αντί του 50% που παραχωρείται σήμερα στις περιπτώσεις που παραχωρείται οικία/διαμέρισμα από συγγενή μέχρι 1ου βαθμού.

2) Ανέγερση κατοικιών/πολυκατοικιών και διάθεση τους σε πρόσφυγες με το σύστημα ενοικιαγοράς.

3) Στις περιπτώσεις αγοράς οικίας/διαμερίσματος όταν παρουσιάζεται αγοραπωλητήριο έγγραφο χωρίς την άδεια οικοδομής, η αίτηση να γίνεται αποδεκτή και να ακολουθείται η σειρά και η νενομισμένη διαδικασία.

4) Αιτητής κάτοχος κατοικίας για την οποία δεν πήρε βοήθεια και την αποξένωσε προ δεκαετίας να δικαιούται να υποβάλει αίτηση για οικονομική βοήθεια απόκτησης οικίας/διαμερίσματος.

5) Όσοι συνδέθηκαν με το δίκτυο της ΑΗΚ από 1/1/2019 και απορρίφθηκαν λόγω εκπρόθεσμης υποβολής αίτησης, να δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση ξανά με βάση τα κριτήρια του 2019.

Επίσης όσοι συνδέθηκαν στο δίκτυο και υποβάλουν αίτηση μετά παρέλευση διετίας να δικαιούνται ολόκληρο το ποσό, ενώ αν υποβάλουν αίτηση πριν τα 3 χρόνια, να δικαιούνται το 50%.

6) Να επανέλθει το Σχέδιο παραχώρησης οικοπέδων σε χαλίτικη γη.

Πώς απαντά το Υπουργείο

Το Υπουργείο Εσωτερικών, με επιστολή του ημερομηνίας 7 Φεβρουαρίου, απάντησε στην Ένωση Προσφύγων ότι οποιαδήποτε τροποποίηση των κριτηρίων σύμφωνα με το εδάφιο 11 του περί Παροχής σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα Πρόσωπα Νόμου 46(Ι)/2005 πρέπει να εξεταστεί από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Κριτηρίων, όπου συμμετέχει και εκπρόσωπος της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων. Συγκεκριμένα, η Συμβουλευτική Επιτροπή Κριτηρίων αποτελείται από τα ακόλουθα πρόσωπα:

(α) Τον Διευθυντή, ο οποίος θα ενεργεί και ως πρόεδρος της Επιτροπής.

(β) Έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εσωτερικών.

(γ) Έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

(δ) Έναν εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών.

(ε) Έναν εκπρόσωπο του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, και

(στ) έναν εκπρόσωπο της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων.

Ακολούθως, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις υποβάλλονται για έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο και μετά ενημερώνεται η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων - Εγκλωβισμένων - Αγνοουμένων - Παθόντων.

Μάλιστα, το Υπουργείο Εσωτερικών πληροφόρησε την ΠΕΠ ότι η Υπηρεσία Μέριμνας ήδη μελετά τη βελτίωση διευκρινιστικών προσθηκών συγκεκριμένων κριτηρίων που εφαρμόζονται σήμερα και τα οποία εγκρίθηκαν με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 3/7/2019. Οι εισηγήσεις μπορούν να συζητηθούν σε συνεδρία της Συμβουλευτικής Επιτροπής Κριτηρίων, η οποία θα καθοριστεί από την Υπηρεσία.

Σημειώνεται ότι κατά τη συζήτηση των οποιωνδήποτε αιτημάτων αύξησης/επέκτασης των εισοδηματικών κριτηρίων και της οικονομικής βοήθειας που παραχωρείται σε δικαιούχους εκτοπισθέντες πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο οικονομικός αντίκτυπος της πιθανής ικανοποίησης των εν λόγω αιτημάτων.

Τι προτείνει το ΕΛΑΜ για τον προσφυγικό κόσμο

Ο κ. Τοούλας μίλησε και για τις προτάσεις του ΕΛΑΜ, που στοχεύουν στην επίλυση προβλημάτων που ταλαιπωρούν τον προσφυγικό κόσμο.

Τόνισε ότι το ΕΛΑΜ αντιλαμβάνεται το πρόβλημα και τη σύγχυση που δημιουργείται στην έγκριση της αίτησης από τη Μέριμνα και στην έγκριση του δάνειου από την Τράπεζα, προτείνοντας να βρεθεί μια λύση μέσω της Κεντρικής Τράπεζας. Το ΕΛΑΜ προτείνει να υπάρχει μια προέγκριση από τη Μέριμνα. Στη συνέχεια ο αιτητής θα παρουσιάζει την προέγκριση στην Τράπεζα και θα εκταμιεύονται τα χρήματα αργότερα.

Επίσης, θέση του ΕΛΑΜ είναι να υπάρχει μόνο ένα κριτήριο για να δικαιούται κάποιος βοήθεια. Να είναι ή να μην είναι πρόσφυγας. Μάλιστα το ΕΛΑΜ απέστειλε πρόταση στη ΠΕΠ ζητώντας την κατάργηση όλων των κριτηρίων.

Επεσήμανε ότι η Κυβέρνηση αποφάσισε να προσλάβει κόσμο για να εξετάζουν αιτήσεις ασύλου και δεν ενδιαφέρθηκε να προσλάβει 15 άτομα, τα οποία θα βοηθήσουν την Υπηρεσία Μέριμνας. «Ερχόμαστε στο θέμα της λαθρομετανάστευσης, καθώς από τον κρατικό προϋπολογισμό του 2024 θα δώσουμε 200 εκατομμύρια. Αν απορριφθούν οι εισηγήσεις της ΠΕΠ, τότε θα είναι οξύμωρο. Οι πρόσφυγες είναι οι συμπατριώτες μας».

Υπογράμμισε ότι το 2022 δόθηκαν 53 εκατομμύρια ευρώ για τη Μέριμνα, ενώ την ίδια στιγμή δόθηκαν 112 εκατομμύρια για το μεταναστευτικό.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε και στην αδικία που υπέστησαν οι εκ μητρογονίας πρόσφυγες. Εξήγησε ότι το 2013 αναγνωρίστηκαν ως πρόσφυγες και δόθηκε μια οδηγία για συμμετοχή στα σχέδια της Μέριμνας για όσους είχαν αποκτήσει κατοικία από το 2011. «Εμείς ως ΕΛΑΜ θεωρούμε ότι είναι άδικο γιατί ο πόλεμος στην Κύπρο έγινε το 1974 όχι το 2011. Πρότασή μας είναι να επιστρέψουν πίσω στο 1974 και να βοηθηθεί ο κόσμος. Είναι μια μεγάλη μερίδα των προσφύγων που αδικούνται».

14.939 αιτήσεις από το 2013 μέχρι το 2022

Η «Σ» κατέχει στοιχεία σχετικά με τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν στη Μέριμνα την τελευταία δεκαετία. Συγκεκριμένα, το 2013 οι αιτήσεις ήταν 1730, το 2014 837, το 2015 1.029, το 2016 1.215, το 2017 1.306, το 2018 1.548, το 2019 1.642, το 2020 1.816, το 2021 1.986 και το 2022 1.880. Το 2020 εξετάστηκαν 2.512 αιτήσεις, το 2021 3.946 και το 2022 1.328. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, από το 2015 μέχρι το 2022 εγκρίθηκαν 10.127 αιτήσεις.

Βοήθεια 170 εκ. ευρώ σε τέσσερα χρόνια

Όσον αφορά τα ποσά που δόθηκαν για βοήθεια στον προσφυγικό κόσμο από το 2019 μέχρι το 2022, ανέρχονται σε 170,029 εκατομμύρια ευρώ. Συγκεκριμένα, το 2019 δόθηκαν 24,9 εκ. Το 2020 δόθηκαν 31,8 εκ. Το 2021 η βοήθεια ανήλθε σε 45,7 εκ., ενώ το 2022 ήταν 53,2 εκατομμύρια. Αυτό φανερώνει μια σταθερή αύξηση στα χρήματα που δίνονται για βοήθεια στους πρόσφυγες.