Συνωστισμός και κακές συνθήκες στα κρατητήρια, που «βαφτίστηκαν» φυλακές

Τον υπερπληθυσμό και τις κακές συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στα αστυνομικά κρατητήρια επιβεβαίωσε η απροειδοποίητη επίσκεψη των λειτουργών της Επιτρόπου Διοικήσεως, στην Αστυνομική Διεύθυνση Λεμεσού.

Κελιά να βρίσκονται σε άθλια κατάσταση, καταδικασθέντες και υπόδικοι να συναναστρέφονται σε μία πτέρυγα, ενώ σε πολλές περιπτώσεις διαμένουν δύο άτομα αντί ένα που προνοεί το μέγεθος του κάθε κελιού, κάτι που αποδεικνύει ότι δεν τηρούνται τα μέτρα υγιεινής.

Άξιον αναφοράς είναι ότι τα κακώς έχοντα στο χώρο των κρατητηρίων συμπεριλήφθηκαν και σε έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης το 2017, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει τίποτα.

Τα προβλήματα στα βαφτισμένα ως «φυλακές» αστυνομικά κρατητήρια δεν επικεντρώνονται μόνο στη Λεμεσό, αλλά και στα υπόλοιπα, αφού, πέρα από τον υπερπληθυσμό που αντιμετωπίζουν, δεν υπάρχουν ούτε οι κατάλληλες κτηριακές εγκαταστάσεις για να τους φιλοξενήσουν. Για παράδειγμα, στη Λακατάμεια δεν υπάρχει χώρος για προαυλισμό, που ίσως αποτελεί και το κυριότερο ζήτημα των κρατητηρίων.

Όσον αφορά τα ποσοστά των κρατουμένων που βρίσκονται στα κρατητήρια, γύρω στο 30% είναι διοικητικοί (αλλοδαποί), σχεδόν 40% είναι των Κεντρικών Φυλακών και το 30% είναι ποινικοί.

Κατηγοριοποίηση των κρατητηρίων

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κρατητήρια χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Σε αυτά που χωράνε πολλά άτομα, όπως αυτά της Λεμεσού, Λακατάμειας, Πόλης Χρυσοχούς και Ευρύχου, και αυτά που υπάρχουν σε σταθμούς που έχουν μέχρι τρία κελιά, στα οποία προβλέπεται να παραμείνει ο κρατούμενος μέχρι 24 ώρες.

Σύμφωνα με καταγγελίες του κλάδου αστυνομικού σώματος «Ισότητα», οι κρατούμενοι δεν παραμένουν στα κρατητήρια αυτά μόνο 24 ώρες, όπως προβλέπεται, αφού μετά από δικαστική απόφαση, και για διαφύλαξη του ανακριτικού έργου, κρατούνται για διάστημα μέχρι οκτώ ημερών. Τονίζουν, επίσης, ότι πολλές φορές ο ύποπτος μεταφέρεται από τον ένα σταθμό στον άλλο για να μη φαίνεται ότι μένει παραπάνω.

Υποστελέχωση και αποδράσεις

Ακόμη ένα βαρίδι, στα συσσωρευμένα προβλήματα που ταλανίζουν την Αστυνομία και απασχολούν τους πολίτες, είναι αυτό των αποδράσεων. Το πρόβλημα φαίνεται να έχει οξυνθεί, με τις Αρχές να μετρούν είκοσι αποδράσεις τα τελευταία τρία χρόνια.

Αδιαμφισβήτητα, αιτία για τα κακώς έχοντα στα αστυνομικά κρατητήρια και τις αποδράσεις κρατουμένων αποτελεί η υποστελέχωση στην Αστυνομία, η οποία καλείται, πολλές φορές, να διαχειρίζεται κρατουμένους που θα έπρεπε να βρίσκονται υπό την ευθύνη του σωφρονιστικού ιδρύματος.

Αυτήν τη στιγμή οι συμβασιούχοι αστυνομικοί μπορούν να ασχοληθούν με τον φάκελο μόνο των διοικητικών κρατουμένων, δηλαδή αυτών που έχουν να κάνουν με την παράνομη μετανάστευση.

Μία πρόταση που τέθηκε στο τραπέζι από τις συντεχνίες είναι η παροχή ταχύρυθμων μαθημάτων στους συμβασιούχους αστυνομικούς που δουλεύουν στα κρατητήρια, ώστε να μπορούν να καλύψουν και τους φακέλους των ποινικών κρατουμένων. Ένα άλλο μέτρο που προτάθηκε, είναι να επιστρέψουν στις Κεντρικές Φυλακές οι υπόδικοι και κατάδικοι.

Τι προβλέπει ευρωπαϊκή Οδηγία

Μεγάλο ενδιαφέρον προσελκύει και ο τρόπος κράτησης των διοικητικών κρατουμένων. Σύμφωνα με τα όσα προβλέπει ευρωπαϊκή Οδηγία, οι διοικητικοί κρατούμενοι θα μπορούσαν να διαμένουν σε έναν χώρο κοινόχρηστο όλοι μαζί, να έχουν πρόσβαση σε φαγητό και σε ιατρική περίθαλψη και να έχουν στην κατοχή τους κινητό τηλέφωνο.

Δεν προβλέπει δηλαδή να βρίσκονται σε κελί, αφού ο μόνος στόχος είναι να περιοριστεί η διακίνησή τους στη χώρα και δεν αντιμετωπίζονται ως κρατούμενοι που προέβησαν σε κάποιου είδους έγκλημα.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Σ», στην Κύπρο η Οδηγία αυτή εφαρμόζεται εν μέρει και λανθασμένα, αφού οι διοικητικοί κρατούμενοι τοποθετούνται σε κελιά, έχουν στην κατοχή τους κινητά και πιθανόν να έρθουν σε επαφή με ποινικούς κρατουμένους. Η απόφαση αυτή εγκυμονεί διάφορους κινδύνους, αφού πιθανό να προκύψει πρόβλημα ασφαλείας.

Ενέργειες που λήφθηκαν μέχρι στιγμής

Τα προβλήματα και η ανάγκη για αποφόρτιση του σωφρονιστικού ιδρύματος έχουν ωθήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης να προχωρήσει στην υλοποίηση των πρώτων μέτρων που προανήγγειλε ο κ. Χαρτσιώτης πριν από λίγους μήνες.

Συγκεκριμένα, ήδη άνοιξαν 87 νέες θέσεις και οι υποψήφιοι παρακάθισαν σε εξετάσεις, ενώ για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού προχώρησαν στην πρώτη φάση και παρέδωσαν το κτήριο ακριβώς απέναντι, το οποίο μετατράπηκε σε ανοικτή φυλακή.

Οι εμπλεκόμενοι εκτιμούν ότι με την αξιοποίηση και αναδιαμόρφωση των υφιστάμενων χώρων στις Κεντρικές Φυλακές, θα μπορέσει σε σύντομο χρονικό διάστημα να αυξηθεί η χωρητικότητα κατά 240 θέσεις.

Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται και η ετοιμασία μελέτης για την ανέγερση νέας, σύγχρονης πτέρυγας κλειστής φυλακής εντός του περιφραγμένου χώρου των Κεντρικών Φυλακών, πρόσθετης χωρητικότητας 360 θέσεων.

«Λύσεις και όχι ππατσιαρίσματα»

Λύσεις και όχι «ππατσιαρίσματα» ζητά η συντεχνία «Ισότητα», η οποία θεωρεί ότι οι ενέργειες του Υπουργείου Δικαιοσύνης είναι μέτρα ανάγκης και δεν θα απαλλαγούν από τα προβλήματα.

Εξέφρασαν, επίσης, την ανησυχία τους για την απόφαση των εμπλεκομένων να μετατρέψουν το κτήριο ανοικτής φυλακής σε κλειστή, καθώς η απόσταση από τον δημόσιο δρόμο είναι πολύ μικρή και θα περνούν εύκολα ναρκωτικά εντός της φυλακής. Τονίζουν μάλιστα ότι το υποστατικό δεν έχει πρόνοιες για κλειστή φυλακή και θα είναι πιο εύκολη η απόδραση κρατουμένων.

Πρότασή τους είναι να δημιουργηθεί από την αρχή ένα σύγχρονο σωφρονιστικό ίδρυμα, με νέες υποδομές, μακριά από κατοικημένη περιοχή και τη νεκρή ζώνη.

Σημειώνεται πως στο σωφρονιστικό ίδρυμα της Κύπρου συνυπάρχουν ελαφροποινίτες, βαρυποινίτες, υπόδικοι και γυναίκες. Μόνο οι νεαροί σε ηλικία κρατούνται στο ίδιο περιβάλλον, αλλά σε περιφραγμένο χώρο και προωθείται η μεταφορά τους σε άλλο χώρο.

Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, όλοι οι κρατούμενοι πρέπει να χωρίζονται ανά κατηγορίες.

Συνεπώς, κρίνεται αναγκαίο να επανεξεταστούν από τους αρμόδιους τα ζητήματα υπερπληθυσμού και υποδομών που προκύπτουν στα κρατητήρια και στο σωφρονιστικό ίδρυμα, καθώς και το ενδεχόμενο στελέχωσης με αστυνομικούς, που θα τυγχάνουν επαρκούς και κατάλληλης εκπαίδευσης.