ART AERI: Τόμας Χομπς
Ο Τόμας Χόμπς ήταν Άγγλoς ελληνομαθής φιλόσοφος, από τους πρώτους διανοητές-θεμελιωτές του σύγχρονου κράτους και ιδρυτής της πολιτικής φιλοσοφίας. Γεννήθηκε στις 5 Απριλίου 1588 και πέθανε στις 4 Δεκεμβρίου 1679, στην απίστευτη για την εποχή ηλικία των 91 ετών.
Ξεκίνησε την καριέρα του ως δάσκαλος της οικογένειας Κάβεντις και έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά και τη φυσική. Έζησε σε μιαν από τις πλέον ταραγμένες περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Δεν πρέπει λοιπόν να εκπλήσσει το γεγονός ότι οι θεωρίες του μιλούν απαισιόδοξα για την ανθρώπινη φύση. Η Βρετανική Βιβλιοθήκη συχνά τιμά τη μνήμη και το έργο του φιλόσοφου με διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Οι θρησκευτικοί πόλεμοι στη Γαλλία και οι εμφύλιοι πόλεμοι στην Αγγλία τον οδήγησαν να αναπτύξει μια φιλοσοφία, κατά την οποία μόνον η απολυταρχία του κράτους είναι σε θέση να συντηρήσει το δίκαιο και την ειρήνη. Έτσι αρνήθηκε τη δύναμη του θείου δικαίου. Όσον αφορά την ηθική του, θεώρησε ότι το άτομο πρέπει να ενεργεί κατά έναν "χρησιμοθηρικό εγωισμό", αυξανόμενο από το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και της θέλησης για κυριαρχία.
Τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του Χομπς το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης καταδίκασε έργα του και τα έκαψε στην πυρά. O Χομπς θεωρείται εκ των πιο σημαντικών φιλοσόφων του φυσικού δικαίου κατά τον 17ον αι. και άσκησε τεράστια επιρροή στις αγγλοσαξονικές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές θεωρίες.
Το 1651 έγραψε τον «Λεβιάθαν», το σπουδαιότερο ίσως έργο του. Ο άνθρωπος δεν έχει αγαθή φύση, υποστηρίζει ο φιλόσοφος, αλλά είναι εκ φύσεως εγωιστής και ηδονιστής. Ανεξέλεγκτοι οι άνθρωποι, και καθοδηγούμενοι από την εσωτερική δυναμική, το πιθανότατο είναι πως θα αλληλοκαταστραφούν. Για να διατηρηθεί η κοινωνική ειρήνη, ο Χομπς δημιουργεί κάποιο τέχνασμα, τον Λεβιάθαν, το Κράτος, είτε με τη μορφή της απόλυτης μοναρχίας είτε της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι αυτό το Κράτος έχει το μονοπώλιο της βίας και της απόλυτης εξουσίας. Ως ανταπόδοση προς τον άνθρωπο το Κράτος ασκεί αυτήν την απόλυτη εξουσία μόνον υπέρ της διατήρησης της κοινωνικής ειρήνης.
Ο Χομπς με τη θεωρία αυτή αρνείται το δικαίωμα επανάστασης εναντίον του κοινωνικού συμβολαίου (έννοια η οποία θα ονομαστεί έτσι αργότερα από τον Λοκ). Όταν όμως ο Λεβιάθαν δεν φροντίζει πια για την ειρήνη και άμυνα των πολιτών, τότε το συμβόλαιο ακυρώνεται και το κράτος μπορεί να διαλυθεί. Οι άνθρωποι γυρίζουν στον φυσικό νόμο, έως ότου γίνει κάποιο νέο συμβόλαιο.
Ένα άλλο αξιόλογο έργο του είναι η μετάφραση από τα Αρχαία Ελληνικά στα Αγγλικά των βιβλίων του Θουκυδίδη για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Η πρώτη έκδοση, τόσο του Λεβιάθαν όσο και του Πελοποννησιακού πολέμου, αποτελούν σήμερα συλλεκτικές σπανιότητες πολλών χιλιάδων ευρώ εκάστη.
Για περισσότερες πληροφορίες αποταθείτε στο www.artaeri.com
