Σκόνη και κυκλοφοριακό επιβαρύνουν τον αέρα που αναπνέουμε

Στη δημοσιότητα δόθηκε η έκθεση του IQAir για την ποιότητα του αέρα και την ατμοσφαιρική ρύπανση σε παγκόσμιο επίπεδο για το 2023.

Όπως αποκαλύπτει η έκθεση, μόνο επτά χώρες στον κόσμο πληρούν τα ασφαλή επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης για τα μικροσωματίδια PM2,5, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα μικροσωματίδια PM2,5 μπορούν να εισπνευστούν βαθιά στους πνεύμονες και να φτάσουν στην κυκλοφορία του αίματός μας.

Τα δεδομένα της έρευνας λήφθηκαν από 30.000 σταθμούς παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα σε 7.812 τοποθεσίες σε 134 χώρες.

Οι χώρες πρότυπα και οι πέντε πιο μολυσμένες

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, από τις 134 χώρες και περιοχές που συμμετείχαν στην έρευνα μόνο επτά πληρούν τα επιτρεπτά όρια. Πρόκειται για τις Αυστραλία, Εσθονία, Φινλανδία, Γρενάδα, Ισλανδία, Μαυρίκιο και Νέα Ζηλανδία. Από την άλλη, υπάρχουν πέντε χώρες οι οποίες θεωρούνται ως οι πιο μολυσμένες στον κόσμο. Στην πρώτη θέση βρίσκεται το Μπανγκλαντές με 79,9 μg/m3, πάνω από 15 φορές υψηλότερο από την ετήσια κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ για τα PM2,5. Ακολουθεί το Πακιστάν με 73,7 μg/m3, η Ινδία με 54,4 μg/m3, το Τατζικιστάν με 49,0 µg/m3 και η Μπουρκίνα Φάσο με 46,6 μg/m3. Οι 124 από τις 134 χώρες υπερέβησαν την ετήσια κατευθυντήρια τιμή των PM2,5 του ΠΟΥ.

Η κατάσταση στην Κύπρο

Η Κύπρος βρίσκεται στην κίτρινη κατηγορία της εν λόγω έκθεσης και συγκεκριμένα στην 73η χειρότερη θέση από τις 134 χώρες για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Συγκεντρώνει 14.3 µg/m3, που αναλογεί σε 2.9 φορές υψηλότερο από την κατευθυντήρια γραμμή του ΠΟΥ για τα PM2,5. Την ίδια ώρα, ο μέσος όρος στον δείκτη ποιότητας αέρα είναι στο 56, κάτι το οποίο κατατάσσει την ποιότητα του αέρα στη χώρα μας στη μέτρια κατηγορία. Αυτό μεταφράζεται στο ότι η ποιότητα του αέρα είναι αποδεκτή, ωστόσο μπορεί να υπάρχει κίνδυνος για ορισμένους ανθρώπους, ιδιαίτερα εκείνους που είναι ασυνήθιστα ευαίσθητοι στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Σύμφωνα με την έκθεση, η Γερμασόγεια παρουσιάζει τα μεγαλύτερα επίπεδα ρύπανσης, ενώ η Πάφος είναι η περιοχή με τις χαμηλότερες τιμές. Στην κίτρινη κατηγορία περιλαμβάνονται ευρωπαϊκές χώρες όπως η Λιθουανία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Σλοβακία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Πολωνία, η Σλοβενία και η Ιταλία.

Το πρόβλημα στην Κύπρο

Για την ποιότητα του αέρα στην Κύπρο μίλησε στη «Σ» ο Προϊστάμενος του Κλάδου Ποιότητας Αέρα και Στρατηγικού Σχεδιασμού, Δρ Χρύσανθος Σαββίδης.

Αρχικά ανέφερε ότι η Κύπρος έχει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα και γι’ αυτό βρίσκεται στη συγκεκριμένη θέση της έκθεσης. «Το μεγάλο πρόβλημα που έχει η Κύπρος είναι η γεωγραφική της θέση. Βρισκόμαστε σε μια περιοχή που βρίσκεται μεταξύ τριών μεγάλων άνυδρων περιοχών ερήμων και έχουμε συχνά φαινόμενα μεταφοράς της σκόνης που έρχεται από τις ερήμους προς την Κύπρο».

Τόνισε ότι δεν είναι μόνο οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες που επηρεάζουν. «Η Κύπρος είναι μια μικρή χώρα, που δεν έχει βιομηχανία ούτε εξαιρετικές συνθήκες κρύου για να χρησιμοποιείται η οικιακή θέρμανση», είπε.

Σημείωσε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα ανθρωπογενών δραστηριοτήτων της χώρας είναι τα οχήματα. «Έχουμε μεγάλο πρόβλημα από τη σκόνη η οποία ταξιδεύει από τη Σαχάρα, τη Συρία και τη Μέση Ανατολή προς την Κύπρο. Έτσι αυξάνονται και τα σωματίδια όπου επικεντρώνεται και η εν λόγω έρευνα», ανέφερε.

Ερωτηθείς για το σωματίδια που εντοπίζονται πιο συχνά στην Κύπρο, ανέφερε ότι κυρίως εντοπίζονται τα Pm10 και τα Pm2.5. «Υπάρχει η υποχρέωση που έχουν τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για καταμέτρηση των σωματιδίων. Εμείς αποστέλλουμε τα reports στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Εξήγησε ότι, όσο πιο μικρά είναι τα αιωρούμενα σωματίδια, τόσο πιο μεγάλος κίνδυνος υπάρχει για την υγεία, γιατί ο μηχανισμός που έχει ο άνθρωπος δεν τα παρεμποδίζει να εισέλθουν στο εσωτερικό του.

Ο κ. Σαββίδης ανέφερε ότι στην Κύπρο υπάρχουν εννέα μόνιμοι σταθμοί. «Οι πέντε είναι στα κέντρα των πόλεων, δύο στη βιομηχανική περιοχή Βασιλικού, οι οποίοι μετρούν τη ρύπανση που προέρχεται από το Μαρί και το Ζύγι, έναν στην Αγία Μαρίνα Ξυλιάτου, που μετρά τη διασυνοριακή ρύπανση από άλλες χώρες του εξωτερικού και ο οικιστικός σταθμός που βρίσκεται στη Λευκωσία».

Εξήγησε ότι οι ίδιοι δεν κάνουν σύγκριση των τιμών με άλλες χώρες, όμως γίνεται μια σύγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. «Εμείς, με βάση τη νομοθεσία, έχουμε υποχρέωση όταν ο οποιοσδήποτε ρύπος υπερβαίνει κάποια συγκεκριμένη τιμή, η οποία καθορίζεται από τη νομοθεσία, ως Αρμόδια Αρχή, να ενημερώνουμε το κοινό. Εκδίδουμε ανακοίνωση, την οποία αποστέλλουμε στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, ώστε να διοχετευτεί σε όλα τα Μέσα ενημέρωσης. Επιπλέον αποστέλλεται σε όλα Υπουργεία για να προφυλάξουν τις ομάδες πληθυσμού».

Σε Λευκωσία και Λεμεσό τα περισσότερα σωματίδια

Μιλώντας για τις περιοχές και τις πόλεις που συγκεντρώνουν τα περισσότερα σωματίδια, ανέφερε ότι αυτό έχει να κάνει με την πυκνότητα του πληθυσμού. «Τις πρωινές ώρες που υπάρχει υψηλή κυκλοφοριακή κίνηση και τον χειμώνα, η Λευκωσία λόγω του πληθυσμού της έχει πιο υψηλές συγκεντρώσεις σε σχέση με τις άλλες πόλεις. Δεύτερη επαρχία είναι η Λεμεσός», ανέφερε.

Όσον αφορά τις πολιτικές που εφαρμόζονται έτσι ώστε οι πολίτες να αναπνέουν καθαρό αέρα, σημείωσε ότι η ευρωπαϊκή πολιτική έχει τους άξονες στους οποίους κινείται και ωθεί τα κράτη έτσι ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα του αέρα. «Τα μέτρα αφορούν και άλλα Υπουργεία. Η πολιτική για αντικατάσταση των συμβατικών οχημάτων με τα ηλεκτρικά είναι κάτι που βοηθά, όπως επίσης και η προσπάθεια για αύξηση των μέσων μαζικής μεταφοράς γιατί θα μειώσουν την κίνηση στου δρόμους και θα βελτιώσουν την ποιότητα του αέρα. Επίσης η βελτίωση των μηχανών βοηθά στους χαμηλότερους ρύπους», τόνισε.

Τέλος, ανέφερε ότι είναι γεγονός πως τα τελευταία 25 χρόνια που διατηρείται το δίκτυο παρακολούθησης του αέρα, υπάρχει μια βελτίωση. «Υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω βελτίωση».