Η ανάγκη για προώθηση της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών στην Κύπρο

Τα τελευταία χρόνια, σε αρκετές χώρες του κόσμου έχει καταστεί σαφές ότι η προσφυγή στη Δικαιοσύνη δεν είναι πάντα ο πιο αποδοτικός τρόπος, ώστε να επιλυθεί μια διαφορά. Είναι εμφανές ότι, λόγω του αυξημένου φόρτου εργασίας των Δικαστηρίων, που έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση στην εκδίκαση των υποθέσεων, η εναλλακτική επίλυση διαφορών κερδίζει συνεχώς έδαφος. Περαιτέρω, η εναλλακτική επίλυση διαφορών αποτελεί συμπλήρωμα κάθε σύγχρονου νομικού συστήματος, το οποίο απαιτεί την ταχεία και εξωδικαστική τελεσίδικη απόφαση μιας διαφοράς μεταξύ των μερών. Πρωταρχικός σκοπός της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών είναι να επιλύει οποιαδήποτε διαφορά όπου το πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί εύκολα, αποτελεσματικά ή και γρήγορα μεταξύ των μερών προτού καταλήξει στο Δικαστήριο.

O βασικότερος σκοπός των μεθόδων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, όπως μεταξύ άλλων η διαμεσολάβηση και η διαιτησία, είναι η παροχή μια ταχείας και χαμηλού κόστους επίλυσης διαφορών, με αποτέλεσμα να αποφευχθεί η παραπομπή στο Δικαστήριο ως έσχατη λύση, καθώς προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η αμεσότητα και η αποτελεσματικότητα χωρίς περιττά έξοδα και χρονοβόρες διαδικασίες. Ξεκινώντας με τη μέθοδο της διαμεσολάβησης, η οποία θεωρείται ελαστικότερη διαδικασία από αυτήν που εκτυλίσσεται στα δικαστήρια ή στη διαιτησία, αυτή αποτελεί ένα είδος υποβοηθούμενης επίλυσης μιας διαφοράς και δεν αποτελεί δεσμευτική διαδικασία, ούτε περιλαμβάνει απόφαση από τον Διαμεσολαβητή. Ουσιαστικά, η διαμεσολάβηση κατηγοριοποιείται ως μια μορφή υποβοηθούμενης διαπραγμάτευσης, στην οποία ο Διαμεσολαβητής, ως ανεξάρτητο τρίτο μέρος, παρεμβαίνει στη διαδικασία διαπραγμάτευσης για να βοηθήσει τα μέρη να επιλύσουν τη μεταξύ τους διαφορά.

Η χρήση εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης αστικών διαφορών στην Κυπριακή Δημοκρατία, επιβάλλεται να προωθηθεί άμεσα, ώστε το Δικαστικό Σύστημα να αποσυμφορηθεί και να παραμείνει ελεύθερο σε βάθος χρόνου από την πληθώρα πολύχρονων δικαστικών υποθέσεων, οι οποίες θα μπορούσαν ήδη να έχουν επιλυθεί εξωδικαστικά. Ως δικηγόροι θα πρέπει να ενθαρρύνουμε και να προωθήσουμε τον θεσμό της Διαμεσολάβησης ως εναλλακτικής μορφής επίλυσης οποιωνδήποτε υποθέσεων, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν διαφορές μεταξύ εργοδότη και εργοδοτουμένου ή διαφορές αστικής και εμπορικής φύσεως ή διαφορές μεταξύ ιδιοκτήτη και ενοικιαστή ή ακόμα και θέματα που αφορούν διαφορές που σχετίζονται με το εταιρικό δίκαιο. Επιπρόσθετα, προτεραιότητα των δικηγόρων θα πρέπει να είναι η ενημέρωση των μερών, η συμβουλή και προτροπή δοκιμής μεθόδων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών και παράλληλα η προώθηση του θεσμού της Διαμεσολάβησης, η οποία θα βοηθήσει σημαντικά στην ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης καθώς θα υπάρξει αποσυμφόρηση των Δικαστηρίων από άσκοπες και χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες.

Επιπλέον, η διαδικασία της Διαιτησίας αποτελεί μιαν ακόμα εναλλακτική διαδικασία επίλυσης διαφορών εξωδικαστικά, κατά την οποία τα μέρη επιλέγουν τη διαδικασία της διαιτησίας ως τρόπο επίλυσης των διαφορών τους. Η διαδικασία αυτή προσομοιάζει σε κάποιο βαθμό με δικαστική διαδικασία, καθώς η διαδικασία της διαιτησίας ρυθμίζεται από τη σχετική ισχύουσα Νομοθεσία και είναι δεσμευτική, αφού με τη λήξη της, το τρίτο ανεξάρτητο μέρος, το οποίο είναι ο Διαιτητής, θα εκδώσει Απόφαση με την οποία τα μέρη οφείλουν να συμμορφωθούν, αφού τέτοια απόφαση μπορεί να εκτελεστεί μέσω Δικαστηρίου ως μια δικαστική απόφαση. Στην Κυπριακή Δημοκρατία, η Διαιτησία έχει να προσφέρει απέραντα οφέλη για επίλυση διαφορών, καθώς ο απώτερος σκοπός της είναι η ευελιξία και η εχεμύθεια, όπως και η ταχύτητα αλλά και η αποτελεσματικότητα. Σε σχέση με την ευελιξία, βάσει των καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων, η Διαιτησία επιτρέπει στα μέρη να προσαρμόσουν τη διαδικασία βάσει των αναγκών τους και να καθορίσουν τα κατάλληλα χρονοδιαγράμματα. Περαιτέρω, όσον αφορά την εχεμύθεια, αξίζει να σημειωθεί ότι οι διαδικασίες της Διαιτησίας στην Κύπρο εξασφαλίζονται από απόρρητο και εχεμύθεια, διακρίνοντας τη διατήρηση της εμπιστευτικότητας προσωπικών πληροφοριών σε αντίθεση με τις δικαστικές διαδικασίες, οι οποίες είναι ανοικτές για το κοινό.

Περαιτέρω, όπως και με τη μέθοδο της Διαμεσολάβησης, η Διαιτησία σε σύγκριση με τη δικαστική διαδικασία, χαρακτηρίζεται ως ταχεία και αποτελεσματική, καθώς οι διαδικαστικοί της κανόνες είναι απλοποιημένοι, με αποτέλεσμα να εξοικονομείται χρόνος και να επιτρέπεται μια ταχύτερη επίλυση διαφορών καθώς και μείωση των εξόδων τα οποία θα επωμιστούν τα εμπλεκόμενα μέρη. Σε συνέχεια των ανωτέρω, το πιο σημαντικό όφελος το οποίο προκύπτει μέσα από τη διαδικασία της Διαιτησίας είναι η ειδίκευση στον τομέα τον οποίο αφορά η διαφορά προς επίλυση, αφού τα εμπλεκόμενα μέρη έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ πολλαπλών επαγγελμάτων ως διαιτητών (δικηγόρους, διαιτητές, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς) διαβεβαιώνοντας ότι η διαφορά η οποία έχει προκύψει θα επιλυθεί από εξειδικευμένους επαγγελματίες με γνώσεις και εμπειρία.

Κλείνοντας, σημειώνεται ότι η εναλλακτική επίλυση διαφορών στην Κύπρο χρήζει περαιτέρω προώθησης. Όπως συμβαίνει και στα αγγλικά Πανεπιστήμια, θα πρέπει και στα Πανεπιστήμια της Κύπρου να διδάσκονται μαθήματα όπως Mediation και Arbitration και θα πρέπει επίσης να εξεταστεί από το Νομικό Συμβούλιο κατά πόσον μπορούν να εισαχθούν τα πιο πάνω μαθήματα στο πλαίσιο της Νομικής Άσκησης. Για την καλύτερη λειτουργία του Κυπριακού Δικαστικού Συστήματος αλλά και για μια καλύτερη κοινωνία, είναι απαραίτητο να καλλιεργηθεί αλλά και να ενδυναμωθεί η εναλλακτική επίλυση διαφορών στην Κυπριακή Δημοκρατία.

*Senior Legal Advisor I, KPMG Law, Theodorides, Georgiou, Iacovou & CO LLC

**Διοικητικός Σύμβουλος , KPMG Law, Theodorides, Georgiou, Iacovou & CO LLC