Μισός αιώνας χωρίς Στρατηγική για την Ασφάλεια
Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τη βάρβαρη τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και την κατοχή του βορείου τμήματός της, το οποίο σήμερα παρουσιάζει μια εφιαλτική εικόνα τουρκοποίησης/ισλαμοποίησης. Το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ) και οι ελεύθερες περιοχές τελούν υπό τη διαρκή απειλή ισχυρών τουρκικών δυνάμεων κατοχής (ΤΔΚ) και υπό διαρκή δημογραφική αλλοίωση από μουσουλμάνους μετανάστες, που προωθεί συστηματικά η Τουρκία μέσω τής γραμμής καταπαύσεως του πυρός (ΓΚΠ), αλλά και από μαζικές μεταναστευτικές ροές κυρίως Σύρων μέσω θαλάσσης.
Με τον όρο Εθνική Ασφάλεια εννοούμε την απαίτηση να διατηρηθεί η επιβίωση του κράτους με τη χρήση της εθνικής ισχύος του. Όλες οι σοβαρές χώρες συντάσσουν Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ) (National Security Strategy, NSS), η οποία αποτελεί το σημαντικότερο θεσμικό κείμενο για την εθνική ασφάλεια του κράτους. Παρά την παρέλευση μισού αιώνα από την τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου, η ΚΔ εξακολουθεί να στερείται αδικαιολόγητα αυτού του θεσμικού κειμένου. Η ΣΕΑ προσδιορίζει τον βέλτιστο τρόπο (σχέδιο) διαχείρισης των μέσων (εθνική ισχύς) προς επίτευξη επιδιωκόμενου στόχου (εθνικός σκοπός). Η ΣΕΑ είναι ουσιαστικά η πολιτική εν δράσει, για ν’ αντιμετωπισθούν οι απειλές κατά της ασφάλειας του κράτους, να προστατευθούν τα εθνικά του συμφέροντα και να προωθηθούν οι εθνικές του επιδιώξεις.
Είναι θετικό βήμα ότι, μετά από μισό αιώνα κατοχής, η παρούσα Κυβέρνηση της ΚΔ συγκρότησε Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΣΥΜΒΕΑ) (Νational Security Council, NSC), το οποίο έχει ως κύριο έργο τη σύνταξη ΣΕΑ και την παρακολούθηση υλοποίησής της, καθώς και τον συντονισμό των ενεργειών των κρατικών φορέων. Το ΣΥΜΒΕΑ, που συγκρότησε η ΚΔ, δεν έχει συντάξει ακόμα ΣΕΑ προς έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ενδέχεται αυτό να οφείλεται στην ελλιπή συγκρότησή του, δεδομένου ότι στερείται υποστηρικτικού επιτελικού οργάνου, το οποίο να βρίσκεται σε διαρκή λειτουργία: γραφείο στρατηγικών πληροφοριών για την εκτίμηση κινδύνου (risk assessment) και γραφείο στρατηγικής σχεδίασης για τη διαμόρφωση τρόπων ενεργείας αντιμετώπισης των κινδύνων.
Λόγω της διαχρονικής έλλειψης ΣΕΑ, οι κύριες απειλές κατά της ΚΔ, που προέρχονται κυρίως από την επιθετική και επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και εκδηλώνονται σε όλους τους τομείς, δεν έχουν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά. Έγιναν στρατηγικά λάθη από την ΚΔ, που αύξησαν την τρωτότητα τής εθνικής ασφάλειάς της με συνέπεια σήμερα να βρίσκεται σε δεινή θέση και να κινδυνεύει με αφανισμό.
Στον πολιτικό/ διπλωματικό τομέα η ΚΔ διέπραξε το στρατηγικό λάθος των ούτω καλούμενων χρονοβόρων Διακοινοτικών Συνομιλιών (ΔΣ) με την υποτελή διοίκηση της Τουρκίας για λύση ΔΔΟ, υπό την απειλή των Τουρκικών Δυνάμεων Κατοχής (ΤΔΚ), που μετέτρεψαν το διεθνές έγκλημα της εισβολής-κατοχής-εποικισμού-εθνοκάθαρσης της Τουρκίας εις βάρος της Κύπρου, σε δικοινοτική διαφορά και την απενοχοποίησαν. Τη ΔΔΟ επέβαλαν η Τουρκία και η Βρετανία προς νομιμοποίηση της διχοτόμησης, κατάλυση της ΚΔ, επέκταση του τουρκικού ελέγχου σε όλη την Κύπρο και νομιμοποίηση/διαιώνιση της παραμονής των Βρετανικών Βάσεων στην Κύπρο.
Στον στρατιωτικό τομέα, η ΚΔ έχει αποδυναμωμένη την αποτρεπτική ικανότητά της. Είχε επικρατήσει η «σχολή σκέψης» ότι οι μικρές χώρες είναι μάταιο να δίδουν βαρύτητα στη στρατιωτική ισχύ (δεύτερο στρατηγικό λάθος) με σοβαρές συνέπειες: τη μεγάλη συμπίεση των προϋπολογισμών άμυνας και τη μεγάλη μείωση της στρατιωτικής θητείας, χωρίς να έχει μειωθεί η τουρκική στρατιωτική απειλή, που επηρέασε αρνητικά το αξιόμαχο της Εθνικής Φρουράς (εξοπλισμοί, επάνδρωση, ετοιμότητα), την αδρανοποίηση του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου (ΔΕΑΧ) Κύπρου/Ελλάδας, που προκάλεσε επικίνδυνο αμυντικό κενό και τη σύγκλιση στις ΔΣ, να μην έχει δικαίωμα να έχει ένοπλες δυνάμεις το κυπριακό κράτος μετά τη λύση.
Στον δημογραφικό τομέα οι κυβερνήσεις της ΚΔ απέτυχαν να διαχειρισθούν αποτελεσματικά το μεταναστευτικό. Δεν έδωσαν βαρύτητα στον έλεγχο της ΓΚΠ και των χωρικών υδάτων της Κύπρου (τρίτο στρατηγικό λάθος), προκειμένου να αποτρέπουν και να παρεμποδίζουν την είσοδο στην επικράτεια της ΚΔ παράνομων μεταναστών, με συνέπεια οι ελεύθερες περιοχές της Κύπρου να υποστούν ραγδαία δημογραφική αλλοίωση, που εξελίσσεται σε μείζον θέμα εθνικής ασφάλειας.
Σήμερα η εθνική ασφάλεια της ΚΔ παρουσιάζει μεγάλη τρωτότητα και η Κυβέρνησή μας, έστω και την υστάτη, πρέπει να συντάξει και υλοποιήσει ΣΕΑ, που αποτελεί και προεκλογική δέσμευση του ΠτΔ (είναι μία από τις 26 προτάσεις του για την άμυνα και ασφάλεια). Κατά την άποψή μου, για τη σύνταξη της ΣΕΑ, εκτός από τους βασικούς παράγοντες της αντιμετώπισης των απειλών κατά της ΚΔ με μέγιστη την τουρκική, της προστασίας των εθνικών συμφερόντων της και της προώθησης του εθνικού σκοπού της, πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν και τα στρατηγικά λάθη της ΚΔ και η Κυβέρνησή μας να προβεί σε αναθεωρήσεις των θέσεών της: να εγκαταλείψει τη λύση ΔΔΟ, που απέρριψε με δημοψήφισμα ο λαός, να ενισχύσει την άμυνα και να αποτρέπει/παρεμποδίζει την είσοδο παράνομων μεταναστών στις ελεύθερες περιοχές. Αν το ΣΥΜΒΕΑ δεν λάβει υπ’ όψιν του αυτούς τους βασικούς παράγοντες και τα στρατηγικά λάθη, η σύνταξη της ΣΕΑ δεν θα συμβάλει στην ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας της ΚΔ.
*Αντιστράτηγος ε.α.