Το παρασκήνιο του «φρεναρίσματος» της παράδοσης αμερικανικών όπλων στο Ισραήλ

Την ώρα που οι στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ συνεχίζουν να σφυροκοπούν τη Γάζα, οι ΗΠΑ απείλησαν για πρώτη φορά με τον πιο επίσημο τρόπο ότι θα σταματήσουν κάποιες παραδόσεις όπλων και πυρομαχικών λόγω της επιχείρησης στη Ράφα. Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, μετά από μήνες ακροβασιών ανάμεσα στις νουθεσίες προς τον Νετανιάχου και την άτεγκτη στήριξη προς το εβραϊκό κράτος, έκανε ένα μικρό βήμα προς την αλλαγή στάσης για τον πόλεμο στη Γάζα. Στοιχεία για τις αμερικανικές εξαγωγές όπλων στο Ισραήλ δείχνουν αλματώδη αύξηση μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ενώ τις ανάγκες της χώρας για στρατιωτικό εξοπλισμό συμπληρώνουν χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Βρετανία.

Οι απειλές γίνονται πραγματικότητα

Μετά από πολλές έμμεσες «παραινέσεις» προς το Ισραήλ για να μην επιτεθεί στη Ράφα, ο Μπάιντεν αποφάσισε να προχωρήσει τελικά στην άμεση απειλή τού «φρεναρίσματος» της παράδοσης όπλων και πυρομαχικών, ειδικά «οβίδων του πυροβολικού».

Αν και πρόκειται για την πρώτη φορά που ο Αμερικανός Πρόεδρος έθεσε δημόσια όρους για τη συνέχιση της αμερικανικής στρατιωτικής υποστήριξης στο Ισραήλ, την περασμένη εβδομάδα είχε γίνει γνωστό ότι ανεστάλη παράδοση «1.800 βομβών 2.000 λιβρών (907 κιλών) και 1.700 βομβών 500 λιβρών (226 κιλών)» στον ισραηλινό στρατό, διότι η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν καθησύχασε τις «ανησυχίες» της Ουάσιγκτον για τους αμάχους.

Αμερικανικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι από τον Απρίλιο γίνονταν σκέψεις για περιορισμούς στην αποστολή όπλων, όταν η κυβέρνηση Μπάιντεν άρχισε «αθόρυβα» να επανεξετάζει το συγκεκριμένο αίτημα, μετά από μήνες εκκλήσεων για αλλαγή στάσης, ώστε να αναγκαστεί ο Νετανιάχου να αλλάξει στρατηγική στον αιματηρό πόλεμο που εξαπέλυσε κατά της Χαμάς. Εντούτοις, θεωρείτο ένα καλά κρυμμένο μυστικό λόγω των ιδιαίτερων «ευαισθησιών» της χώρας απέναντι στο Ισραήλ, έχοντας ως δεδομένο ότι μια τέτοια απόφαση θα εξόργιζε τον Νετανιάχου και θα προκαλούσε τις έντονες επικρίσεις των Ρεπουμπλικανών προς τον Δημοκρατικό Πρόεδρο.

Όταν η Χαμάς αποδέχτηκε μια κάποια πρόταση για εκεχειρία, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ήλπιζαν ότι θα «κέρδιζαν» το πολυπόθητο διάλειμμα στην επτάμηνη πολεμική σύγκρουση. Όμως αυτές οι ελπίδες διαψευστήκαν εντελώς όταν το Ισραήλ αποφάσισε να ακολουθήσει μια στρατηγική ταυτόχρονου πολέμου και διαπραγματεύσεων. Την ώρα που βρισκόταν σε συνομιλίες στην Αίγυπτο, ανάγκαζε τους Παλαιστινίους στη Ράφα να εκκενώσουν τα σπίτια τους. Στο ίδιο πλαίσιο, κατάλαβε τον έλεγχο της παλαιστινιακής πλευράς της συνοριακής διέλευσης στη Ράφα, που συνδέει τη Λωρίδα της Γάζας με την Αίγυπτο, κλείνοντας το σημείο διέλευσης Κερέμ Σαλόμ.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι πρόκειται για μπλόκο σε μόνο μιαν αποστολή όπλων που θα πήγαινε στο Ισραήλ τις επόμενες εβδομάδες. Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε στη Wall Street Journal ότι η κίνηση έγινε επειδή οι βόμβες των 2.000 λιβρών, ειδικότερα, θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα καταστροφικές «σε πυκνά αστικά περιβάλλοντα» όπως η Ράφα και σημείωσε ότι και άλλες πιθανές πωλήσεις εξετάζονται επίσης. Αρχικά, θα ήταν μια απόφαση που θα διαβιβαζόταν εμπιστευτικά προς το Ισραήλ, ώστε να το πιέσει να δεχθεί μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός με τη Χαμάς, αντί να προχωρήσει προς μια επίθεση στη Ράφα χωρίς αξιόπιστο σχέδιο που θα εγγυάτο την προστασία των αμάχων και την πρόσβασή τους στην ανθρωπιστική βοήθεια.

Ο σημαντικός προμηθευτής του Ισραήλ

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν το 69% των εισαγωγών του Ισραήλ σημαντικών συμβατικών όπλων μεταξύ 2019 και 2023. Οι New York Times αναφέρουν όμως ότι, μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ απέστειλαν στο Ισραήλ δεκάδες χιλιάδες όπλα, αφού το χτύπημα της Χαμάς φαίνεται ότι επιτάχυνε τις προμήθειες που είχαν ήδη δεσμευτεί βάσει συμβάσεων, πολλές από τις οποίες είχαν εγκριθεί από το Κογκρέσο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πριν από πολύ καιρό.

Σε ετήσια βάση, οι ΗΠΑ παρέχουν στο Ισραήλ στρατιωτική βοήθεια 3,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων στο πλαίσιο 10ετούς συμφωνίας, που έχει σκοπό να επιτρέψει στον σύμμαχό τους να διατηρήσει αυτό που αποκαλεί «ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα» έναντι των γειτονικών χωρών. Σύμφωνα με το BBC, το Ισραήλ, στο πλαίσιο συμφωνιών που χρηματοδοτούνται μέσω του πακέτου αμυντικής αρωγής που λαμβάνει από τις ΗΠΑ, έχει παραγγείλει 75 και έχει παραλάβει περισσότερα από 30 «αόρατα» μαχητικά αεριωθούμενα F-35. Μέρος της βοήθειας - 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως - προορίζεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων αντιπυραυλικής άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων Iron Dome, Arrow και David's Sling.

Σύμφωνα με έκθεση του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών, μετά την 7η Οκτωβρίου υπήρξαν τόσες πολλές αποστολές όπλων στο Ισραήλ, που ένας ανώτερος αξιωματούχος του Πενταγώνου είπε ότι το Υπουργείο Άμυνας μερικές φορές δυσκολευόταν να βρει επαρκή αεροσκάφη φορτίου για να τα παραδώσει. Ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, Pete Nguyen, είπε ότι η πρόσφατη βοήθεια περιλαμβάνει πυρομαχικά ακριβείας, πυρομαχικά πυροβολικού, ιατρικές προμήθειες και «άλλες κατηγορίες κρίσιμου εξοπλισμού», ενώ πρόσθεσε ότι «οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει κατά δισεκατομμύρια δολάρια τη βοήθεια για την ασφάλεια στο Ισραήλ από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου».

Επιπλέον, το Ίδρυμα για την Άμυνα των Δημοκρατιών συνέταξε μια λίστα με ειδησεογραφικές και επίσημες πληροφορίες σχετικά με τα όπλα που παραδόθηκαν. Σύμφωνα με τις εκθέσεις, αυτά περιελάμβαναν συστήματα αεράμυνας, πυρομαχικά ακριβείας, βλήματα πυροβολικού, βλήματα αρμάτων μάχης, φορητά όπλα, πυραύλους Hellfire που χρησιμοποιούνται από drones, πυρομαχικά πυροβόλου 30 χιλιοστών, συσκευές νυχτερινής όρασης PVS-14 και ρουκέτες.

Ποιος άλλος στέλνει όπλα στο Ισραήλ

Αν και το Ισραήλ είναι ένας σημαντικός εξαγωγέας όπλων, ο στρατός του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εισαγόμενα αεροσκάφη, βόμβες και πυραύλους για να διεξάγει την αιματηρή στρατιωτική επιχείρηση στη Γάζα.

Όπως έχει αναφερθεί, οι ΗΠΑ είναι μακράν ο σημαντικότερος προμηθευτής όπλων του Ισραήλ, αλλά υπάρχουν και άλλες χώρες που πωλούν στρατιωτικό εξοπλισμό στο εβραϊκό κράτος. Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη, ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας όπλων στο Ισραήλ είναι η Γερμανία, κατέχοντας το 30% των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Μάλιστα, το 2023 το Βερολίνο πούλησε στο Ισραήλ όπλα και πυρομαχικά αξίας 300 εκατομμυρίων ευρώ, ποσό δεκαπλάσιο σε σχέση με το 2022. Ενδεικτικό είναι ότι οι περισσότερες πωλήσεις έγιναν και πάλι μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ξεπερνώντας τα 326,5 εκατομμύρια ευρώ. Το πρακτορείο DPA σημειώνει ότι το Ισραήλ εισάγει κυρίως γερμανικά συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας και εξοπλισμό επικοινωνιών.

Στη τρίτη θέση έρχεται η Ιταλία, αλλά αντιπροσωπεύει μόλις το 0,9% των εισαγωγών του Ισραήλ μεταξύ του 2019 και του 2023. Η Ρώμη εξάγει κυρίως ελικόπτερα και συστήματα πυροβολικού για το ναυτικό. Η εθνική υπηρεσία στατιστικής ISTAT σημειώνει ότι τα έσοδα για την Ιταλία το 2023 άγγιξαν τα 13,7 εκατομμύρια ευρώ. Ακολουθεί η Βρετανία, με σχετικά περιορισμένες πωλήσεις όπλων. Η βρετανική κυβέρνηση αναφέρει ότι τα έσοδα από τις εξαγωγές οπλισμού προς το Ισραήλ έφτασαν τα 42 εκατομμύρια λίρες.

Δεν παραβλέπεται όμως το γεγονός ότι το Ισραήλ είναι ο ένατος εξαγωγέας οπλικών συστημάτων στον κόσμο, έχοντας στο επίκεντρο όπλα προηγμένης τεχνολογίας. Σύμφωνα πάντα με το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για την Ειρήνη, την περίοδο 2019-2023 το Ισραήλ κατείχε το 2,3% της παγκόσμιας αγοράς όπλων, εξάγοντας κυρίως προς Ινδία (37%), Φιλιππίνες (12%) και ΗΠΑ (8,7%). Το ένα τέταρτο των εξαγωγών αυτών αφορούν σε drones, το 19% πυραύλους, ρουκέτες και αντιαεροπορικά συστήματα, ενώ περίπου το 13% ραντάρ-συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου.