Κώστας Κουμής: Σημασία έχει ο τουρισμός μας να αποκτήσει ανθεκτικότητα

Η κοινωνία συνεχώς εξελίσσεται και μαζί της αλλάζουν και οι ανάγκες των τουριστών, οι οποίοι κάνουν στροφή σε πιο εναλλακτικά είδη τουρισμού που είναι πιο κοντά στη φύση, στο φαγητό, στον αθλητισμό και στην περιπέτεια. Και αυτό δεν αποτελεί μόνο είδηση, αλλά και πρόταση για όσους επιθυμούν να επενδύσουν στην τουριστική βιομηχανία του τόπου, όπως παροτρύνει και ο ίδιος ο Υφυπουργός Τουρισμού, Κώστας Κουμής, σε συνέντευξη που παραχωρεί στη «Σ». Σύμφωνα με τον κ. Κουμή, οι χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και οι ασιατικές χώρες, αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής και είναι γι’ αυτόν τον λόγο που συζητούνται νέες δράσεις προώθησης του κυπριακού τουριστικού προϊόντος. Ωστόσο, παρά τις αυξητικές αφίξεις από την Πολωνία, το ενδιαφέρον των Γάλλων για το κυπριακό κρασί, οι διεθνείς γεωπολιτικές και οικονομικές εξελίξεις δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστο και τον τουρισμό στη χώρα μας.

Η Κύπρος βρίσκεται λίγα μόλις μίλια από το Ισραήλ, το οποίο βρίσκεται σε συνεχείς πολεμικές συγκρούσεις με τη Γάζα. Τα τελευταία χρόνια ο Ισραηλινός τουρίστας ήταν από τους πιο τακτικούς και ξόδευε αρκετά χρήματα στις διακοπές του ανά ημέρα στην Κύπρο. Μετά τις κυρώσεις στη Ρωσία, λόγω της εισβολής της στην Ουκρανία, επίσης μιας μεγάλης αγοράς για την Κύπρο και την κρίση στο Ισραήλ, ποιες είναι οι νέες αντίστοιχα μεγάλες αγορές που κερδίζει φέτος η Κύπρος;

Καταρχάς να ευχηθούμε να σταματήσουν οι πολεμικές συγκρούσεις στην περιοχή το συντομότερο και να μη χαθούν άλλες ανθρώπινες ζωές.

Παρά τις συνεχείς προκλήσεις στον τουρισμό, προσωπικά αισθάνομαι αρκετά ικανοποιημένος με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα και είμαι αισιόδοξος για την τελική έκβαση του έτους.

Δεδομένου πως δεν θα έχουμε άλλη αρνητική εξέλιξη, λοιπόν, δικαιούμαστε να είμαστε αισιόδοξοι για μια επίδοση αντίστοιχη με την περσινή, που συγκαταλέγεται στις κορυφαίες επιδόσεις του τουρισμού της χώρας μας σε αφίξεις, και που την ίδια στιγμή αποτελεί την καλύτερη επίδοση όλων των εποχών όσον αφορά τα έσοδα.

Σε σχέση με τις αγορές θα έλεγα ότι διαφαίνεται πως η αγορά της Πολωνίας εδραιώνεται ως μια μεγάλη και βαρυσήμαντη αγορά για τον τουρισμό της χώρας μας. Οι αγορές του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας, όπως και των βορείων χωρών, αναμένεται να κυμανθούν περίπου στα ίδια περσινά επίπεδα.

Επί τη ευκαιρία, θα ήθελα να τονίσω ότι συχνά μιλάμε για την ανάγκη διείσδυσης σε νέες αγορές, παραβλέποντας πόσο σημαντική και επωφελής είναι η ενδυνάμωση μιας υφιστάμενης αγοράς. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό, αν όχι πιο ωφέλιμο για την τουριστική οικονομία, καθώς μόνον έτσι διασφαλίζεται η ανθεκτικότητα σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα. Ένα παράδειγμα είναι η βρετανική αγορά, η οποία, παρά τις αναταράξεις και την αρνητική δημοσιότητα από τη γεωπολιτική αστάθεια, συνεχίζει να βρίσκεται στην πρώτη θέση και να συμβάλλει σημαντικά στην τουριστική οικονομία της χώρας μας.

Έπειτα από το πρόσφατο ταξίδι σας στο Ντουμπάι, πώς βαίνουν οι κρατήσεις από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, στις οποίες υπάρχουν και πτήσεις από και προς την Κύπρο;

Οι χώρες της Μέσης Ανατολής αποτελούν μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αγορά για τη χώρα μας, η οποία παραμένει σταθερά σε ανοδική πορεία.

Πέρυσι, σημειώθηκε άνοδος 14% στις αφίξεις από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα παρατηρηθεί και φέτος μια αξιοπρόσεκτη αύξηση.

Κατά τη διάρκεια των επαφών μας, εκείνο που πρωτίστως εξετάσαμε ήταν η προοπτική του επόμενου έτους ή καλύτερα των επόμενων ετών. Οι χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και οι ασιατικές χώρες, αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Συζητήσαμε το ενδεχόμενο νέων δράσεων προώθησης και είμαστε σε καλό δρόμο για την υλοποίησή τους.

Στο πλαίσιο της έκθεσης πραγματοποιήθηκαν σημαντικές συναντήσεις με ταξιδιωτικούς πράκτορες και αεροπορικές εταιρείες, με στόχο την αύξηση των τουριστικών ροών από τα ΗΑΕ και άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, καθώς και την ενίσχυση της αεροπορικής σύνδεσης της χώρας μας με νέους και υφιστάμενους προορισμούς. Συγκεκριμένα, έγιναν συναντήσεις με υψηλόβαθμα στελέχη των αεροπορικών εταιρειών Jazeera, Gulf Air και Air India.

Μετά και την απευθείας πτήση από Λάρνακα προς Παρίσι, πραγματοποιήσατε επαγγελματικά ταξίδια στη Γαλλία, ενώ προωθούμε στη χώρα και το κυπριακό κρασί. Τι να περιμένουμε από αυτές τις επαφές; Δίνετε έμφαση σε κάποιο είδος τουρισμού, όπως, για παράδειγμα, στον οινοτουρισμό, ή κάπου αλλού;

Η γαλλική αγορά είναι μια μεγάλη και αξιοπρόσεκτη αγορά που άργησε να αναπτυχθεί στη χώρα μας, για μία σειρά από λόγους. Είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε αυτήν τη μεγάλη αγορά.

Πέραν από τις συμμετοχές στις εκθέσεις της συγκεκριμένης αγοράς, διοργανώνουμε μια σημαντική εκδήλωση οινογαστρονομίας στην πόλη Dijon της Γαλλίας, η οποία θα αναδείξει τα μοναδικά μας κρασιά και τη γαστρονομία μας. Η εκδήλωση διοργανώνεται με αφορμή την ανακήρυξη του τρέχοντος έτους, ως έτους Κουμανταρίας, με πρωτοβουλία του Υφυπουργείου Τουρισμού.

Η γαλλική αγορά έλκεται από τον πολιτιστικό τουρισμό, τον οινοτουρισμό, τη φυσική ομορφιά καθώς και τις δραστηριότητες στη φύση, όπως, για παράδειγμα, την περιδιάβαση στη φύση. Είναι σημαντικό να αναλύουμε το προφίλ της κάθε αγοράς. Στους Γάλλους αρέσουν οι εξορμήσεις στην ύπαιθρο και στους αμπελώνες. Επομένως, δίνουμε έμφαση στον οινοτουρισμό, αλλά και στους άλλους τομείς που ενδιαφέρουν τους Γάλλους ταξιδιώτες.

Από αυτού του είδους την προβολή, αναμένουμε και προσδοκούμε να αυξηθεί το ενδιαφέρον των Γάλλων για την Κύπρο, ενισχύοντας έτσι την παρουσία της γαλλικής αγοράς στη χώρα μας.

Σε πρόσφατη δήλωσή σας, αναφέρατε ότι οι ταξιδιώτες πλέον στρέφονται σε προορισμούς που εστιάζουν στην πράσινη ανάπτυξη. Ποια είναι η θέση της Κύπρου ανάμεσα σε αυτούς τους «πράσινους» προορισμούς και τι θα μπορούσαν να κάνουν οι τουριστικές επιχειρήσεις (π.χ. τα ξενοδοχεία) για να γίνουν πιο οικολογικές; Δίνονται κίνητρα από την Κυβέρνηση γι’ αυτόν τον σκοπό;

Η Κύπρος επιδιώκει να εδραιωθεί ως ένας βιώσιμος τουριστικός προορισμός, που σέβεται τόσο τους επισκέπτες του, όσο και τους πόρους, φυσικούς και ανθρώπινους. Αυτή η κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη και αποτελεί βασικό στόχο του τουριστικού τομέα της χώρας.

Ως κυβέρνηση, είναι γνωστόν ότι εφαρμόζουμε ένα πρόγραμμα που εστιάζει στον άνθρωπο, και έχουμε θέσει πολύ ψηλά στις προτεραιότητές μας την προστασία του περιβάλλοντος, με ξεκάθαρη κατεύθυνση προς την πράσινη μετάβαση. Αυτές οι προσεγγίσεις υιοθετούνται και από το Υφυπουργείο Τουρισμού. Οι δράσεις μας στοχεύουν στην αειφόρο τουριστική ανάπτυξη, την ψηφιακή μετάβαση, την εκπαίδευση, επανεκπαίδευση και αναβάθμιση δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού. Μέσα από διάφορα σχέδια επιχορηγήσεων, σήματα ποιότητας, δράσεις προβολής, εκπαιδευτικά προγράμματα και θεματικές εκδηλώσεις, επιδιώκουμε να συμβάλουμε και εμείς, ως Υφυπουργείο Τουρισμού, προς αυτή την κατεύθυνση.

Ήδη, στην Κύπρο, ένας σημαντικός αριθμός ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, προβαίνει σε διάφορες περιβαλλοντικές δράσεις, με αποτέλεσμα να έχουν στην κατοχή τους και αρκετές πιστοποιήσεις που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος.

Στα σχέδια κινήτρων του Υφυπουργείου Τουρισμού συμπεριλαμβάνονται ενότητες που καταπιάνονται με περιβαλλοντικές δράσεις, όπως είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των τουριστικών επιχειρήσεων, η υιοθέτηση συστημάτων ανακύκλωσης, δράσεις που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό κ.ά. Γενικότερα, σε όλα πλέον τα σχέδια που εξαγγέλλουμε, συμπεριλαμβάνονται δράσεις που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Επενδύσαμε, επίσης, στην ενημέρωση των τουριστικών επιχειρήσεων. Διοργανώσαμε σχετικό συνέδριο το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας και πλέον προετοιμαζόμαστε για το δεύτερο, το οποίο σκοπό θα έχει τη διάδοση επιτυχημένων πρακτικών που ήδη υιοθετούνται σε τοπικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Είναι σημαντικό όλοι οι ενασχολούμενοι με την τουριστική βιομηχανία, να αντιληφθούν ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και μας απειλεί, δεν είναι κάτι που ανήκει στο απώτερο μέλλον.

Ο τομέας του τουρισμού είναι ο πνεύμονας της κυπριακής οικονομίας. Σύντομα αναμένεται να ανακοινωθούν νέα ευρωπαϊκά προγράμματα για τη νεανική και τη γυναικεία επιχειρηματικότητα. Ποια είδη τουρισμού παρατηρείτε ότι έχουν μεγαλύτερη ζήτηση από τους τουρίστες που μας επισκέπτονται, ώστε να επενδύσει κάποιος νέος ή υφιστάμενος επιχειρηματίας;

Μετά την πανδημία, έχει παρατηρηθεί αυξημένο ενδιαφέρον από τους επισκέπτες προς τον τουρισμό υπαίθρου, τον αγροτουρισμό, τη γαστρονομία, τον αθλητικό τουρισμό και τον τουρισμό περιπέτειας.

Οι επισκέπτες αναζητούν επαφή με τη φύση και αυθεντικές εμπειρίες, κάτι που ο τουρισμός υπαίθρου μπορεί να προσφέρει σε αφθονία. Η ανάπτυξη δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη φύση, την τοπική παραγωγή και τις αυθεντικές εμπειρίες μπορεί να προσελκύσει περισσότερους τουρίστες και να ενισχύσει περαιτέρω την τουριστική οικονομία της χώρας μας.

Επομένως, η επένδυση στον τουρισμό υπαίθρου ή τον αγροτουρισμό, την τοπική γαστρονομία, τον αθλητικό τουρισμό ή τον τουρισμό περιπέτειας θα έλεγα ότι αξίζει προσοχής.

Θα ήθελα να τονίσω ότι, σχετικά πρόσφατα, προκηρύξαμε σχέδιο κινήτρων για τις ορεινές περιοχές, τις περιοχές της υπαίθρου και τις ακριτικές περιοχές, το οποίο απευθύνεται τόσο σε τοπικές Αρχές, όσο και σε ιδιώτες, και παρέχει μάλιστα επιχορηγήσεις σε ιδιώτες μέχρι και του ποσού των 300.000 ευρώ για την ανάπτυξη βιωματικών εμπειριών στις προαναφερόμενες περιοχές.

Άρα, προωθούμε και εμείς ως Υφυπουργείο την επιχειρηματικότητα, με δράσεις που την ίδια στιγμή ευελπιστούμε ότι θα είναι ωφέλιμες για τον τουρισμό.

Ένα από τα διαχρονικά προβλήματα του τουριστικού τομέα είναι η εύρεση προσωπικού, λόγω της εποχικότητας, των χαμηλών απολαβών και των συνθηκών εργασίας. Οι ντόπιοι δεν ενδιαφέρονται να εργαστούν με αυτούς τους όρους, ενώ οι ξένοι, κυρίως από τρίτες χώρες, χρειάζονται μεγαλύτερη εκπαίδευση για να προσαρμοστούν στις ανάγκες του κλάδου. Πώς σκοπεύετε να συμβάλετε στην προσέλκυση κατάλληλου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού;

Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις και να προσελκύει ο κλάδος κατάλληλο και εξειδικευμένο προσωπικό, εστιάζουμε στην αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων των εργαζομένων. Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα προγράμματα κατάρτισης, τόσο από την ΑνΑΔ, όσο και από άλλους φορείς. Επίσης, το Υφυπουργείο Τουρισμού προετοιμάζει κάθε χρόνο μια σειρά εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τους ενδιαφερομένους.

Επιπλέον, βρισκόμαστε σε συνεννόηση με το Υπουργείο Παιδείας για την ενδυνάμωση των δράσεων που αφορούν την ενημέρωση των μαθητών για τον τουριστικό κλάδο. Με αυτές τις πρωτοβουλίες, ελπίζουμε να δημιουργήσουμε καλές συνθήκες για μαζικότερη επιστροφή των Κυπρίων στη βιομηχανία.

Αυτό βεβαίως εξαρτάται και από τη συνεισφορά των επιχειρήσεων, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Η εποχικότητα διαχρονικά ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την αποχώρηση των Κυπρίων από τη βιομηχανία.

«Οι προσδοκίες μας για τη φετινή περίοδο είναι αρκετά θετικές»

Ποιες είναι οι προσδοκίες σας ή και οι εκτιμήσεις σας για τη φετινή τουριστική περίοδο που αρχίζει και επισήμως σε λίγες ημέρες; Θα σπάσουμε το φράγμα του 2019;

Οι προσδοκίες μας για τη φετινή τουριστική περίοδο είναι αρκετά θετικές, λαμβάνοντας υπόψη τα μέχρι στιγμής στοιχεία. Τα στατιστικά στοιχεία αφίξεων του πρώτου τετραμήνου καταδεικνύουν άνοδο της τάξης του 1.7% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, και είναι μάλιστα το καλύτερο πρώτο τετράμηνο που καταγράφηκε ποτέ για τον τουρισμό της χώρας μας (περίοδος Ιανουαρίου – Απριλίου), παρά τη μείωση της τάξης του 2.7% που κατέγραψε ο μήνας Απρίλιος σε σχέση με τον περσινό.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί, όμως, ότι ο Απρίλιος του 2024 είναι ο δεύτερος καλύτερος Απρίλιος στην ιστορία του τουρισμού της χώρας μας, μετά τον περσινό. Είναι καλύτερος και από τον Απρίλιο του 2019 κατά 1.3%, παρά τη μείωση, καθώς επηρεάστηκε και από το γεγονός ότι το Πάσχα των Καθολικών ήταν πολύ νωρίς.

Αυτά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά και επιβεβαιώνουν την ανθεκτικότητα του τουριστικού μας τομέα, παρά τις παρατεταμένες προκλήσεις, όπως η γεωπολιτική αστάθεια στην Ανατολική Μεσόγειο και η οικονομική αστάθεια σε αγορές της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης, καθώς και τα προβλήματα που προέκυψαν στον τομέα της αεροπλοΐας. Παραμένουμε αισιόδοξοι ότι θα πετύχουμε αποτελέσματα αντίστοιχα με τα περσινά.

Η προτεραιότητά μας για το 2024 δεν είναι να σπάσουμε το φράγμα του 2019. Προσωπικά δεν δίνω και τόση έμφαση στον συνολικό αριθμό αφίξεων. Το είχα αναφέρει και στον απολογισμό του 2023, ότι για εμένα θα έχει πολύ μικρή σημασία, εάν ο τουρισμός της χώρας μας είναι 50.000 ή 100.000 αφίξεις περισσότερες ή λιγότερες από τις κορυφαίες επιδόσεις του τουρισμού.

Για εμένα, αυτό που έχει σημασία, είναι ο τουρισμός της χώρας μας να αποκτήσει ανθεκτικότητα, γι’ αυτό δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ενδυνάμωση κάποιων αγορών με workshops ή άλλα μέσα, είναι σημαντικό το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας να είναι ευχαριστημένο και να βελτιώνει συνεχώς τις γνώσεις του και οι επιχειρηματίες που έχουν επενδύσει στον κλάδο να είναι επίσης ευχαριστημένοι. Από την πορεία του τουρισμού εξαρτάται η καθημερινότητα δεκάδων χιλιάδων οικογενειών, και αυτό για εμένα είναι το πιο σημαντικό. Το θέμα, εκτός από επιχειρησιακό, είναι και εθνικό και για εμένα προσωπικά και θέμα συνείδησης.