SOS για τις δημόσιες συμβάσεις: Μετά το λιμάνι Λάρνακας, σειρά έχει το τερματικό Βασιλικού;

Πολλά ερωτήματα προκύπτουν μετά τον τερματισμό της σύμβασης της κυβέρνησης με την Kition Ocean Holdings για την επένδυση μαμούθ του €1.2 δισ. στο λιμάνι και τη μαρίνα Λάρνακας, με την προσοχή να στρέφεται, τώρα, σε άλλες δημόσιες συμβάσεις, με επίκεντρο αυτήν του τερματικού στο Βασιλικό. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι εν λόγω συμβάσεις «πάσχουν», με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν έργα πολλών δισεκατομμυρίων.

Ήρθε το διαζύγιο – Πολλά τα ερωτηματικά

Στην εκπομπή «Μεσημέρι και Κάτι» και σε ένα αρχικό σχόλιο για το διαζύγιο της κυβέρνησης με την Kition, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Μεταφορών, κ. Μαρίνος Μουσσιούτας, μίλησε για μια λυπητερή εξέλιξη. «Το όλο project για την επαρχία Λάρνακας αλλά και την Κύπρο γενικότερα, ήταν κάτι αναμενόμενο εδώ και χρόνια. Άρα αυτό αμέσως θα πάρει τουλάχιστον κάποια χρόνια πίσω το όλο έργο. Σίγουρα υπήρχε ένα συμβόλαιο, μία σύμβαση, η οποία υπογράφηκε. Οφείλαν και τα δύο μέρη, και το κράτος και ο ιδιώτης, να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους. Φαίνεται ότι η εταιρεία δεν έχει τηρήσει ουσιώδεις όρους του συμβολαίου, με πρώτιστο την εγγυητική», είπε αρχικά ο κ. Μουσσιούτας, ο οποίος συμπλήρωσε ότι «ερωτηματικά υπάρχουν πολλά. Για την εγγυητική παράδειγμα, υπήρχε ευχέρεια να πάρει το κράτος την εγγυητική πριν λήξει; Η πληροφόρηση που έχω είναι ότι μέσα στη σύμβαση, η πρόνοια για να πάρεις την εγγυητική ήταν να τερματίσεις το συμβόλαιο. Άρα τον Γενάρη, αν τερματιζόταν το συμβόλαιο πριν λήξει η εγγυητική, θα μπορούσε να την πάρει».

Πάσχουν οι δημόσιες συμβάσεις – Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου το ΕΤΕΚ

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου (ΕΤΕΚ), κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντή, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις δημόσιες συμβάσεις γενικότερα. «Αν δεν αλλάξουμε μυαλά και διαδικασίες και δεν εκσυγχρονίσουμε τα συμβόλαιά μας με εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, τέτοια ζητήματα συνεχώς θα προκύπτουν», προειδοποίησε ο κ. Κωνσταντή. «Εγώ δεν μπορώ να καταλάβω γιατί βασικές πρόνοιες/αρχές της συγκεκριμένης σύμβασης δεν χαρακτηρίζονται από διαφάνεια, δεν χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες υποχρεώσεις/καθήκοντα των δύο μερών και γιατί να μην έχουνε επιλυθεί αυτά τα ζητήματα εδώ και καιρό και πρέπει να καταλήγουμε στα Προεδρικά, στα υπουργικά γραφεία […] Γι’ αυτό έχουμε εδώ και πολλά χρόνια σημειώσει ότι πρέπει να γίνει ένας επανασχεδιασμός ολόκληρης της αλυσίδας των συμβάσεων του κράτους, ιδιαίτερα για πολύπλοκα έργα, ιδιαίτερα για έργα υποδομής, τα οποία αναμένεται να αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, να βοηθήσουν τις πόλεις μας και ούτω καθεξής και να μην περιμένουμε μετά από τέσσερα χρόνια να καταλήγει μια σύμβαση σε αδιέξοδο και να εμπλέκονται διάφοροι φορείς».

Η σημασία των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών

Σε αυτήν, όπως και σε άλλες υποθέσεις δημοσίων συμβάσεων, το ζήτημα της επίλυσης διαφορών φαίνεται ότι είναι το κρίσιμο στοιχείο. Όπως επισήμανε ο Πρόεδρος του ΕΤΕΚ, «πρέπει να υπάρχουν τέτοιες μέθοδοι επίλυσης των διαφορών που να χαρακτηρίζονται από ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και άμεση επίλυση των ζητημάτων που προκύπτουν». Ο ίδιος σημείωσε ότι, για τα κατασκευαστικά έργα τουλάχιστον, η μόνη διαδικασία επίλυσης διαφορών πέραν του φιλικού διακανονισμού, είναι τα δικαστήρια. «Αν είναι δυνατόν, να μην έχουμε υιοθετήσει εδώ και χρόνια πρακτικές που έχουν υιοθετηθεί εδώ και πολλά χρόνια στην Ευρώπη και να επιμένουμε ως κράτος ότι αυτή είναι η καλύτερη διαδικασία επίλυσης διαφορών […] Αν δεν προχωρήσουμε με ριζικές αναθεωρήσεις, εκσυγχρονισμό, ένταξη των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών στα συμβόλαιά μας, τότε τα προβλήματα θα τα βλέπουμε συνεχώς».

Προς ναυάγιο και το τερματικό Βασιλικού

«Θέλω να ευχηθώ να μην υπάρχει η ίδια κατάληξη και στο Βασιλικό, επειδή εκεί είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα. Στα πλαίσια της ενεργειακής χρήσης περιμένουμε ένα τερματικό το οποίο θα λειτουργήσει κάπως ανακουφιστικά στους λογαριασμούς του κόσμου που πληρώνει για ρεύμα σήμερα και η μη ολοκλήρωση του τερματικού θα σημαίνει τη συνέχιση του αυξημένου κόστους ανά κιλοβατώρα. Αν ολοκληρωνόταν το συγκεκριμένο έργο θα μπορούσαμε να μιλάμε για αντί 30-33 σεντ η κιλοβατώρα, για 20 με 23 σεντ».

Ερωτηθείς αν «βλέπει» διαζύγιο και στη σύμβαση για το τερματικό Βασιλικού, ο κ. Σίμος Αγγελίδης, νομικός, σημείωσε ότι «είναι πάντοτε πιθανό αυτό. Απευχόμαστε όλοι να υπάρξει μια τέτοια αρνητική εξέλιξη και σίγουρα θα πρέπει η κυβέρνηση και οι νέοι υπουργοί να βρουν τον τρόπο με τον οποίο θα υπάρξουν οι απαραίτητες συνεννοήσεις για να μην καταρρεύσουν μεγάλα έργα τα οποία είναι απαραίτητα για την Κυπριακή Δημοκρατία και τον λαό αυτό».

Να υπενθυμίσουμε ότι η προσπάθεια για κατασκευή του τερματικού εισαγωγής φυσικού αερίου στο Βασιλικό εξελίσσεται σε ενεργειακό «βατερλό», καθώς οι πιθανότητες το κράτος και η εταιρεία να τα βρουν ώστε να επαναρχίσουν τα έργα εξανεμίζονται μέρα με την ημέρα. Όλα δείχνουν πως τα πράγματα οδεύουν σε μια λογική διαχείρισης του διαφαινόμενου οριστικού ναυαγίου. Από τη μια είναι οι αξιώσεις της κινεζικής εταιρείας οι οποίες ανέρχονται σε επιπλέον €200 εκ. και από την άλλη είναι οι εκτιμήσεις των τεχνοκρατών της ΕΤΥΦΑ ότι ακόμα και αν καταβληθούν αυτά τα χρήματα, η συγκεκριμένη εταιρεία είναι ακατάλληλη για να υλοποιήσει το έργο.

Εκμεταλλεύτηκε τα «κενά» της σύμβασης για να εγκαταλείψει το έργο η Kition;

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναρωτιούνται αν η Kition ήλπιζε να οδηγηθεί σε τερματισμό της σύμβασης με την Κυπριακή Δημοκρατία. Έψαχνε τρόπο να διακόψει το έργο και εκμεταλλεύτηκε τα κενά της σύμβασης για να κάνει πίσω και να βγει από το μεγάλο οικονομικό ρίσκο; «Είναι και αυτό μια πιθανότητα», λέει ο κ. Μουσσιούτας. «Δεν μπορεί να πει κάποιος με σιγουριά, αλλά μου φαίνεται παράξενο όταν προσφοροδοτείς ένα έργο της τάξης των €1.2 δισ. να σκέφτεσαι εάν θα δώσεις μια εγγυητική των €4 ή €10 εκ. -10 στο 1.2, μιλάμε για μικρό ποσό σε σύγκριση με το όλο. Όταν σκέφτεσαι να το δώσεις αυτό ή όταν είναι έτοιμη η πολεοδομική άδεια που στοιχίζει €700.000 και δεν πας να την παραλάβεις […] οι κακές σκέψεις λένε ότι μπορεί να προσπαθούσε να βρει τρόπο, εφόσον έκρινε τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, να απεγκλωβιστεί από το συμβόλαιο που έχει υπογράψει».