50 χρόνια μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή: Μια ενδοελληνική αποτίμηση και η επόμενη μέρα

Διήμερο Συνέδριο με θέμα «50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ – Μια ενδοελληνική αποτίμηση και η επόμενη μέρα», διοργανώνουν το Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων και το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) του Παντείου Πανεπιστημίου, στις 13-14 Ιουνίου 2024, στο Αμφιθέατρο UNESCO του Πανεπιστημίου Λευκωσίας.

Σε συνέντευξή του στη «Σημερινή» ο Καθηγητής Οικονομικών και Δημόσιας Πολιτικής, Πρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων, καθώς και του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Διακυβέρνησης, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Ανδρέας Θεοφάνους, εξηγεί πως βασικός στόχος του Συνεδρίου είναι μια πολυδιάστατη αποτίμηση, ενώ, πέραν τούτου, επιχειρεί να συμβάλει στη διαμόρφωση στρατηγικής για το αύριο.

Κύριε Θεοφάνους, σε λίγες ημέρες θα λάβει χώραν το διήμερο Συνέδριο με θέμα «50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ – Μια ενδοελληνική αποτίμηση και η επόμενη μέρα». Ποιος ο στόχος του Συνεδρίου και γιατί κάποιος να το παρακολουθήσει;

Το Συνέδριο με τίτλο «50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ – Μια ενδοελληνική αποτίμηση και η επόμενη μέρα», διοργανώνεται από το Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων και το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου στις 13-14 Ιουνίου 2024, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.

Το Συνέδριο είναι σημαντικό καθώς θα λάβει χώραν 50 χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα του καλοκαιριού του 1974 και σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο σε σχέση με το περιφερειακό, ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Βασικός στόχος του Συνεδρίου είναι μια πραγματικά πολυδιάστατη αποτίμηση. Πέραν τούτου, επιχειρεί να συμβάλει στη διαμόρφωση στρατηγικής για το αύριο.

Η ιστορική αυτογνωσία είναι επιβεβλημένη. Είναι σημαντικό να αξιολογηθεί το τι έλαβεν χώραν όχι μόνο τα τελευταία 50 χρόνια αλλά και τα πρώτα δύσκολα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εύλογα εγείρονται σοβαρά ερωτήματα. Τι οδήγησε στην καταστροφή του 1974; Και πώς κατανέμονται οι ευθύνες; Ήταν αναμενόμενη η τουρκική εισβολή; Πώς αξιολογείται η πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια για το Κυπριακό; Είναι επίσης απαραίτητο να εξετασθούν οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, καθώς και οι δημογραφικές αλλαγές που συντελούνται τα τελευταία χρόνια.

Ποιοι θα είναι οι ομιλητές του Συνεδρίου και ποιες οι θεματικές που θα αναλύσουν;

Το πρόγραμμα καλύπτει διάφορα ζητήματα, η συζήτηση των οποίων θ' αποτελέσει ουσιαστική συμβολή στον προβληματισμό για τα θέματα που μας απασχολούν και επηρεάζουν άμεσα. Στο Συνέδριο αυτό θ' αξιολογηθούν 9 θεματικές ενότητες και θα κλείσει με μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης. Ομιλητές θα είναι πολιτικοί, διπλωμάτες, ακαδημαϊκοί και άλλοι εμπειρογνώμονες από την Κύπρο και την Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα έχει ως ακολούθως:

• Τα πρώτα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας

Ομιλητές: Σωτήρης Ριζάς, Νίκος Κατσουρίδης και Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος.

• Το πραξικόπημα και η εισβολή

Ομιλητές: Πέτρος Παπαπολυβίου, Γιάννος Κατσουρίδης και Κώστας Βενιζέλος.

• Ο ΟΗΕ, οι εγγυήτριες δυνάμεις και η Κύπρος

Ομιλητές: Κώστας Υφαντής, Ευριπίδης Ευρυβιάδης και Μιχάλης Κοντός.

• Οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της εισβολής, της κατοχής και τα δεδομένα σήμερα

Ομιλητές: Γιάννης Λάμπρου, Κυπριανός Λούης και Σκεύη Κουκουμά.

• Υπήρξαν χαμένες ευκαιρίες μετά το 1974;

Ομιλητές: Ιωάννης Κασουλίδης, Ανδρέας Μαυρογιάννης και Αχιλλέας Δημητριάδης.

• Η εξέλιξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας και η κατάσταση στην κατεχόμενη Κύπρο

Ομιλητές: Νίκος Μούδουρος, Νίκος Στέλγιας και Ζήνωνας Τζιάρρας.

• Δημογραφικά, ενεργειακά και στρατιωτικά δεδομένα και ζητήματα

Ομιλητές: Άριστος Αριστοτέλους, Θεόδωρος Τσακίρης και Λουκία Μακρή.

• Το Κυπριακό, το Διεθνές Δίκαιο και οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Ομιλητές: Στέλιος Περράκης, Χρίστος Κληρίδης και Βιργινία Μπαλαφούτα.

• Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό

Ομιλητές: Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Δημήτρης Τριανταφύλλου και Ανδρέας Θεοφάνους.

• Το Συνέδριο θα κλείσει με συζήτηση στρογγυλής τραπέζης. Ομιλητές θα είναι η Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αννίτα Δημητρίου, ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου και ο Διαπραγματευτής της Ελληνοκυπριακής Πλευράς Μενέλαος Μενελάου.

50 χρόνια μετά… Πώς αποτιμάτε εσείς τις προσπάθειες που γίνονται για επίλυση του Κυπριακού;

50 χρόνια έχουν περάσει από το καλοκαίρι του 1974, το οποίο σημάδεψε την ιστορική πορεία της Κύπρου. Δυστυχώς, έκτοτε τα δεδομένα έχουν επιδεινωθεί – εποικισμός, ισλαμοποίηση των κατεχομένων εδαφών, σφετερισμός ελληνοκυπριακών περιουσιών, καταστροφή της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και βεβήλωση των εκκλησιών και των τάφων των προγόνων μας. Η Τουρκία δεν είχε οποιαδήποτε κόστος για τα εγκλήματά της στην Κύπρο.

Θεωρώ ότι σήμερα δεν υφίστανται οι προϋποθέσεις για μια βιώσιμη ομοσπονδιακή διευθέτηση του Κυπριακού.

Κατ’ επανάληψιν έχω εκφράσει τη θέση ότι η πολιτική που ακολουθεί ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δεν μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικές συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού. Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία και η συνέχιση των συνομιλιών από εκεί που σταμάτησαν το 2017. Η τουρκική πλευρά έχει εδώ και λίγα χρόνια καταθέσει τις προτάσεις της για λύση δύο κρατών. Εάν κάποιος διαμεσολαβητής προσπαθήσει να τετραγωνίσει τον κύκλο, θα καταλήξει σε μια πρόταση χαλαρής ομοσπονδίας ή ακόμα και συνομοσπονδίας. Είναι αυτή η επιδίωξή μας; Εναλλακτικά το πιθανότερο σενάριο είναι ένα νέο αδιέξοδο.

Και, τελικά, πού θα μας βρει η επόμενη μέρα; Εσείς τι εισηγείστε;

Πολλές φορές εκφράζεται η άποψη ότι ο χρόνος λειτουργεί εναντίον μας. Από την άλλη, δεν πρέπει να μας διαφεύγει και μια άλλη διάσταση: ότι πολλά εξαρτώνται και από το πώς οι διάφορες πλευρές σε μια σύγκρουση αξιοποιούν τον χρόνο. Θεωρώ ότι στη δική μας περίπτωση η πολιτική που έχει ακολουθηθεί στα τελευταία 50 χρόνια δεν έχει πετύχει τους στόχους της – αντίθετα έχει αποτύχει και παράλληλα επήλθε μια σοβαρή επιδείνωση στο διαπραγματευτικό πλαίσιο.

Κατά τη δική μου άποψη θα πρέπει να καταθέσουμε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για μια ομοσπονδιακή διευθέτηση και για ένα κανονικό κράτος. Παράλληλα είναι καθοριστικής σημασίας να υιοθετηθεί μια εξελικτική πορεία με συγκεκριμένα βήματα, που θα εμπλέκουν όχι μόνο τις δύο κοινότητες αλλά και τις εγγυήτριες χώρες και άλλες δυνάμεις.

Επιπρόσθετα η Κύπρος πρέπει να έχει ένα αφήγημα και ταυτόχρονα να ενισχύει συνεχώς τους συντελεστές ισχύος. Ελάχιστος στόχος θα πρέπει να είναι η μη επιδείνωση του status quo και ο μέγιστος η αποκατάσταση της ενότητας της χώρας στο πλαίσιο ενός κανονικού ομοσπονδιακού κράτους.

Πώς μπορεί κάποιος να δηλώσει συμμετοχή στο Συνέδριο;

Με την ευκαιρία, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον Εκδοτικό Οίκο ΔΙΑΣ και στην Τηλεόραση SIGMA για τη στήριξη ως χορηγοί επικοινωνίας. Ευχαριστώ επίσης τον Όμιλο Εταιρειών Παπαέλληνας, το Ίδρυμα Universitas και την Ιερά Μονή Κύκκου που στηρίζουν την προσπάθειά μας ως χορηγοί.

Όσοι επιθυμούν να δηλώσουν συμμετοχή στο πραγματικά ενδιαφέρον αυτό Συνέδριο, μπορούν να το πράξουν είτε τηλεφωνώντας στο 22841600 ή ηλεκτρονικά στο email: cceia@unic.ac.cy.