Μήπως έχουμε αποτύχει;

Η ανάλυση της οικονομίας είναι πολυσύνθετη και επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων της ψυχολογίας της κοινωνίας και των επιχειρήσεων και του πώς αξιολογούν το μέλλον. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η κατανάλωση αποτελεί σημαντικό βαρόμετρο για την πορεία των εισπράξεων από έμμεσους φόρους.

Πολλές οι συζητήσεις την τελευταία εβδομάδα σε σχέση με την αντίδραση της κοινωνίας και τον τρόπο με τον οποίο έκανε τις επιλογές της στις εκλογές. Σίγουρα δεν ενθουσιάστηκε από την αναβάθμιση της οικονομίας από τους Fitch ή τα σημαντικά πλεονάσματα που καταγράφει η Κυβέρνηση, χωρίς, σε καμία περίπτωση, να μειώνεται η αξία αυτών των δύο για τη διατήρηση μιας βιώσιμης οικονομίας.

Οι καλές επιδόσεις, όμως, δεν μεταφράστηκαν σε βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών ή στη βελτίωση των υπηρεσιών που τους προσφέρονται, χωρίς φυσικά να ισοπεδώνουμε τα πάντα. Οι πολίτες φαίνεται να νιώθουν ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο, δεν έχουν πεισθεί από τις προτάσεις των κομμάτων και γενικότερα της Πολιτείας και αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την επόμενη μέρα.

Η Βουλή διαδραματίζει τον ρόλο που πρέπει, ως ένα σοβαρό θεσμικό όργανο διαμόρφωσης πολιτικής; Σε έναν ιδεατό κόσμο σοβαρά ζητήματα θα έπρεπε να λύνονται μέσα από το διάλογο κυβέρνησης, πολιτικών δυνάμεων και θεσμών (προφανώς όταν δεν συγκρούονται).

Αυτό δεν είναι φαινόμενο μόνο της Κύπρου. Έχουμε δει σημαντική μείωση των ποσοστών της Νέας Δημοκρατίας στην Ελλάδα, χωρίς όμως τα άλλα κόμματα να πείθουν, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος προχώρησε σε προκήρυξη εκλογών. Ο κόσμος αναζητεί λύσεις και όταν αυτές δεν είναι ξεκάθαρες, τότε θα βρει τον τρόπο να περάσει το μήνυμά του.

Τέσσερα βασικά αγαθά

Τέσσερα είναι τα βασικά αγαθά που πρέπει να διασφαλίζει μια ευνομούμενη πολιτεία. Την καθημερινότητα των πολιτών (πολλοί είναι οι πολίτες που μετρούν το τελευταίο ευρώ για να διασφαλίσουν το φαγητό και τα απαραίτητα στο σπίτι), την εκπαίδευση, τη στέγαση και την υγεία.

Η ακρίβεια μπορεί να έχει ενισχύσει τα έσοδα από τους έμμεσους φόρους (μέρος των αυξημένων εισπράξεων αφορά και στην αυξημένη κατανάλωση κυρίως προερχόμενη από το εξωτερικό), επιβαρύνει όμως ακόμη περισσότερο τους πολίτες, οι οποίοι έχουν να αντιμετωπίσουν το υψηλό κόστος στέγασης και τις υψηλές δόσεις των δανείων.

Το Γενικό Σύστημα Υγείας, με όλα του τα προβλήματα (που θα πρέπει να διορθωθούν τόσο στη βελτίωση της ποιότητας όσο και στη μείωση του κόστους), καταγράφεται στις θετικές μεταρρυθμίσεις που εκτιμούν οι πολίτες. Όμως ποιες άλλες τέτοιες μεταρρυθμίσεις υπήρξαν τα τελευταία χρόνια; Όταν τα χρήματα από τους φόρους που καταβάλλει ο πολίτης χρησιμοποιούνται σωστά για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, υπάρχει μια διαφορετική κουλτούρα συμμόρφωσης και ψυχολογίας εντός της οικονομίας.

Τα προβλήματα διαχρονικά και φυσικά δεν λύνονται σε κάποιες μέρες. Σχολεία κλείνουν λόγω του καύσωνα, προβληματική διαχείριση εκτάκτων αναγκών και μια νέα γενιά πολύ διαφορετική, που δυστυχώς δεν καταλάβαμε πώς σκέφτεται ή τις ανάγκες της ή τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται. Πολλές φορές υποβαθμίζουμε την τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά σκεφτήκαμε πολλές φορές πώς να τα χρησιμοποιήσουμε για το καλό της κοινωνίας;

Όταν άρχισα να ακούω για την τεχνητή νοημοσύνη, η πρώτη αντίδρασή μου, όπως θεωρώ και πολλών άλλων, ήταν ότι θα ετοιμάζονταν οι εκθέσεις αυτόματα, οι φοιτητές δεν θα είχαν κριτική σκέψη και όλα θα γίνονταν τυποποιημένα. Αυτό ενδεχομένως να το βλέπουμε και στους χώρους εργασίας, όπου η εγκατάσταση ενός τεχνολογικά αναβαθμισμένου εργαλείου οδηγεί σε τυποποιημένες εργασίες.

Όμως υπάρχει και η άλλη όψη, που ίσως να είναι πολύ πιο θετική. Χρησιμοποιείς το εργαλείο για να μαζεύεις, να φιλτράρεις και να αξιολογείς γρηγορότερα πληροφορίες από το διαδίκτυο, τις οποίες μετά έχεις περισσότερο χρόνο να αναλύσεις μέσα από την ανθρώπινη σύνθεση. Αυτό ήταν πολύ βοηθητικό όσον αφορά την οικονομική ανάλυση. Οπότε χρειαζόμαστε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να αξιοποιεί τις αλλαγές που συντελούνται και όχι να τις αντιμετωπίζει ως απειλή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σημαντική παράμετρος είναι και η παραγωγή της γνώσης, όχι μόνο η ανάλυσή της.

Την ίδια στιγμή, ακόμη δεν καταφέραμε να διασυνδέσουμε την εκπαίδευση με την αγορά εργασίας. Υπάρχουν τομείς με σοβαρές ελλείψεις σε θέματα προσωπικού, χωρίς να δίνεται συγκεκριμένη κατεύθυνση στους νέους. Μια οικονομία που είναι ευέλικτη και προσαρμόζεται γρήγορα στις αλλαγές που συντελούνται με πολύ γοργούς ρυθμούς, διασφαλίζει τη βιωσιμότητά της.

Παρά το γεγονός ότι σημαντικό μέρος του περιεχομένου των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι χιουμοριστικό ή να αφορά τον αθλητισμό, βγαίνουν σημαντικά μηνύματα κατευθείαν από την κοινωνία. Ίσως θα μπορούσε η Πολιτεία να τα χρησιμοποιήσει για τη βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται και όχι μόνο για επισκέψεις σε διάφορες εκδηλώσεις και καταθέσεις στεφάνων.

Πλέον η κοινωνία χρειάζεται λύσεις στα προβλήματά της, γρήγορα αντανακλαστικά και σωστό προγραμματισμό. Όμως, για να υπάρξουν αυτά, πρέπει να ακούσουμε τα προβλήματα. Δεν νομίζω κανένας καλοπροαίρετος να περιμένει ότι όλα θα λυθούν άμεσα, αλλά σίγουρα περιμένει να ακουστεί και να δοθεί ένα χρονοδιάγραμμά διεκπεραίωσης. Κι αν κάτι δεν είναι εφικτό, τότε προτιμά να το ακούσει ξεκάθαρα, αλλά με αιτιολόγηση.

Πολλές φορές ακούγεται ότι η Κύπρος κατάφερε μέσα από ευκαιριακές συνθήκες να ανακάμψει, με πολλή τύχη. Είναι η κυπριακή επιχειρηματικότητα και η σωστή δουλειά των πολιτών που έκαναν εφικτή τη δημιουργία μιας ισχυρής οικονομίας. Λάθη, παραλείψεις και εκμετάλλευση του συστήματος από μερικούς, σίγουρα υπήρξαν.

H διασφάλιση μιας ισχυρής οικονομίας είναι αδιαπραγμάτευτη, όπως και η συνέχιση της προσπάθειας προσέλκυσης ξένων επενδύσεων μέσα από μια σειρά κινήτρων. Όμως είναι η ώρα να στηριχθούν ο Κύπριος επιχειρηματίας, ο εργαζόμενος και ο νέος μέσα από μια σειρά μέτρων, κάποια με δημοσιονομικό κόστος και κάποια άλλα χωρίς. Το πρώτο βήμα όμως είναι να ακουστούν, να αξιολογηθούν και μετά να ληφθούν οι αποφάσεις. Στόχος πρέπει να είναι η ενίσχυση του βιοτικού επιπέδου των συμπολιτών μας, συμπεριλαμβανομένων και όσων επέλεξαν τη χώρα μας για μετεγκατάσταση.