«Ωρολογιακή βόμβα» τα γυμνά καλώδια στα δάση

Από γυμνά καλώδια και μετασχηματιστές ηλικίας έως και 60 χρόνων κατακλύζονται δασώδεις περιοχές της Κύπρου. Οι ηλεκτροφόρες γραμμές της ΑΗΚ, που διέρχονται μέσα από τα δάση, εγκυμονούν μεγάλο κίνδυνο πρόκλησης κι άλλων πυρκαγιών, αφού η πυρκαγιά στην περιοχή του Φαρμακά δεν ήταν η πρώτη που προκλήθηκε από επιπλοκές στο «γερασμένο» δίκτυο της Αρχής Ηλεκτρισμού.

Στον απόηχο της μεγάλης φωτιάς που ξέσπασε το απόγευμα του Σαββάτου και των υπό εξέλιξη ερευνών κατά πόσον αυτή ξέσπασε εξαιτίας μετασχηματιστή της ΑΗΚ, η «Σ» φανερώνει τα επικίνδυνα σημεία αλλά και ποια βήματα έγιναν τον τελευταίο ένα χρόνο.

Τα επικίνδυνα σημεία

Τα τελευταία 12 χρόνια έχουν παρουσιαστεί 115 πυρκαγιές λόγω βλαβών στο δίκτυο της ΑΗΚ. Μερικά παραδείγματα από τις πιο καταστροφικές πυρκαγιές που προκλήθηκαν από μετασχηματιστές και καλώδια της ΑΗΚ ήταν πέρσι στο κρατικό δάσος της Πάφου και στην Πέγεια. Τα προηγούμενα χρόνια ξέσπασαν, επίσης, πυρκαγιές από βραχυκύκλωμα στην Αρχιμανδρίτα, τα Πάνω Πολεμίδια και το Μιτσερό.

Το Τμήμα Δασών υπέδειξε στην ΑΗΚ 475 σημεία με μετασχηματιστές και καλώδια που θεωρούνται επικίνδυνα, ανάμεσά τους και πολλές δασικές εκτάσεις, όπως το δάσος του Τροόδους, το δάσος της Πάφου, το Εθνικό Δασικό Πάρκο Ριζοελιάς, τα δάση «Μάνα του Νερού», τα δάση Σωτήρας, η περιοχή περιμετρικά του δάσους Αλυκής, τα δάση αεροδρομίου, περιμετρικά του δάσους «Βουνάρι του Αδκιού» και τα δάση των Τρούλλων.

Σημειώνεται ότι τα καλώδια και οι μετασχηματιστές δεν αποτελούν από μόνα τους αιτία πυρκαγιάς, ωστόσο, υπάρχουν εξωτερικοί παράγοντες που πιθανόν να προκαλέσουν ζημιά. Ένας από αυτούς είναι ο άνεμος, που μπορεί να φέρει σε επαφή χαλαρά γυμνά καλώδια. Άλλη αιτία είναι να αγγίξει κάποιο ξένο σώμα στα καλώδια και να προκαλέσει βραχυκύκλωμα, όπως για παράδειγμα τα πτηνά αλλά και τα τρωκτικά που μπαίνουν σε μετασχηματιστές και ροκανίζουν τα καλώδια. Επίσης, πυρκαγιά μπορεί να προκληθεί όταν κλαδιά δέντρων αγγίζουν τα ηλεκτροφόρα καλώδια.

Στον «πάγο» τα έργα

Η πυρκαγιά που ξέσπασε εντός του κρατικού δάσους Πάφου στις 24 Ιουλίου 2023 εξαιτίας της εναέριας γραμμής, μήκους 11 χιλιομέτρων, με γυμνούς αγωγούς από τον Κάμπο της Τσακκίστρας μέχρι τον Σταυρό της Ψώκας, χτύπησε καμπανάκι κινδύνου.

Η μόνιμη ομάδα εργασίας, που συστάθηκε και αποτελείται από στελέχη της ΑΗΚ, του Τμήματος Δασών, της Πυροσβεστικής και της Υπηρεσίας Θήρας, συναντιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα τους τελευταίους μήνες, ώστε να γίνει ένας προγραμματισμός κινήσεων για να μειωθούν οι πιθανότητες έκρηξης πυρκαγιών από τις ηλεκτροφόρες γραμμές που διέρχονται από τα δάση.

Στόχος αυτού του προγράμματος ήταν ο συντονισμός για αντικατάσταση των γυμνών καλωδίων με άλλα μονωμένα, με σκοπό την αποτροπή των πυρκαγιών τουλάχιστον στα δάση. Τα έργα, που προφανώς θα έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί πριν από το φετινό καλοκαίρι, για αντικατάσταση των πασσάλων με πλήρως επενδυμένους αγωγούς, δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη.

Μέχρι στιγμής, τα μόνα βήματα που έγιναν αφορούν τον Σταυρό της Ψώκας, αφού κράτησαν ένα μεγάλο μέρος του δικτύου ανενεργό και λειτουργεί με γεννήτριες. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, ένα μεγάλο μέρος του εναέριου δικτύου στο σημείο θα αφαιρεθεί από το δίκτυο και θα γίνει υπόγειο, αφού πρώτα γίνει ασφαλτόστρωση του δρόμου.

Οι εμπλεκόμενοι κατηγοριοποίησαν, επίσης, τα πιο επικίνδυνα σημεία και έθεσαν προτεραιότητες για το ποια σημεία θα πρέπει να αντικατασταθούν με μονωμένους αγωγούς. Παρόμοια έργα προγραμματίζεται να γίνουν σε όλα τα σημεία όπου διέρχονται γυμνά καλώδια, μεταξύ των οποίων ο Πωμός και το Μηλικούρι.

Αναμφίβολα, οι διαδικασίες προχωρούν με αργούς ρυθμούς, ενώ αναμένονται ακόμη να εξασφαλιστούν και οι απαραίτητες εγκρίσεις από τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», το Τμήμα Περιβάλλοντος δεν έχει ανάψει ακόμα το «πράσινο» φως για έναρξη των εργασιών, με τα μέτρα εκσυγχρονισμού να παραμένουν στον «πάγο».

Το χρονοδιάγραμμα και τα υφιστάμενα μέτρα

Οπωσδήποτε, απαιτείται σωστός προγραμματισμός των εμπλεκομένων, αφού οι διαδικασίες αντικατάστασης είναι αρκετά χρονοβόρες. Θα πρέπει να γίνει σωστή αξιολόγηση, να παραγγελθούν εγκαίρως τα κανούργια καλώδια, να ξηλωθούν τα υφιστάμενα και, αν χρειάζεται, να τοποθετηθούν καινούριοι πάσσαλοι για να προχωρήσουν οι χωματουργικές εργασίες.

Υπενθυμίζεται ότι, επειδή η ΑΗΚ είναι δημόσιος οργανισμός, πρέπει να ακολουθούνται όλες οι διαδικασίες των προσφορών για να εξασφαλιστούν τα νέα επενδυμένα καλώδια, τα οποία χρειάζονται και ένα χρονικό διάστημα για να κατασκευαστούν. Σύμφωνα πάντως με το χρονοδιάγραμμα που έθεσαν, οι πλείστες εργασίες αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2024 και οι υπόλοιπες πριν από το καλοκαίρι του 2025.

Για την ώρα προγραμματίζονται εργασίες κλαδέματος, για να είναι όσο πιο ασφαλές το δίκτυο της ΑΗΚ εντός των δασικών περιοχών. Επίσης, η ΑΗΚ σε συνεννόηση με το Τμήμα Δασών διενεργούν επιθεώρηση του δικτύου και, αν χρειαστεί, προχωρούν σε προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος, για να προσεγγίσουν κάποια σημεία τα οποία χρήζουν επιδιόρθωσης ή αντικατάστασης. Παράλληλα, καθαρίζονται τα ξηρά χόρτα σε ακτίνα τριών μέτρων κάτω από τους μετασχηματιστές, ώστε να μην προκληθεί πυρκαγιά από βλάβη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι οποιεσδήποτε επεκτάσεις διεξάγονται απ’ εδώ και πέρα στο δίκτυο μέσης τάσης της ΑΗΚ, είτε στις περιοχές όπου υπάρχει πυκνή βλάστηση αλλά και στις πόλεις, γίνονται με συγκεκριμένους αγωγούς οι οποίοι είναι μονωμένοι και δεν μπορεί να προκαλέσουν φωτιά σε περίπτωση βλάβης.