Οι Ευρωεκλογές μέσα από τους αριθμούς

Η Κύπρος έγινε πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1ηΜαΐου το 2004. Τον επόμενο μήνα, και συγκεκριμένα στις 13 Ιουνίου 2004, η Κύπρος συμμετείχε για πρώτη φορά στις εκλογές για την εκλογή των 6 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που αντιστοιχούσαν στην Κύπρο, για την ΣΤ Κοινοβουλευτική Περίοδο. Έκτοτε μεσολάβησαν άλλες τρεις εκλογικές αναμετρήσεις για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το 2009, το 2014 και το 2019. Πιο κάτω κάνουμε μια ανασκόπηση της στατιστικής πλευράς των ευρωεκλογών στην Κύπρο.

Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι

Το 2004 είχαμε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους για τις ευρωεκλογές 483.311. Το 2009 είχαμε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους 526.060, δηλαδή, αύξηση στους εκλογικούς καταλόγους κατά 8,84%. Το 2014 είχαμε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους 606.916, δηλαδή, αύξηση στους εκλογικούς καταλόγους κατά 3,41%. Τέλος, το 2019 είχαμε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους 641.181, δηλαδή, αύξηση στους εκλογικούς καταλόγους κατά 5,65%. Παρατηρούμε ότι η αύξηση στους εγγεγραμμένους ψηφοφόρους δεν ακολουθεί οποιαδήποτε συγκεκριμένη φόρμουλα και εξαρτάται, από διάφορους παράγοντες, όπως η εκάστοτε αύξηση του πληθυσμού που έχει δικαίωμα ψήφου, στο ενδιαφέρον αυτών που έχουν δικαίωμα ψήφου να εγγραφούν στους εκλογικούς καταλόγους, τη διαφημιστική εκστρατεία του κράτους, και της Ε.Ε., γενικότερα, για εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους και την προσπάθεια των διαφόρων κομμάτων και συνδυασμών να εγγράψουν νέους ψηφοφόρους.

Η αποχή σε Κύπρο και Ευρώπη

Σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, η αποχή είναι μια στατιστική παράμετρος που ενδιαφέρει σε μεγάλο βαθμό, γιατί αποτελεί τον πλέον πραγματιστικό δείκτη αποτύπωσης του ενδιαφέροντος των Ευρωπαίων πολιτών για τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη.

Ο δείκτης αυτός, ασφαλώς, διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα, αλλά η μέση τιμή του απεικονίζει το γενικότερο κλίμα, από απόψεως συμμετοχής, στην Ευρώπη. Το 2004, η μέση αποχή στην Ευρώπη ήταν 54,53% και στην Κύπρο 27,50%. Και ενώ η μέση αποχή στην Ευρώπη άρχισε να σταθεροποιείται στις επόμενες δύο εκλογικές αναμετρήσεις, η αποχή στην Κύπρο παρουσίασε ραγδαία αύξηση. Συγκεκριμένα, το 2009, η μέση αποχή στην Ευρώπη ήταν 57,03% και στην Κύπρο ανήλθε στο 40,60% και το 2014, η μέση αποχή στην Ευρώπη ήταν 57,39% και στην Κύπρο ανήλθε στο 56,03%, ακουμπώντας πλέον τη μέση αποχή της Ευρώπης. Αντίθετα, το 2019, ενώ η μέση αποχή στην Ευρώπη παρουσίασε οκτώ μονάδες μείωση, και συγκεκριμένα πήγε στο 49,34%, η μείωση στο αντίστοιχο κυπριακό ποσοστό ήταν εντελώς ανεπαίσθητη. Συγκεκριμένα, παρουσίασε μία μόνο μονάδα μείωση και πήγε στο 55,01%.

Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα πιο πάνω είναι ότι η συμμετοχή στις Ευρωεκλογές παρουσιάζει μια απαράδεκτη εικόνα, αφού περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους δεν ενδιαφέρονται να συμμετέχουν στις Ευρωεκλογές. Αν, επιπλέον, προσθέσουμε και εκείνους που δεν εγγράφονται καθόλου, τότε το συμπέρασμα είναι ακόμη πιο απογοητευτικό.

Το εκλογικό σύστημα και το εκλογικό μέτρο

Το εκλογικό σύστημα που εφαρμόζεται στις Ευρωεκλογές για όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. είναι η απλή αναλογική. Η Κύπρος, όπως αναφέραμε προηγουμένως, συμμετέχει στην Ευρωβουλή με 6 ευρωβουλευτές. Το κάθε κόμμα ή κάθε συνδυασμός μπορεί να διεκδικήσει τις εκλογές με ψηφοδέλτιο με αύξοντα αριθμόυποψηφίων τον αριθμό 6. Τις εκλογές μπορούν να διεκδικήσουν και ανεξάρτητοι μεμονωμένοι υποψήφιοι. Επομένως, το εκλογικό μέτρο για την εκλογή ενός ευρωβουλευτή είναι 16,67%. Δηλαδή, κάθε κόμμα ή συνδυασμός που συγκεντρώνει 16,67% των εγκύρων ψήφων εκλέγει έναν βουλευτή και για κάθε πολλαπλάσιο του 16,67% έναν επιπλέον βουλευτή. Όσες έδρες παραμείνουν αδιάθετες από την πρώτη κατανομή, μεταφέρονται στη δεύτερη κατανομή και παραχωρούνται, κατά σειρά, στο κόμμα, στον συνδυασμό ή τον ανεξάρτητο υποψήφιο με τον μεγαλύτερο αριθμό υπολοίπων, στη συνέχεια στο επόμενο κόμμα, συνδυασμό ή ανεξάρτητο υποψήφιο κ.ο.κ. μέχρι την εξάντληση των εδρών.

Για όλη την επικράτεια της Κύπρου υπάρχει ένα μόνο κοινό ψηφοδέλτιο. Το σύστημα αυτό του κοινού ψηφοδελτίου για όλη την επικράτεια ισχύει και σε άλλες χώρες, όπως, για παράδειγμα, Ελλάδα, Γαλλία, Ολλανδία και Πορτογαλία. Όμως, υπάρχουν χώρες, όπως, για παράδειγμα, Βέλγιο, Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία, όπου το εκλογικό σώμα διαιρείται σε περιφέρειες και η κάθε μια εκλέγει αντιπροσωπευτικό αριθμό ευρωβουλευτών. Αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από την τοπική νομοθεσία του κάθε κράτους- μέλους.

Η προϊστορία των αποτελεσμάτων των εκλογικών αναμετρήσεων

Στις πρώτες εκλογές που έγιναν στην Κύπρο το 2004 για την ανάδειξη των 6 μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατήλθαν 8 κόμματα, κινήματα ή συνασπισμοί κομμάτων και κινημάτων, ένας ανεξάρτητος συνδυασμός και 7 ανεξάρτητοι υποψήφιοι, ανάμεσά τους και ο Τουρκοκύπριος Χασάν Μεχμέτ. Σε σύνολο εγγεγραμμένων ψηφοφόρων 483.311 ψήφισαν 350.387, δηλαδή, ποσοστό 72,50%. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 334.268, ποσοστό 95,40%, τα άκυρα 8.747, ποσοστό 2,50% και τα λευκά 7.372, ποσοστό 2,10%. Στην πρώτη κατανομή εξέλεξαν από έναν ευρωβουλευτή ο ΔΗΣΥ (28,23%), το ΑΚΕΚ (27,89%) και το ΔΗΚΟ (17,09%). Στη δεύτερη κατανομή εξέλεξαν, κατά σειρά, από έναν ευρωβουλευτή ο ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ και ο συνδυασμός «ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ»(10,80%). Επικεφαλής του συνδυασμού «ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ» ήταν ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΣΥ Γιαννάκης Μάτσης. Η ΕΔΕΚ δεν μπόρεσε να εκλέξει ευρωβουλευτή, γιατί ο συνδυασμός «ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ» συγκέντρωσε ποσοστό 10,80% με 36.112 ψήφους και η ΕΔΕΚ 10,79% με 36.075 ψήφους.

Στις δεύτερες, κατά σειρά, ευρωεκλογές που έγιναν το 2009 κατήλθαν 8 κόμματα, κινήματα ή συνασπισμοί κομμάτων και κινημάτων και 5 ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Σε σύνολο εγγεγραμμένων ψηφοφόρων 526.060 ψήφισαν 412.479, δηλαδή, ποσοστό 59,40%. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 306.325, ποσοστό 98,03%, τα άκυρα 4.226, ποσοστό 1,35% και τα λευκά1.928, ποσοστό 0,62%. Στην πρώτη κατανομή εξέλεξαν από δύο ευρωβουλευτές ο ΔΗΣΥ (35,65%) και το ΑΚΕΛ (34.90%). Από τη δεύτερη κατανομή εξέλεξαν, κατά σειρά, από ένανευρωβουλευτή το ΔΗΚΟ (12,28%) και η ΕΔΕΚ (9,85%). Στις εκλογές αυτές έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ), το οποίο συγκέντρωσε 663 ψήφους και ποσοστό 0,22%.

Στις τρίτες, κατά σειρά, ευρωεκλογές που έγιναν το 2014 κατήλθαν 10 κόμματα, κινήματα, ανεξάρτητοι συνδυασμοί ή συνασπισμοί κομμάτων και κινημάτων και 8 ανεξάρτητοι υποψήφιοι, ανάμεσά τους και ο Τουρκοκύπριος Λεβέντ Σενέρ. Σε σύνολο εγγεγραμμένων ψηφοφόρων 606.916 ψήφισαν 266.891, δηλαδή, ποσοστό 43,97%. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 218.914, ποσοστό 97,01%, τα άκυρα 5.102, ποσοστό 1,91% και τα λευκά 2.875, ποσοστό 1,08%. Στην πρώτη κατανομή εξέλεξε δύο ευρωβουλευτές ο ΔΗΣΥ (37,75%) και έναν ευρωβουλευτή το ΑΚΕΛ (26,98%). Από τη δεύτερη κατανομή εξέλεξαν, κατά σειρά, από έναν ευρωβουλευτή το ΔΗΚΟ (10,83%), το ΑΚΕΛ και ο συνασπισμός ΕΔΕΚ-ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ (7,68%%). Στις εκλογές αυτές το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ) αύξησε τη δύναμή του, συγκέντρωσε 6.957 ψήφους και ποσοστό 2,69%.

Στις τελευταίες και τέταρτες, κατά σειρά, ευρωεκλογές που έγιναν το 2019 κατήλθαν 13 κόμματα, κινήματα, ανεξάρτητοι συνδυασμοί ή συνασπισμοί κομμάτων και κινημάτων και 3 ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Σε σύνολο εγγεγραμμένων ψηφοφόρων 641.181 ψήφισαν 288.483, δηλαδή, ποσοστό 44,99%. Τα έγκυρα ψηφοδέλτια ήταν 280.935, ποσοστό 97,38%, τα άκυρα 5.510, ποσοστό 1,91% και τα λευκά 2.038, ποσοστό 0,71%. Στην πρώτη κατανομή εξέλεξαν από έναν ευρωβουλευτή ο ΔΗΣΥ (29,02%) και το ΑΚΕΛ (27,49%). Στη δεύτερη κατανομή εξέλεξαν, κατά σειρά, από έναν ευρωβουλευτή ο ΔΗΣΥ, το ΔΗΚΟ (13.80%), το ΑΚΕΛ και η ΕΔΕΚ (10.58%). Στις εκλογές αυτές το Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο (ΕΛΑΜ) αύξησε ξανά τη δύναμή του, παρουσιάζοντας θεαματική αύξηση, αφού συγκέντρωσε 23.167 ψήφους και ποσοστό 8,25%. Στις εκλογές αυτές εξελέγη για πρώτη φορά Τουρκοκύπριος ευρωβουλευτής, ο Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, με τον συνδυασμό του ΑΚΕΛ.

Οι προβλέψεις για τις εκλογές της 9ης Ιουνίου 2024

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης για τις επερχόμενες Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου 2024, αναμένεται και πάλι ότι ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ θα εκλέξουν από δύο ευρωβουλευτές, από έναν στην πρώτη κατανομή και από ένανστη δεύτερη κατανομή, και έναν ευρωβουλευτή αναμένεται να εκλέξει το ΔΗΚΟ, κατά πάσα πιθανότητα στη δεύτερη κατανομή. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον εστιάζεται στο κατά πόσο η 6η έδρα θα παραμείνει στην ΕΔΕΚ ή θα αλλάξει χέρια και θα περάσει στο συνεχώς ανερχόμενο ΕΛΑΜ. Σε κάθε περίπτωση, η έδρα αυτή αναμένεται να κατανεμηθεί στη δεύτερη κατανομή. Ενδιαφέρον, παρουσιάζει, επίσης, η περίπτωση επανεκλογής ή όχι του Τουρκοκύπριου Νιαζί Κιζιλγιουρέκ.

Το Ευρωβαρόμετρο για τις προσεχείς Ευρωεκλογές

Ενδιαφέροντα είναι και τα αποτελέσματα που προέρχονται από τη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου που διεξήχθη 6 μήνες πριν από τις Ευρωεκλογές σε όλα τα κράτη-μέλη.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το Ευρωβαρόμετρο, 36% των Κυπρίων αναφέρουν ότι έχει μεγάλη σημασία γι’ αυτούς το να ψηφίζουν στις ευρωπαϊκές εκλογές, 38% αποδίδουν μέτρια σημασία, 26% μικρή σημασία και 1% δεν τοποθετούνται. Τα αντίστοιχα ποσοστά για τις εθνικές εκλογές της Κύπρου είναι: 61% των Κυπρίων αποδίδουν μεγάλη σημασία, 25% μέτρια σημασία και 14% μικρή σημασία. Επομένως, είναι πασιφανές ότι οι Κύπριοι, όπως άλλωστε και η πλειοψηφία των Ευρωπαίων πολιτών,αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στις εθνικές τους εκλογές, παρά στις αντίστοιχες ευρωπαϊκές εκλογές.

Σύμφωνα πάντα με το Ευρωβαρόμετρο, 45% των Κυπρίων δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται για τις προσεχείς Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024 και 55% ότι δεν ενδιαφέρονται.

Τέλος, όσον αφορά την πιθανότητα ψήφου στις ερχόμενες Ευρωεκλογές του 2024, το 50% των Κυπρίων αναφέρουν ότι είναι πιθανόν να ψηφίσουν, 15% ούτε πιθανόν, ούτε απίθανο, 34% απίθανο και 1% δεν τοποθετείται.

Το γενικό συμπέρασμα, από τα πιο πάνω, είναι ότι τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου επιβεβαιώνουν τη συνεχόμενη αδιαφορία, σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό, των Κυπρίων πολιτών, όπως και γενικά των Ευρωπαίων πολιτών, για τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη.

Πηγές:

http://results.elections.moi.gov.cy/Greek/EUROPEAN_ELECTIONS_2004/Islandwide

http://results.elections.moi.gov.cy/Greek/EUROPEAN_ELECTIONS_2009/Islandwide

http://results.elections.moi.gov.cy/Greek/EUROPEAN_ELECTIONS_2014/Islandwide

http://results.elections.moi.gov.cy/Greek/EUROPEAN_ELECTIONS_2019/Islandwide

https://europa.eu/eurobarometer/surveys/detail/3152

*Μαθηματικός – Αναλυτής Επιχειρησιακής Έρευνας