ΔΠΧΑ 18: Έρχεται και φέρνει διαφάνεια οικονομικών καταστάσεων

Ένα νέο Διεθνές Πρότυπο Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (“ΔΠΧΑ”) έρχεται να αλλάξει σημαντικά τον τρόπο παρουσίασης των οικονομικών καταστάσεων, ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες ανάγκες των επενδυτών για πιο χρήσιμη και κατανοητή χρηματοοικονομική πληροφόρηση. Στόχοι του είναι οι οικονομικές καταστάσεις να παρέχουν περισσότερη διαφάνεια και να διευκολυνθεί η συγκρισιμότητά τους από τους επενδυτες, επιτρέποντάς τους να λαμβάνουν πιο ενημερωμένες αποφάσεις.

Πρόκειται για το ΔΠΧΑ 18 “Παρουσίαση και γνωστοποιήσεις στις οικονομικές καταστάσεις” (ΔΠΧΑ 18), το οποίο θ’ αντικαταστήσει το ΔΛΠ 1 “Παρουσίαση των Οικονομικών Καταστάσεων” (ΔΛΠ 1) και θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου του 2027 με αναδρομική εφαρμογή. Οι κύριες αλλαγές, που αναλύονται παρακάτω, περιλαμβάνουν μια πιο δομημένη κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων, τη γνωστοποίηση δεικτών απόδοσης όπως ορίζονται από τη Διοίκηση και νέες απαιτήσεις για την ομαδοποίηση της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης.

Μια από τις κύριες ανησυχίες των επενδυτών που έρχεται να επιλύσει το νέο πρότυπο είναι η έλλειψη δομής στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων, καθώς και η ασυνέπεια στην ταξινόμηση εσόδων και εξόδων επηρεάζει τα διάφορα υποσύνολα που παρουσιάζονται στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων. Αυτό το φαινόμενο παρατηρείται ακόμη και σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο, δυσχεραίνοντας σημαντικά τη σύγκριση της απόδοσής τους. Μετά από έρευνα, που διεξήχθη από το Συμβούλιο των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων («ΣΔΛΠ»), παρατηρήθηκε πως 61 στις 100 εταιρείες γνωστοποιούν τουλάχιστον 9 διαφορετικές μεθόδους για τον υπολογισμό του λειτουργικού κέρδους ή ζημιάς*.

Με την εισαγωγή του νέου προτύπου ΔΠΧΑ 18, οι εταιρείες θα υποχρεούνται να παρουσιάζουν δύο προκαθορισμένα από το πρότυπο υποσύνολα, το λειτουργικό κέρδος ή ζημιά, ένα μέτρο πρώτιστης σημασίας για τους επενδυτές για την κατανόηση της απόδοσης μιας εταιρείας, καθώς και το κέρδος ή τη ζημιά πριν από έξοδα χρηματοδότησης και φορολογία, δίνοντας στους επενδυτές ένα κοινό σημείο εκκίνησης για την ανάλυση της απόδοσης των εταιρειών βάσει συγκρίσιμων ποσών. Όπως επιτρέπεται από το ΔΛΠ 1, οι εταιρείες θα συνεχίζουν να παρουσιάζουν επιπλέον υποσύνολα, εάν κρίνονται σημαντικά για την κατανόηση των χρηστών.

Επιπλέον, θα απαιτείται η κατανομή των εσόδων και των εξόδων που παρουσιάζονται στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων σε πέντε κύριες κατηγορίες: λειτουργικά, επενδυτικά, χρηματοοικονομικά, φορολογία και μη συνεχιζόμενες δραστηριότητες. Ωστόσο, η κατάταξή τους στις τρεις πρώτες κατηγορίες δεν θα ακολουθεί την ίδια λογική που χρησιμοποιείται για την ετοιμασία της κατάστασης ταμειακών ροών. Εντούτοις, το νέο ΔΠΧΑ περιλαμβάνει συγκεκριμένη καθοδήγηση προς τις εταιρείες για να μπορέσουν να κατατάξουν κατάλληλα τα έσοδα και τα έξοδά τους, προκειμένου να συμμορφωθούν με τις νέες απαιτήσεις. Ορισμένες διαφοροποιήσεις από τις απαιτήσεις αυτές όσον αφορά την κατάταξη θα υφίστανται για εταιρείες με συγκεκριμένες δραστηριότητες, όπως ασφαλιστικές εταιρείες, τράπεζες κ.ά.

Ένα ακόμη από τα πλεονεκτήματα του φέρνει το ΔΠΧΑ 18 είναι η απαίτηση γνωστοποίησης δεικτών απόδοσης, όπως αυτοί ορίζονται από τη Διοίκηση. Οι επενδυτές φαίνεται να εκτιμούν αυτήν την πληροφόρηση καθώς βοηθάει στην ανάλυση της απόδοσης των εταιρειών, αλλά έχουν εκφράσει ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια των οικονομικών καταστάσεων όσον αφορά τον υπολογισμό τους.

Το ΔΠΧΑ 18 θα απαιτεί την παρουσίαση των παραπάνω δεικτών σε μία ενιαία και ξεχωριστή σημείωση στις οικονομικές καταστάσεις, δεδομένου ότι πληρούν τα ακόλουθα κριτήρια: αποτελούν αθροίσματα έσοδων και εξόδων που υπάρχουν στις οικονομικές καταστάσεις, χρησιμοποιούνται από τη Διοίκηση σε δημόσιες επικοινωνίες (εκτός από τις οικονομικές καταστάσεις) και αντιπροσωπεύουν την οπτική της Διοίκησης αναφορικά με την απόδοση της εταιρείας. Η σημείωση αυτή, καθώς θα αποτελεί μέρος των οικονομικών καταστάσεων, θα εναπόκειται σε έλεγχο από εξωτερικούς ελεγκτές.

Για κάθε δείκτη απόδοσης, που θα γνωστοποιείται, οι εταιρείες θα πρέπει να εξηγούν γιατί θεωρούν πως παρέχει χρήσιμη πληροφόρηση, πώς υπολογίζεται και να παρουσιάζουν τη συμφιλίωσή του με ένα ποσό που προσδιορίζεται σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ΔΠΧΑ 18 θα προσφέρει επίσης κατευθυντήριες γραμμές για την ομαδοποίηση των στοιχείων ενεργητικού, παθητικού, ιδίων κεφαλαίων, εσόδων, εξόδων και ταμειακών ροών, βάσει κοινών χαρακτηριστικών. Αυτό θα εξασφαλίσει ότι η πληροφόρηση που γνωστοποιείται στους επενδυτές μέσω των οικονομικών καταστάσεων ή των σημειώσεων θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους, διατηρώντας την απαραίτητη ισορροπία μεταξύ συνοπτικότητας και λεπτομέρειας.

Με την υιοθέτηση του ΔΠΧΑ 18, όλες οι εταιρείες, αφού εκτιμήσουν την επίδραση των αλλαγών, θα πρέπει να προβούν σε εκπαίδευση του προσωπικού και να προσαρμόσουν αναλόγως τις εσωτερικές διαδικασίες και τα συστήματα που χρησιμοποιούνται για την ετοιμασία των οικονομικών καταστάσεων. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε κάποια κόστη υλοποίησης, τα οποία θα διαφοροποιούνται από εταιρεία σε εταιρεία ανάλογα με το κατά πόσον οι τρέχουσες πρακτικές που ακολουθούν, συμβαδίζουν με αυτές του ΔΠΧΑ 18.

Με τη σειρά τους, οι εξωτερικοί ελεγκτές θα υποστούν κόστη λόγω της εφαρμογής του ΔΠΧΑ 18 καθώς θα πρέπει να να ετοιμάσουν διαδικασίες ελέγχου που να καλύπτουν τις νέες απαιτήσεις. Τόσο για τους ελεγκτές όσο και για τις εταιρείες αναμένεται να υπάρχουν δαπάνες σε κάθε λογιστική περίοδο για τη συνεχή συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του νέου προτύπου.

Εν κατακλείδι, το ΔΠΧΑ 18 αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της χρηματοοικονομικής αναφοράς, διασφαλίζοντας ότι οι οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών παρέχουν πληροφορίες που είναι πιο σχετικές, συγκρίσιμες και χρήσιμες για τους επενδυτές.

* Διοικητικός Σύμβουλος, Ελεγκτικές Υπηρεσίες, Λογιστικές Συμβουλευτικές Υπηρεσίες, ΚPMG Limited

** Assistant Manager, Department of Professional Practice, KPMG Limited