ART AERI: Νικολό Μακιαβέλι
Ο Νικολό Μακιαβέλι γεννήθηκε στις 3 Μαΐου 1469 και πέθανε στις 21 Ιουνίου 1527. Ήταν Ιταλός διπλωμάτης, πολιτικός στοχαστής και συγγραφέας. Γεννήθηκε σε μία φτωχή οικογένεια της Φλωρεντίας. Ο πατέρας του μερίμνησε ώστε ο νεαρός Νικολό να λάβει ουμανιστική εκπαίδευση, σύμφωνη με τα κλασικά πρότυπα της εποχής. Η εκπαίδευση αυτή και η σχέση του με Φλωρεντίνους ουμανιστές είχαν ως αποτέλεσμα να λάβει το 1498 το αξίωμα δεύτερου καγκελαρίου της Φλωρεντινής Δημοκρατίας.
Το 1512, με τη βοήθεια των ισπανικών στρατευμάτων του Φερδινάνδου, οι Μέδικοι επέστρεψαν στη Φλωρεντία και κατέλυσαν τη Δημοκρατία. Ο Μακιαβέλι αποπέμφθηκε από τη θέση του και λίγους μήνες αργότερα υπέστη βασανιστήρια και φυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα, ως ύποπτος συμμετοχής σε συνωμοσία εναντίον των Μεδίκων. Αποσύρθηκε στο πατρικό του κτήμα στην περιοχή Σαντ' Αντρέα και εκεί το δεύτερο μισό του 1513 έγραψε τον «Ηγεμόνα» (The Prince), σε μια πρώτη αποτυχημένη προσπάθεια να αποκτήσει την εύνοια των Μεδίκων και να επιστρέψει στην πολιτική. Στο βιβλίο αυτό, μεταξύ άλλων, καθιέρωσε στην πολιτική ζωή του τόπου την φράση «those who live by the sword, die by the sword».
Λίγο μετά την ολοκλήρωση των Διατριβών, ο Μακιαβέλι κατάφερε, λόγω της εύνοιας των Μεδίκων η οποία κερδήθηκε πλέον εξαιτίας της επιμονής του και των συγγραμμάτων του που τους τιμούσαν, να επιστρέψει στη Φλωρεντία. Το 1520 τού ανατέθηκε η συγγραφή της ιστορίας της πόλης. Το καθεστώς των Μεδίκων, όμως, ανατράπηκε τον Μάιο του 1527, η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και ο Μακιαβέλι έχασε πάλι τη θέση του. Απογοητευμένος και εξαντλημένος πέθανε λίγο αργότερα στη Φλωρεντία από κάποια πάθηση του στομάχου.
Ο Μακιαβέλι είναι πεπεισμένος ως προς την ένδεια της κλασικής φιλοσοφίας και αρνείται την αυθεντία στη φυσική τάξη, που οι αρχαίοι σέβονταν. Στον Ηγεμόνα υποδεικνύεται ο ουσιώδης δεσμός ανάμεσα στην κακία και την ελευθερία. Το πρώτο μέλημα είναι να ελεγχθεί η τύχη και απ’ εκεί και πέρα να παραχθεί έργο. Ο ηγεμόνας υπό αυτήν την έννοια συγκεντρώνει την αυθεντία επί παντός και τη βούληση να εφαρμόζει στους άλλους ό,τι αποφασίζει. Μάλιστα, ο ηγεμόνας είναι ο μόνος που μπορεί με τη στάση του να αφυπνίσει την ηθικότητα στους ανθρώπους. Ο τρόπος που ο Φλωρεντινός στοχαστής βλέπει τη δράση αποτελεί, από κάθε άποψη, εγγύηση για την παλινόρθωση του λόγου, που θα πιστεύαμε ότι απειλείται, από τη στιγμή που καταργείται κάθε υπερβατική τάξη.
Η σκέψη του Μακιαβέλι δέχθηκε είτε σημαντικές επικρίσεις είτε πλήρη αποδοχή. Είναι πολλοί εκείνοι που τον θεωρούν πατέρα της σύγχρονης πολιτικής επιστήμης και επίσης αρκετοί εκείνοι που τον χαρακτηρίζουν απλά κυνικό, διεφθαρμένο, ακραίο και αυταρχικό. Ο Ηγεμόνας επηρέασε την πολιτική σκέψη πολλών πολιτικών και στοχαστών και άσκησε σημαντική επίδραση στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής του, καθώς επίσης και μεταγενέστερων περιόδων, όχι μόνο στην Ιταλία αλλά παγκοσμίως. Ο «Ηγεμόνας» αποτελεί σήμερα απαραίτητη βασική διδακτική ύλη για φοιτητές πολιτικών επιστημών και όχι μόνο, σε όλα ανεξαιρέτως τα πανεπιστήμια.
Για περισσότερες πληροφορίες αποταθείτε στο www.artaeri.com.
Μακαρίου 71, Λ/σία
