Οι τακτικές «διαίρει και βασίλευε» σανίδα σωτηρίας για τον λαβωμένο Μακρόν

Παρά το μήνυμα ενότητας, που έστειλε λίγα 24ωρα μετά τις βουλευτικές εκλογές, ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, από πολύ νωρίς είχε βάλει σε εφαρμογή το σχέδιό του. Βγαίνοντας λαβωμένος αλλά όχι διαλυμένος από τις πρόωρες εκλογές που προκήρυξε, έβαλε στο μάτι τον πιο «αδύναμο» κρίκο της πολιτικής σκηνής της Γαλλίας, για να προωθήσει την ατζέντα του. Περιέργως, ο «αδύναμος» αυτός κρίκος αναδείχθηκε η πρώτη πολιτική δύναμη της χώρας, χωρίς όμως να μπορεί να εγγυηθεί κανένας την ενότητά της. Ο λόγος για το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, του οποίου οι συνιστώσες ιστορικά έχουν αποδείξει ότι μπορούν εύκολα να διασπαστούν. Την ίδια ώρα, ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν προσπαθεί ν’ αφήσει πίσω το απογοητευτικό αποτέλεσμα, βάζοντας πλώρη για τις Προεδρικές του 2027 και κινδυνεύοντας, παράλληλα, να δημιουργήσει νέες πρόωρες εσωκομματικές διχόνοιες. Τέλος, τίθεται το ερώτημα εάν ο Ζαν Λικ Μελανσόν μπορεί τελικά να αναδειχθεί Πρωθυπουργός εν μέσω σφοδρών διαφωνιών από πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους.

Πήρε ανάσα και άρχισε τις ραδιουργίες

Πριν ακόμα κατακάτσει η σκόνη των βουλευτικών εκλογών, ο Μακρόν και οι σύμμαχοί του άρχισαν τα «μαγειρέματα», ώστε να επωφεληθούν από τη νέα πολιτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.

Σύμφωνα με αναλυτές, οι σύμμαχοί του ψάχνουν ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την πολιτική αβεβαιότητα, ώστε να επιβάλουν την κεντρώα τους ατζέντα. Μάλιστα, κάποιοι θεωρούν ότι βρήκαν τρόπο, μέσα από την πρόκληση διάσπασης της ήδη κατακερματισμένης αριστερής συμμαχίας. Η στρατηγική τους βασίζεται στην εκτίμηση ότι η προεκλογική συνεργασία των κομμάτων της αριστεράς ήταν εντελώς ευκαιριακή, γι’ αυτό δεν κρύβουν ότι επιδιώκουν τη διάσπασή της με στόχο τη δημιουργία μίας μεγάλης κυβερνητικής πλειοψηφίας, που θα αφήνει εκτός μόνο τον ακροδεξιό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν και την Ανυπότακτη Γαλλία του Ζαν Λικ Μελανσόν. Αν η σύμπραξη αυτή επιτευχθεί, τότε η παράταξη Μακρόν, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι αυτή θα είναι η σημαντικότερη κοινοβουλευτική δύναμη, θα υποστηρίξει ότι ο νέος Πρωθυπουργός θα πρέπει να προέλθει από τους κόλπους της.

Τις επόμενες ώρες των αποτελεσμάτων η αριστερή συμμαχία βρισκόταν ακόμα στον «μήνα του μέλιτός» της, διαβεβαιώνοντας ότι θα υποστηρίξει έναν κοινό υποψήφιο για την πρωθυπουργία της χώρας. Ο Μακρόν όμως έχει άλλα σχέδια και ελπίζει ότι είναι θέμα χρόνου πριν καταρρεύσει η συμμαχία, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους κεντρώους να αναδειχθούν ως κυρίαρχοι του παιχνιδιού εντός της Βουλής.

Ενδεικτική της φιλοσοφίας των συμμάχων του Μακρόν ήταν η δήλωση του François Bayrou, ο οποίος επεσήμανε ότι δεν υπάρχει ακόμα αποτέλεσμα των εκλογών, αφού το πραγματικό αποτέλεσμα δεν έχει να κάνει με την καταμέτρηση των ψήφων, αλλά με τη διαπίστωση των κομμάτων που μπορούν να συνασπιστούν. Μάλιστα, το κλίμα για το κόμμα του Μακρόν τείνει να γίνει ακόμα και πανηγυρικό, αφού θεωρούν ότι εάν βγάλουν από την εξίσωση την Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν, η συμμαχία θα έχει λιγότερες έδρες από την Αναγέννηση, και θα ξεπερνάει αριθμητικά τον Εθνικό Συναγερμό. Γι’ αυτό θεωρούν ότι εάν προχωρήσουν στο σενάριο κυβέρνησης χωρίς αυτοδυναμία, τότε υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η Αναγέννηση να στραφεί προς το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, μιας και θα έχουν περισσότερες έδρες από το Νέο Λαϊκό Μέτωπο και συνεπώς δικαιούνται να διεκδικήσουν τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Παρά τις προσπάθειες του Μακρόν να εμφανιστεί ως ρυθμιστής, η κατάσταση στον οίκο του δεν τον αφήνει να ανασάνει, αφού ακόμα και εάν καταφέρει να διασπάσει την αριστερά, πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της κατάρρευσης του κέντρου. Όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενες αναλύσεις, η απόφαση του Μακρόν να τζογάρει το πολιτικό μέλλον του κόμματός του έχει προκαλέσει δυσφορία σε πολλούς συμμάχους του, συμπεριλαμβανομένου του πρώην Πρωθυπουργού Εντουάρ Φιλίπ και του ίδιου του πρωθυπουργού , Γκαμπριέλ Ατάλ, ο οποίος παραδέχτηκε στην τηλεόραση ότι ο πρόεδρος δεν τον είχε συμβουλευτεί εκ των προτέρων.

Η «κλοπή» της νίκης της ακροδεξιάς και ο κίνδυνος «εμφυλίου»

Πριν από τον δεύτερο γύρο των εκλογών, τίποτα δεν φαινόταν ότι θα εμπόδιζε τη Λεπέν και το κόμμα της να πάρουν την εξουσία για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Το βράδυ της Κυριακής, στον χώρο συγκέντρωσης του κόμματος η σαμπάνια έρεε άφθονη και όλοι ήταν έτοιμοι για να γιορτάσουν τα αποτελέσματα της κάλπης. Εντούτοις, με τη δημοσιοποίηση των exit polls, το κοινό που μαζεύτηκε για τη μεγάλη ημέρα της Λεπέν πάγωσε, αδυνατώντας να πιστέψει ότι το κόμμα βρέθηκε στην τρίτη θέση, πίσω από την Αναγέννηση του αντιδημοφιλούς, πια, Προέδρου Μακρόν.

Οι επόμενες ημέρες μετά τις εκλογές βρήκαν το πουλέν της Λεπέν, Τζόρνταν Μπαρντέλα, να απολογείται για την πρώτη μεγάλη ήττα της καριέρας του, σημειώνοντας, μεταξύ άλλων, ότι «πάντα κάνουμε λάθη, και εγώ κάνω λάθη και θα αναλάβω τις ευθύνες που μου αναλογούν για το αποτέλεσμα των εκλογών». Κάποια παλιά «αρπακτικά» του Εθνικού Συναγερμού «οσμίστηκαν αίμα» και επιτέθηκαν κατά της νέας ηγεσίας υπό τον Μπαρντέλα, επισημαίνοντας ότι θα πρέπει να γίνουν δομικές αλλαγές στο κόμμα.

Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για πραγματική ήττα της ακροδεξιάς, αφού εάν δει κανείς τον απόλυτο αριθμό των ψήφων, τότε το κόμμα της Λεπέν ήταν πρώτο λαμβάνοντας 10,1 εκατομμύρια ψήφους ή ποσοστό 37,05%. Σύμφωνα με αναλυτές, πλέον το κόμμα της ακροδεξιάς εκτιμάται ότι θα στρέψει το βλέμμα προς την επόμενη μεγάλη αναμέτρηση για τις προεδρικές εκλογές του 2027, με τους ειδικούς να προκρίνουν ακόμα και μάχη επικράτησης μεταξύ της δασκάλας και του μαθητή της. Ενώ οι δυο τους φροντίζουν, δημόσια τουλάχιστον, να δείχνουν ενότητα, το νεαρό της ηλικίας του Μπαρντέλα, η μεγαλύτερη δημοτικότητά του στη βάση του κόμματος και η αυξανόμενη ανεξαρτησία του σε θέματα πολιτικής μοιάζουν σιωπηρές απειλές για την εξουσία της Λεπέν στον Εθνικό Συναγερμό. Μιλώντας σε δημοσιογράφους τον Ιανουάριο, η Λεπέν αναγνώρισε τις αρετές του Μπαρντέλα, σημειώνοντας ότι στην πραγματικότητα εκείνη του «έδωσε την ευκαιρία». Όσο για τον Μπαρντέλα, έχει επανειλημμένα πει ότι η Λεπέν είναι ο «φυσικός υποψήφιος» για την προεδρία και ότι δεν θα γίνει ο «Εμμανουέλ Μακρόν της Μαρίν Λεπέν», αναφερόμενος ουσιαστικά στο πώς ο Μακρόν στράφηκε εναντίον του ευεργέτη του, τότε Προέδρου Φρανσουά Ολάντ, πριν πάρει την προεδρία το 2017.

Ωστόσο η Politico, επικαλούμενη ιδιωτικές συνομιλίες νυν και πρώην στελεχών της ακροδεξιάς, αποκαλύπτει οργιώδες παρασκήνιο ως προς την προώθηση του Μπαρντέλα για την εκλογική αναμέτρηση του 2027. Όπως προκύπτει, ορισμένα στελέχη του κόμματος θεωρούν ότι ο Μπαρντέλα έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές από τη Λεπέν. Το πραγματικό ερώτημα είναι εάν ο Μπαρντέλα θα περιμένει μέχρι η Λεπέν να υποβάλει τέταρτη υποψηφιότητα για την προεδρία ή αν θα προσπαθήσει να επισπεύσει τις διαδικασίες, κάνοντας ένα πραξικόπημα ή φεύγοντας από τον Εθνικό Συναγερμό, δημιουργώντας δικό του κόμμα, όπως έκανε ο Μακρόν μετά τη διάσπαση από τον σοσιαλιστή Ολάντ το 2016.

Μπορεί να κυβερνήσει η αριστερά;

Υπό κανονικές συνθήκες, Πρωθυπουργός θα ήταν ο επικεφαλής της πρώτης σε κοινοβουλευτική δύναμη παράταξης, δηλαδή του Νέου Λαϊκού Μετώπου της αριστεράς. Το πρόβλημα σε αυτήν την περίπτωση είναι ότι τα κόμματα της αριστεράς, τα οποία έχουν μακρά ιστορία διασπάσεων και εσπευσμένων επανενώσεων, δεν είχαν κανέναν κοινής αποδοχής επικεφαλής και δεν φαίνεται ότι μπορούν να αποκτήσουν εύκολα.

Η μεγαλύτερη σε αριθμό βουλευτών συνιστώσα του Λαϊκού Μετώπου, η Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν, θεωρεί ότι ο νέος πρωθυπουργός θα πρέπει να προέλθει από τους κόλπους της. Το ενδεχόμενο αυτό όμως τρομάζει τόσο τους κεντρώους όσο και τις διεθνείς αγορές.

Από τη μια οι βουλευτές της παράταξης Μακρόν δήλωσαν ότι θα υπερψηφίσουν κάθε πρόταση μομφής κατά κυβέρνησης στην οποία θα υπάρχουν πρόσωπα προερχόμενα από τη ριζοσπαστική αριστερά. Από την άλλη, μετά τις δηλώσεις της αριστεράς ότι θέλει να ανατρέψει πολλές από τις βασικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Μακρόν, αρχής γενομένης από την πολύ αντιδημοφιλή συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, ο οίκος αξιολόγησης Moody's έσπευσε να προειδοποιήσει ότι η ακύρωσή της σε συνδυασμό με την απουσία μέτρων δημοσιονομικής περιστολής μπορεί να επηρεάσουν την αξιολόγηση της Γαλλίας. Χωρίς ξεκάθαρη πλειοψηφία, «είναι βέβαιο ότι η ψήφιση νόμων θα είναι δύσκολη», εκτίμησε επίσης ο οίκος αξιολόγησης.

Το ζήτημα είναι εάν πρακτικά ο Μελανσόν μπορεί να γίνει ο επόμενος Πρωθυπουργός. Ο πολεμικός του τόνος σε συνδυασμό με τη σκληροπυρηνική του στάση τον έχουν αναδείξει ως τον μοναδικό αριστερό ηγέτη με τόσο ευρεία απήχηση στη νεολαία. Στον αντίποδα, οι πολιτικοί κύκλοι, ακόμα και μέσα στο κόμμα του, θεωρούν ότι είναι υπερβολικά «τοξικός» για να αναλάβει την πρωθυπουργία της χώρας. «Εάν στ’ αλήθεια θέλει να βοηθήσει το Νέο Λαϊκό Μέτωπο, πρέπει να κάνει στη άκρη», δήλωσε ο Φρανσουά Ολάντ, πρώην Πρόεδρος με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και νυν στέλεχος του συνασπισμού που κέρδισε τις εκλογές. «Πρέπει απλώς να σωπάσει».

Οι μέχρι στιγμής δηλώσεις από το κόμμα του όμως δεν δείχνουν ότι κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο συντονιστής της Ανυπότακτης Γαλλίας, Μανουέλ Μπομπάρ, προειδοποίησε ότι η αριστερά θα εφαρμόσει το πρόγραμμά της και ότι «κάθε μία ομάδα θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της, δηλαδή είτε να υπερψηφίσει τις προτάσεις μας, είτε να μας ανατρέψει», επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά τον «ανυπότακτο» χαρακτήρα της παράταξής του. Αυτή η στάση, σύμφωνα με αναλυτές, μπορεί να είναι η πηγή της δημοτικότητας του Μελανσόν, αλλά την ίδια ώρα είναι και το μεγαλύτερο πρόβλημα εντός του Νέου Λαϊκού Μετώπου, το οποίο κινδυνεύει να διασπαστεί σε φράξιες λίγες μόνο ημέρες μετά τη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές.