Απασχόληση εργατικού δυναμικού

Τα ποσοστά απασχόλησης και ο αριθμός των θέσεων εργασίας είναι συνυφασμένα με την πορεία μιας οικονομίας. Σε περιόδους ανάπτυξης, η απασχόληση βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, ενώ το αντίθετο συμβαίνει σε περιόδους ύφεσης, όπως για παράδειγμα την περίοδο της μεγάλης χρηματοοικονομικής κρίσης και της εξάπλωσης της πανδημίας. Η διασφάλιση υψηλών ποσοστών απασχόλησης αποτελεί και κοινωνικό ζήτημα.

Μεγάλη είναι η συζήτηση η οποία αναπτύσσεται σταδιακά σχετικά με τον ρόλο της τεχνολογίας και της τεχνητής νοημοσύνης και κατά πόσον αρκετές θέσεις εργασίας θα χαθούν λόγω των αυτοματοποιημένων διαδικασιών που θα υιοθετηθούν. Ενδεχομένως να υπάρχει βάση στη συγκεκριμένη ανησυχία, αλλά η τεχνολογική ανάπτυξη δεν μπορεί να περιοριστεί, όπως και ο ρόλος του ανθρώπου.

Αυτό που μπορεί να δημιουργήσουν οι εξελίξεις, είναι η δημιουργία νέων επαγγελμάτων και η ανάγκη αλλαγής των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ώστε ν’ ανταποκρίνονται στο νέο επαγγελματικό περιβάλλον.

Η ανεργία των νέων

Επιπλέον, ανάλογα με τους οικονομικούς τομείς που στρατηγικά θέλει να αναπτύξει μια χώρα, θα πρέπει να διαμορφώσει και την εκπαίδευσή της, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Το ποσοστό ανεργίας στους νέους παραμένει διψήφιο, την ίδια ώρα που υπάρχουν επαγγέλματα στα οποία παρουσιάζεται σημαντική έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού.

Το συγκεκριμένο στατιστικό στοιχείο ενδεχομένως να καταδεικνύει ότι αρκετοί νέοι τελειώνουν τις σπουδές τους και δεν μπορούν να βρουν δουλειά στον τομέα τους και να παρουσιάζονται αρνητικοί ως προς την εργοδότησή τους σε διαφορετικό τομέα, είτε λόγω έλλειψης προσόντων είτε λόγω του χαμηλού μισθού που προσφέρεται.

Υπάρχουν και κάποιες απόψεις ότι, ενδεχομένως, οι νέοι να προτιμούν να παραμένουν άνεργοι και να ζουν με τους γονείς τους, παρά να εργαστούν για χαμηλή αντιμισθία. Αν αυτό ισχύει, τότε θα πρέπει να δούμε ως Πολιτεία: α) Πώς αλλάζει η συγκεκριμένη νοοτροπία, β) μέσα από ποια προγράμματα μετά τις σπουδές θα μπορούσε κάποιος να αποκτήσει δεξιότητες σε έναν τομέα διαφορετικό από αυτόν των σπουδών του και γ) με ποιον τρόπο θα αυξηθούν οι πρώτοι μισθοί οι οποίοι δίνονται.

Φυσικά πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η αντιμισθία πρέπει να είναι συνυφασμένη με την παραγωγικότητα της επιχείρησης. Αν, για παράδειγμα, αυξάνονται οι μισθοί και οι ανελαστικές δαπάνες, χωρίς την ίδια στιγμή να αυξάνεται ο τζίρος, η επιχείρηση θα αντιμετωπίσει προβλήματα βιωσιμότητας. Οπότε, υπάρχει ένα σημείο ισοζυγίου όπου εργοδοτούμενοι και εργοδότες είναι ικανοποιημένοι και η επιχείρηση αποδίδει τα αναμενόμενα. Το ζητούμενο είναι, να υπάρχει η καλή διάθεση για εξεύρεση αυτού του σημείου.

Πέραν των ποσοστών απασχόλησης, θα πρέπει να γίνεται και ανάλυση του μισθού που λαμβάνουν οι εργοδοτούμενοι και των εισοδημάτων των αυτοεργοδοτουμένων. Αυτή η ανάλυση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων με την αύξηση του πληθωρισμού και την ακρίβεια. Υπάρχουν κατηγορίες ατόμων που έχουν δει τα εισοδήματά τους να έχουν αναπροσαρμοστεί είτε λόγω ΑΤΑ είτε λόγω αυξήσεων που δόθηκαν. Η γενικότερη εικόνα, η οποία επιβεβαιώνεται και από εκθέσεις που δημοσιεύονται, είναι ότι αρκετά μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας δυσκολεύονται στην καθημερινότητά τους.

Η ανισορροπία που παρατηρείται σε σχέση με το διαθέσιμο προσωπικό και τις θέσεις εργασίας σε συγκεκριμένους τομείς δημιουργεί το φαινόμενο των αυξημένων ποσοστών ανεργίας στους νέους από τη μια και την ανάγκη «εισαγωγής» ανθρώπινου δυναμικού από την άλλη, όπως, για παράδειγμα, στον ξενοδοχειακό τομέα.

Στις συζητήσεις γύρω από αυτό το θέμα γίνονται αναφορές και σε θέματα κουλτούρας, όπως δηλαδή η άρνηση του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού να εργαστεί σε συγκεκριμένους τομείς.

Οπότε, πέρα από τις συνθήκες πρώτης εργοδότησης θα πρέπει να υπάρχουν τα σωστά συστήματα αξιολόγησης, να αισθάνεται ο εργοδοτούμενος ότι έχει προοπτικές, να υπάρχει ευελιξία όσον αφορά τη δημιουργία οικογένειας και συνεχής εκπαίδευση.

Εργασία και προσωπική ζωή

Το ισοζύγιο μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής είναι ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο, το οποίο χρήζει εμπεριστατωμένης ανάλυσης. Η χρήση της τεχνολογίας ενδεχομένως να μη βοηθά σε αυτόν τον τομέα, εφόσον ανά πάσα στιγμή, για παράδειγμα, ο εργοδοτούμενος μπορεί να χρησιμοποιήσει πλέον το κινητό του για τη διεκπεραίωση συγκεκριμένης εργασίας. Κάποιες χώρες προσανατολίζονται στο να ρυθμίσουν νομικά τη δυνατότητα του εργοδοτουμένου να μην απαντά σε θέματα δουλειάς εκτός ωρών εργασίας.

Σημειώνεται ότι η ενίσχυση των οικογενειακών εισοδημάτων και των τζίρων των επιχειρήσεων ενισχύει τη δυνατότητα αποπληρωμής των χρηματοπιστωτικών διευκολύνσεων που παραχωρήθηκαν, με το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων να συνεχίζει να υφίσταται είτε αυτά βρίσκονται στους ισολογισμούς των τραπεζών είτε αυτά έχουν αποξενωθεί σε εταιρείες διαχείρισης.

Υπενθυμίζεται ότι η μείωση του οικογενειακού εισοδήματος επηρεάζει σημαντικά την κατανάλωση και τη ζήτηση των προϊόντων, ενώ κάνει ακόμη πιο δύσκολη την εκπλήρωση των δανειακών υποχρεώσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι, στα μοντέλα υπολογισμού των προβλέψεων για απομείωση των δανειακών χαρτοφυλακίων, βασική παράμετρο αποτελεί η πορεία της ανεργίας.

Το ζήτημα γίνεται εντονότερο εφόσον η περίοδος των υψηλών επιτοκίων θα κρατήσει για αρκετό χρονικό διάστημα. Οι αναλυτές αναμένουν ακόμη μια μείωση 0,25% από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην επόμενη συνεδρία του διοικητικού της συμβουλίου, αλλά οι επόμενες μειώσεις θα γίνονται σταδιακά, ανάλογα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται και σε βάθος χρόνου.

Η ανεργία, πέρα από την οικονομική ανάλυση, επηρεάζει σημαντικά την κοινωνία και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Είναι σημαντικό να δημιουργηθούν εκείνες οι προϋποθέσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα στην κυπριακή οικονομία να απορροφήσει οποιουσδήποτε κραδασμούς και να διατηρήσει τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτός ο σχεδιασμός είναι ευκολότερος σε περιόδους κατά τις οποίες καταγράφονται πλεονάσματα και μείωση του ποσοστού του δημοσίου χρέους.

H ευημερία των πολιτών είναι συνδεδεμένη, πέρα από άλλους παράγοντες, με την πορεία της οικονομίας μιας χώρας, την ποιότητα ζωής και των υπηρεσιών που τους προσφέρονται από την Πολιτεία. Οπότε θα πρέπει να υπάρχουν οι μηχανισμοί που θα διασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή απασχόληση μέσω της διασύνδεσης της αγοράς εργασίας και του εκπαιδευτικού συστήματος, των αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας συμπεριλαμβανομένων και της αντιμισθίας και της δίκαιης κατανομής του φορολογικού βάρους.