Η «δύσκολη» απάντηση στο ισραηλινό σφυροκόπημα του Λιβάνου

Το Ισραήλ σφυροκοπάει τον Λίβανο δίχως τέλος, ενώ οι σφοδρές αεροπορικές επιδρομές την Παρασκευή είχαν ως στόχο τον ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Μπροστά σε αυτήν την τεταμένη κατάσταση η οργάνωση καλείται να λάβει αποφάσεις για τον τρόπο απάντησης στο Ισραήλ, οι οποίες αποφάσεις σε αυτήν τη χρονική συγκυρία δεν είναι καθόλου εύκολες. Μάλιστα, εντός της Χεζμπολάχ φαίνεται ότι υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες και αντεγκλήσεις, την ώρα που το Ισραήλ μοιάζει αποφασισμένο να εισβάλει χερσαία στα νότια της χώρας. Οι δε διπλωματικές προσπάθειες φαίνεται ότι είναι καταδικασμένες να αποτύχουν, καθώς για τους δικούς τους λόγους, καμιά από τις δύο πλευρές δεν θέλει εκεχειρία. Τέλος, εξετάζεται πόσο ρεαλιστικό είναι το σχέδιο του Ισραήλ να επιτεθεί μόνο στη Χεζμπολάχ και όχι στον λαό του Λιβάνου. Μέχρι τη στιγμή που γραφόταν το κείμενο δεν υπήρξε απάντηση από τη Χεζμπολάχ, ούτε χερσαία επίθεση του Ισραήλ στον Λίβανο.

Η Χεζμπολάχ ενώπιον ενός βασανιστικού διλήμματος

Στις τάξεις της Χεζμπολάχ επικρατούν έντονες διαφωνίες ως προς την απάντηση στις δίχως προηγούμενο σφοδρές επιθέσεις που δέχεται η οργάνωση από το Ισραήλ τα τελευταία 24ωρα. Εν τη απουσία καλών επιλογών, η Χεζμπολάχ βρίσκεται ενώπιον ενός εκ των πιο βασανιστικών διλημμάτων στην 40ετή ιστορία της.

Η πιο βαριά οπλισμένη παραστρατιωτική οργάνωση του κόσμου εκτόξευσε τον πρώτο της πύραυλο «Καντέρ-1» εναντίον του Τελ Αβίβ, ο οποίος αναχαιτίστηκε από το σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας. Πρόκειται για την πιο σκληρή απάντηση μέχρι στιγμής στο Ισραήλ, το οποίο σφυροκοπά δίχως τέλος τον Λίβανο, ενώ κατά την επιδρομή της Παρασκευής στόχο είχε τον Νασράλα.

Σύμφωνα με αναλυτές, τώρα θα πρέπει να επιλέξει εάν θα συνεχίσει να εξαπολύει τέτοια πλήγματα με πυραύλους, οδεύοντας ανοιχτά σε πόλεμο, ή αν θα συγκρατηθεί, ρισκάροντας να καταρρακώσει τη φήμη της ως μίας από τις πιο μεγάλες δυνάμεις της Μέσης Ανατολής.

Σύμφωνα με τον αναλυτή, Carnegie Endowment, πρόκειται για την πιο σημαντική στιγμή της Χεζμπολάχ από ιδρύσεώς της, εντούτοις δεν έχει καλές επιλογές ενώπιόν της. Ένας ευρείας κλίμακας πόλεμος, όπως αυτός του 2006, κατά πάσα πιθανότητα θα είναι καταστροφικός για τον Λίβανο, θα επιδείνωνε την οικονομική κρίση και θα μείωνε την υποστήριξη των πολιτών του Λιβάνου προς την οργάνωση. Ωστόσο, εάν η Χεζμπολάχ δεν ανταποκριθεί με τον ίδιο τρόπο στις επιθέσεις, θα μπορούσε να υπονομευτεί η αποτρεπτική της ικανότητα κατά του Ισραήλ, την οποία έκτιζε τόσα χρόνια με τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια του Ιράν.

Οι συνεχιζόμενες ισραηλινές επιθέσεις βάζουν σε δύσκολη θέση τη Χεζμπολάχ. Μόλις μερικές ημέρες πριν σημειώθηκαν οι εκρήξεις στους βομβητές, ενώ επιδρομή στη Βηρυτό σκότωσε υψηλόβαθμα στελέχη της οργάνωσης. Την προηγούμενη Τρίτη, άλλη μια αεροπορική επίθεση του Ισραήλ εξολόθρευσε τον αξιωματικό του στρατιωτικού βραχίονα της οργάνωσης, Ιμπραήμ Κουμπάισι.

Παρά τα αλλεπάλληλα χτυπήματα, τα ηγετικά στελέχη της Χεζμπολάχ φαίνεται ότι δεν συμφωνούν ως προς την απάντηση. Από τη μια κάποια στελέχη φοβούνται την κλιμάκωση της σύγκρουσης, ενώ κάποια άλλα θεωρούν ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για αντεπίθεση λόγω της οργής στις τάξεις της οργάνωσης αλλά και στην κοινωνία του Λιβάνου ευρύτερα. Όμως, η Χεζμπολάχ φαίνεται ότι θέλει ν’ αποφύγει την «παγίδα» που στήνει το Ισραήλ, δηλαδή να σύρει σε γενικευμένο πόλεμο την οργάνωση μαζί με τις ΗΠΑ και το Ιράν. Γι’ αυτό αναζητεί τρόπους να αποκλιμακώσει την κατάσταση χωρίς να οδηγηθεί σε μια καταστροφική περιφερειακή σύγκρουση.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα δεν έχει γίνει ξεκάθαρο εάν οι επιθέσεις του Ισραήλ έχουν υποβαθμίσει το οπλοστάσιο της Χεζμπολάχ. Μέχρι πρόσφατα κατείχε περίπου 150.000 πυραύλους και ρουκέτες, δεκαπλάσιο αριθμό σε σχέση με το 2006. Σύμφωνα με τον στρατιωτικό αναλυτή, Daniel Byman, ο οποίος μίλησε στη Wall Street Journal, το Ισραήλ ίσως έχει προκαλέσει μια προσωρινή «διαταραχή» στις στρατιωτικές ικανότητες της οργάνωσης και γι’ αυτό είναι δυσκολότερο ν’ απαντήσει αναλογικά.

Γιατί δεν θέλουν εκεχειρία

Ειδικοί εξηγούν ότι τόσο η Χεζμπολάχ όσο και το Ισραήλ δεν θέλουν να δεχθούν τις αμερικανικές προτάσεις για κατάπαυση του πυρός, αφού δεν ικανοποιούν τις προϋποθέσεις που θέτει η κάθε πλευρά.

Ειδικότερα, η Χεζμπολάχ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι θα συνεχίσει να πολεμά μέχρι να υπάρξει κατάπαυση του πυρός στη Γάζα μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. Το να σταματήσει να μάχεται κατά του Ισραήλ, την ώρα που μαίνεται ο πόλεμος στη Γάζα, θα ήταν πλήγμα στο κύρος της οργάνωσης και θα την κατηγορούσαν ότι εγκαταλείπει τις αρχές και τους συμμάχους της.

Από την άλλη, το Ισραήλ επιδιώκει μια μονιμότερη λύση για την κατάσταση στα βόρεια σύνορά του. Η ηγεσία της χώρας ποτέ δεν έχει κρύψει την πρόθεσή της να προχωρήσει σε θεμελιώδεις αλλαγές στη δυναμική της ασφάλειας στις παραμεθόριες περιοχές, όπου η Χεζμπολάχ και το Ισραήλ ανταλλάσσουν πυραύλους από τον περασμένο Οκτώβριο. Σημειώνεται ότι περισσότεροι από 60.000 Ισραηλινοί έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους στο βόρειο Ισραήλ τον περασμένο χρόνο, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Λιβανέζοι πολίτες έχουν εκτοπιστεί από τον νότιο Λίβανο. Για να αποκαταστήσει το αίσθημα ασφάλειας των εκτοπισμένων Ισραηλινών, ο Νετανιάχου θέλει οι μαχητές της Χεζμπολάχ να αποσυρθούν οριστικά από τα σύνορα και να σταματήσουν να εκτοξεύουν ρουκέτες κατά των ισραηλινών κοινοτήτων.

Ο ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, Michael Stephens, εκτίμησε ότι «το Ισραήλ δεν θέλει μια προσωρινή λύση κατάπαυσης του πυρός που δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του και που θα σημαίνει ότι σε δύο χρόνια θα πρέπει να αντιμετωπίσει το ίδιο πρόβλημα. Διερωτώνται γιατί να διαπραγματευτούν μια κατάπαυση του πυρός 21 ημερών μόνο και μόνο για την εικόνα, όταν δεν απαντάει σε καμιάν από τις ανησυχίες τους και δεν λύνει οριστικά το πρόβλημά τους στα σύνορα».

Χεζμπολάχ και Λίβανος

Η εξολόθρευση της Χεζμπολάχ από το Ισραήλ, όμως, δεν είναι μια απλή υπόθεση. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι μια σιιτική παραστρατιωτική και πολιτική οργάνωση, η οποία ιδρύθηκε με σκοπό να αντιμετωπίσει το Ισραήλ και έχει τη στήριξη του Ιράν. Έχει βαθιές ρίζες στην κοινωνία του Λιβάνου, καθώς στηρίζει με διάφορους τρόπους μια μεγάλη βάση υποστηρικτών της. Όπως κατέδειξαν και οι εκρήξεις των βομβητών, μια μεγάλη μερίδα των μαχητών της αλλά και οπλισμός βρίσκονται κρυμμένοι ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό του Λιβάνου.

Αν και ο Νετανιάχου δήλωσε ότι ο πόλεμος είναι εναντίον της Χεζμπολάχ και όχι εναντίον του λαού του Λιβάνου, δεν είναι ξεκάθαρο πού τελειώνει η Χεζμπολάχ και πού αρχίζει ο Λίβανος. Η οργάνωση, η οποία χαρακτηρίζεται από πολλές Δυτικές χώρες ως τρομοκρατική, είναι κυρίαρχη πολιτική και στρατιωτική δύναμη στη χώρα. Το όνομά της σημαίνει στα αραβικά «κόμμα του Θεού» και δημιουργήθηκε αποκλειστικά για να βοηθήσει το Ιράν να πολεμήσει το Ισραήλ κατά την εισβολή στον νότιο Λίβανο το 1982, όταν στη χώρα μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος.

Καθώς ο εμφύλιος πόλεμος του Λιβάνου πλησίαζε στο τέλος του το 1990, επετράπη στη Χεζμπολάχ να διατηρήσει τα όπλα της ως μέρος της ειρηνευτικής συμφωνίας, ακόμη και όταν οι άλλες σέκτες του Λιβάνου αναγκάστηκαν να αφοπλιστούν. Η Χεζμπολάχ υποστήριξε ότι τα όπλα της ήταν απαραίτητα για την προστασία του Λιβάνου και η ομάδα συνέχισε να εξαπολύει αντάρτικες επιθέσεις κατά των ισραηλινών δυνάμεων στον νότιο Λίβανο έως ότου αποχώρησαν το 2000.

Εκτός από τις στρατιωτικές της δραστηριότητες, η Χεζμπολάχ αύξησε την επιρροή της στο πολιτικό σύστημα του Λιβάνου, κερδίζοντας έδρες στο Κοινοβούλιο και κατέχοντας θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο. Η μεγάλη της άνοδος έγινε μετά τον πόλεμο του 2006, αφού μετά από 34 ημέρες σφοδρών συγκρούσεων με το Ισραήλ, οι μαχητές της Χεζμπολάχ παρουσιάστηκαν ως ήρωες που πολέμησαν ισάξια τον εχθρό. Με την υποστήριξη του Ιράν και της Συρίας, η Χεζμπολάχ ανοικοδόμησε περιοχές που είχαν υποστεί ζημιές κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ίδρυσε σχολεία, δημιούργησε το δικό της μυστικό δίκτυο επικοινωνιών και ίδρυσε έναν τηλεοπτικό σταθμό.

Η Χεζμπολάχ κατέχει αυτήν τη στιγμή 13 έδρες στο 128μελές κοινοβούλιο του Λιβάνου. Αυτό μπορεί να μην ακούγεται μεγάλος αριθμός, αλλά στο πολιτικό σύστημα του Λιβάνου, που χρειάζεται συναίνεση μεταξύ θρησκευτικών και πολιτικών παρατάξεων, αρκεί για να ασκήσει σημαντική επιρροή. Αν και ο συνασπισμός της Χεζμπολάχ έχασε την πλειοψηφία του πριν από δύο χρόνια, ουσιαστικά διατήρησε την ικανότητα να εμποδίζει σημαντικές αποφάσεις.

Σύμφωνα με αναλυτές, όμως, αν και είναι κυρίαρχη δύναμη στον Λίβανο, δεν είναι τόσο δημοφιλής όσο παρουσιάζεται. Πολλοί αγανακτούν με την τεράστια επιρροή της οργάνωσης και την κατηγορούν ότι παρασύρει ολόκληρη τη χώρα σε έναν περιττό πόλεμο. Ακόμα όμως και αυτή η εκτίμηση δεν είναι αρκετή για να διαφωτίσει κατά πόσον η στρατιωτική αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ συνοδεύεται από την ανάλογη αποδυνάμωση στον κοινωνικό και πολιτικό τομέα.

Εξολόθρευσαν τον Νασράλα

Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε χθες το πρωί τη δολοφονία του ηγέτη της Χεζμπολάχ, αναφέροντας στον λογαριασμό τους στο Twitter πως «ο Χασάν Νασράλα δεν θα μπορεί πλέον να τρομοκρατεί τον κόσμο». Στο μεταξύ, τις προηγούμενες ώρες πλήθαιναν οι εκτιμήσεις στο Ισραήλ πως ο γενικός γραμματέας και φυσικός ηγέτης της Χεζμπολάχ σκοτώθηκε το βράδυ της Παρασκευής από την επίθεση στα κεντρικά της οργάνωσης στην Νταχά της Βηρυτού, με τη Χεζμπολάχ, ωστόσο, να το διαψεύδει. Σύμφωνα με αναφορές, στην ίδια επίθεση σκοτώθηκαν ο διοικητής του νοτίου μετώπου της οργάνωσης, Αλί Κάρτσι, καθώς και ο διοικητής της Δύναμης Κουντς στη Συρία και τον Λίβανο, Νιλ Φαρουσιάν.