Γερνάμε και δεν αναπληρωνόμαστε

Γερνάμε, πεθαίνουμε και δεν αναπληρωνόμαστε. Αυτή είναι η οριακή κατάσταση που επικρατεί τη δεδομένη στιγμή στον πληθυσμό της Κύπρου. Το όλο ζήτημα διακρίνεται από το ποσοστό γεννήσεων στη χώρα μας. Για το 2022 ο δείκτης διαμορφώθηκε σε 1,37 γεννήσεις ανά γυναίκα, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης στην ΕΕ ήταν 1,53 γεννήσεις ανά γυναίκα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το μέσο μέγεθος ενός νοικοκυριού είναι στα 2,57 άτομα, ενώ το 2011 ήταν στα 2,76 άτομα. Στις αστικές περιοχές, ο δείκτης είναι στα 2,51 άτομα, ενώ το 2011 ήταν 2,70 και στις αγροτικές περιοχές ανέρχεται στα 2,68 άτομα, ενώ το 2011 ήταν 2,88.

Την ίδια ώρα, το φυσικό ισοζύγιο μεταξύ γεννήσεων και θανάτων επιδεινώνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στη γήρανση του πληθυσμού. Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι το δημογραφικό κενό που δημιουργείται από τη μείωση των γεννήσεων εν μέρει αναπληρώνεται από τους μετανάστες που διαμένουν στο νησί.

Δεν κάνουμε παιδιά

Οι γεννήσεις παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας. Συγκεκριμένα, το 2012 οι γεννήσεις ήταν 10.161. Το 2013 έπεσαν σε τετραψήφιο αριθμό, δηλαδή σε 9.341 γεννήσεις. Το 2014 ήταν 9.258, το 2015 γεννήθηκαν 9.170 παιδιά, ενώ το 2016 καταγράφηκε μια μικρή αύξηση καθώς οι γεννήσεις έφτασαν τις 9.455. Το 2017 καταγράφηκαν 9.229 γεννήσεις, το 2018 ήταν 9.329, ενώ το 2019 οι γεννήσεις έφτασαν τις 9.548. Το 2020 γεννήθηκαν 9.930, ενώ το 2021 οι γεννήσεις επέστρεψαν σε πενταψήφιο αριθμό και συγκεκριμένα σε 10.309. Το 2022 οι γεννήσεις ήταν 10.197, ενώ το 2023 σημειώθηκε ο πιο ψηλός αριθμός γεννήσεων των τελευταίων χρόνων, φτάνοντας στις 10.702.

Ωστόσο πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι το 2013 οι γεννήσεις από Κύπριους γονείς ανέρχονταν σε 8.789 και από μη Κύπριους σε 1.494. Αντίστοιχα, το 2023 οι γεννήσεις από Κύπριους ήταν 7.592 και από μη Κύπριους 3.110. Συμπερασματικά, οι γεννήσεις από Κύπριους γονείς σε μια δεκαετία μειώθηκαν κατά 1.197. Αντίθετα, οι γεννήσεις από μη Κύπριους αυξήθηκαν κατά 1.616. Σημειώνεται ότι, μέχρι τις 3 Ιουλίου του 2024, οι γεννήσεις από Κύπριους γονείς ανήλθαν σε 3.128, ενώ από μη Κύπριους σε 1.355.

Σταδιακή αύξηση θανάτων

Όσον αφορά τους θανάτους, πρέπει να τονιστεί ότι κάθε χρόνο αυξάνονται οι αριθμοί των νεκρών. Το 2012 οι θάνατοι ήταν 5.665, το 2013 καταγράφηκαν 5.141, το 2014 ήταν 5.424, το 2016 καταγράφηκαν 5.471 νεκροί, το 2017 ανήλθαν σε 5.996, ενώ το 2018 οι νεκροί έφτασαν τους 5.768. Το 2019 διαφάνηκε μεγαλύτεροι αύξηση, καθώς οι νεκροί έφτασαν τους 6.239. Το 2020 αυξήθηκαν σε 6.422, ενώ το 2021 ανήλθαν σε 7.202. Το 2022 καταγράφηκε ο μέγιστος αριθμός θανάτων των τελευταίων χρόνων, καθώς απεβίωσαν 7.295 άνθρωποι.

Αναπόφευκτα, αύξηση καταγράφεται και στη θνησιμότητα. Το 2012 η θνησιμότητα ήταν στο 6,6. Ωστόσο από το 2019 καταγράφεται μια σταθερή αύξηση στο ποσοστό, καθώς έφτασε το 7,1. Το 2020 ανήλθε στο 7,2, ενώ το 2021-2022 ανέβηκε στο 8,0. Αποτελεί τον υψηλότερο αριθμό της εικοσαετίας.

«Φεύγουν» νωρίτερα οι άντρες

Το προσδόκιμο ζωής στις γυναίκες ήταν ανέκαθεν υψηλότερο από τους άντρες. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του 2022, το προσδόκιμο ζωής στις γυναίκες είναι 83,3 έτη, ενώ στους άντρες 79,6 έτη. Το 2021 ήταν 79,1 για τους άντρες και 83,3 για τις γυναίκες. Το 2020 το προσδόκιμο ζωής ήταν 80,3 στους άντρες και 84,2 στις γυναίκες, ενώ το 2019 ήταν 80,1 για τον αντρικό πληθυσμό και 84,2 για τον γυναικείο. Το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής που καταγράφηκε για τους άντρες ήταν το 2018, οπότε ήταν 80,7, ενώ στις γυναίκες ήταν 84,6.

Γερνάει ο πληθυσμός της Κύπρου

Μια άλλη ανησυχητική πτυχή, που αφορά στην κατάσταση που επικρατεί στις μέρες μας, είναι η γήρανση του πληθυσμού της Κύπρου, καθώς, όπως έδειξαν τα στοιχεία της απογραφής πληθυσμού, λιγοστεύουν οι νέοι και αυξάνονται οι ηλικιωμένοι.

Ενδεικτικό του προβλήματος είναι ότι το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας κάτω των 15 ετών που καταγράφηκε το 2021 ανέρχεται στο 15,4%, ενώ το 2011 ήταν στο 16,1%. Αυτό μας δείχνει μια μείωση 0,7%. Επιπλέον, το ποσοστό των ατόμων 15-64 ετών για το 2021 ανέρχεται στο 67,3%, ενώ το 2011 ήταν 70,6%. Όσον αφορά το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω, το 2021 ανήλθε σε 17,2%, ενώ το 2011 ήταν 13,3%. Τα εν λόγω στοιχεία μάς αποδεικνύουν ότι, ενώ τα νέα ζευγάρια δεν κάνουν παιδιά όπως πριν από 10 χρόνια, την ίδια ώρα αυξήθηκαν και οι ηλικιωμένοι μας.

«Δεν υπάρχει πρόθεση από την Κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα»

Η Ad Hoc Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη μελέτη του δημογραφικού προβλήματος έχει συζητήσει και αναδείξει επανειλημμένα το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην Κύπρο. Στη «Σ» μίλησε ο Πρόεδρος της Επιτροπής και βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης, ο οποίος ανέφερε ότι χρειάζονται συγκεκριμένα μέτρα από το κράτος, ώστε να αλλάξει η κατάσταση.

Αρχικά ανέφερε ότι δεν υπάρχει πρόθεση από τη σημερινή Κυβέρνηση για ν’ αντιμετωπίσει σοβαρά το πρόβλημα. Συμπλήρωσε ότι υπάρχουν μέτρα τα οποία λήφθηκαν από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μέσα σε λίγα χρόνια είχαν θετικά αποτελέσματα. Ο κ. Παπαγιάννης σημείωσε ότι πρέπει να υπάρξει επιχορήγηση κάθε νέας γέννας, ειδικότερα για το δεύτερο τέκνο και μετά, αλλά και να δοθούν στεγαστικά κίνητρα. «Η πρότασή μας είναι για επιδότηση στεγαστικών δανείων. Όσο αυξάνεται ο αριθμός των τέκνων σε κάθε οικογένεια, να αυξάνεται και η επιδότηση του κράτους». Πρόσθεσε ότι υπάρχουν χώρες οι οποίες επιχορηγούν μέχρι 100% του τόκου στα στεγαστικά δάνεια.

Ακόμη ανέφερε ότι ένα άλλο μέτρο είναι η επέκταση των ολοήμερων σχολείων. «Έχει καθυστερήσει η εφαρμογή του και το ολοήμερο σχολείο δεν καλύπτει όλη την Κύπρο», είπε.

Επιπλέον ανέφερε ότι μπορεί να ληφθεί το μέτρο ελάφρυνσης σε λογαριασμούς. «Αφορά το ηλεκτρικό ρεύμα, τα δημοτικά τέλη κ.λπ. Αποκλειστικό κριτήριο είναι ο αριθμός των γεννήσεων κάθε οικογένειας».

Τέλος, ο κ. Παπαγιάννης υπογράμμισε ότι στην επόμενη συνεδρία της Βουλής θα καταθέσουν νέο υπόμνημα προς την Κυβέρνηση με πέντε μέτρα, τα οποία θα είναι κοστολογημένα. «Περιμένουμε ότι η Κυβέρνηση θα προχωρήσει στην υλοποίηση των προτάσεών μας», ανέφερε.