Μονόδρομος η μεταρρύθμιση για την επιβίωση του πρωτογενούς τομέα στην Κύπρο

Ο πρωτογενής τομέας στην Κύπρο λειτουργεί σε ένα αρκετά δύσκολο, ανταγωνιστικό και συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Όσο περνούν τα χρόνια, ο τομέας βρίσκεται αντιμέτωπος με ακόμα περισσότερες προκλήσεις, οι οποίες δυσχεραίνουν την επιβίωσή του. Οι περιορισμένοι αριθμοί παραγωγής προϊόντων σε συνάρτηση με το εγχώριο υψηλό κόστος παραγωγής δεν μας κάνουν ελκυστικούς στις διεθνείς αγορές, οι οποίες στρέφονται σε χώρες με μεγάλους αριθμούς παραγωγής που διατηρούν τα κόστη τους χαμηλά. Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες επιβίωσης του τομέα στην Κύπρο, θεωρείται ως βαρύνουσας σημασίας η ποιοτική παραγωγή προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία και η καταχώρηση περισσότερων παραδοσιακών κυπριακών προϊόντων ως ΠΟΠ και ΠΓΕ.

Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι υπάρχουν ευκαιρίες στον τομέα, οι οποίες αφορούν την προώθηση συγκεκριμένων ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων, όπως είναι το χαλλούμι, και για τα οποία η Κύπρος θα πρέπει να δράσει καταλλήλως για να προχωρήσει στην κατάρτιση ενός πλάνου μεσοπρόθεσμης ανάπτυξης, το οποίο πρέπει να επαναξιολογεί τακτικά και να προσαρμόζει αναλόγως για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία του. Η εξέλιξη σε ένα μοντέλο μοντέρνας γεωργικής απασχόλησης και ανάπτυξης θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα μόνο εάν υπάρχει και συστηματική δράση από μέρους μας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, από την ημέρα ένταξής μας στην ΕΕ και διαμέσου της ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική), έχουν διοχετευτεί στην κυπριακή γεωργία περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία έχουν αξιοποιηθεί στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας αλλά και στην ανάπτυξη νέων τομέων, όπως η παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Η συνεισφορά του πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ της Κύπρου πρέπει να ενισχυθεί και αυτό θα γίνει μόνο αν καταφέρουμε να τον προωθήσουμε ως ελκυστική επένδυση αλλά και κερδοφόρα ενασχόληση με προοπτικές για τις νέες γενιές. Η περιορισμένη παραγωγή εγχώριων προϊόντων πρέπει να ενισχυθεί με την επένδυση σε νέες τεχνολογίες για επίλυση θεμάτων που άπτονται της δραστηριότητας στον πρωτογενή τομέα (π.χ. θέματα γεωργικής ακριβείας), ούτως ώστε να ισοσυζυγίσουμε τις εισαγωγές-εξαγωγές αλλά και να διασφαλίσουμε την προστασία της εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας σε περιόδους κρίσης (π.χ. η πρόσφατη αναταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα ως αποτέλεσμα της ρωσο-ουκρανικής κρίσης). Η προώθηση της επιχειρηματικότητας, η άντληση πόρων με συνέργειες και η υιοθέτηση τεχνολογικών πρακτικών για βελτιστοποίηση διαδικασιών παραγωγής με σκοπό να βοηθηθεί το περιορισμένο εργατικό δυναμικό του τομέα, είναι μερικά ακόμη από τα σημαντικά βήματα τα οποία πρέπει να γίνουν για να αυξήσουμε το εγχώριο και ξένο επενδυτικό ενδιαφέρον.

Πρέπει να λάβουμε υπόψη, ως χώρα, την παροχή κινήτρων για τη δημιουργία μοντέρνων γεωργικών, κτηνοτροφικών και σχετικών μονάδων που θα προωθούν, παράλληλα, οικονομικά βιώσιμες παραγωγές εξαγωγικού χαρακτήρα. Η στρατηγική προώθηση συγκεκριμένων προϊόντων θα πρέπει να είναι υψηλά στην ατζέντα του κράτους, καθώς η Κύπρος αναγνωρίζεται τόσο για την ποιότητα όσο και για τη μοναδικότητα των παραδοσιακών της προϊόντων. Η αναβίωση περιοχών της υπαίθρου είναι μονόδρομος για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος. Θα πρέπει να προωθηθούν περισσότερα κίνητρα αλλά και να γίνουν οι συνέργειες, οι οποίες θα φέρουν στη χώρα μας περισσότερα κεφάλαια διαμέσου των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων.

Ο καθορισμός μιας ευέλικτης στρατηγικής με σκοπό τη συστηματική παρακολούθηση των εξελίξεων στον πρωτογενή τομέα, η καταγραφή των αναγκών σε εσωτερικό επίπεδο αλλά και των ευκαιριών εξαγωγής προϊόντων, η προώθηση των απαραίτητων υποδομών και έργων αλλά και η στήριξη των επαγγελματιών του κλάδου θα διαφυλάξουν τον πρωτογενή τομέα και θα τον ενισχύσουν στο υφιστάμενο περιβάλλον αβεβαιότητας το οποίο προωθούν οι παγκόσμιες πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις.

*Διοικητική Σύμβουλος, Ελεγκτικές Υπηρεσίες και Επικεφαλής Clients & Markets, KPMG Limited