Επενδύσεις σε Τεχνητή Νοημοσύνη και αλλαγές στο εργατικό δυναμικό

Οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ/AI) γίνονται ολοένα και πιο σημαντικές στην αναμόρφωση των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι οι επενδύσεις σε AI από αμερικανικές εταιρείες φέρνουν σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση του εργατικού δυναμικού και την οργάνωση των επιχειρήσεων.

Οι έρευνες χρησιμοποιούν κυρίως δεδομένα από βιογραφικά εργαζομένων και αναρτήσεις θέσεων εργασίας, για να εξετάσουν τις επενδύσεις σε AI και τη σύνθεση του εργατικού δυναμικού σε εταιρικό επίπεδο. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι εταιρείες με μεγαλύτερο ποσοστό εργαζομένων με υψηλή εκπαίδευση και δεξιότητες STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική και Μαθηματικά) είναι πιο πιθανό να επενδύσουν σε τεχνολογίες AI.

Οι εταιρείες που επενδύουν σε AI έχουν μια πιο αυξανόμενη ανάγκη για ένα πιο ενημερωμένο εργατικό δυναμικό. Αυτό σημαίνει περισσότερους εργαζομένους με πτυχία πανεπιστημίου ή μεταπτυχιακά, καθώς και μεγαλύτερη εξειδίκευση σε τομείς STEM και δεξιότητες πληροφορικής. Οι τεχνολογίες AI απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις και τεχνικές ικανότητες, κάτι που ωθεί τις εταιρείες να προσλαμβάνουν άτομα με υψηλότερη εκπαίδευση και εξειδίκευση.

Εκτός από τις αλλαγές στους εργαζομένους, οι επενδύσεις σε τεχνολογίες AI θα μπορούσαν να αλλάξουν και την ιεραρχική δομή των εταιρειών. Παρατηρείται μια τάση προς μια πιο επίπεδη οργανωτική δομή, με αύξηση των νεότερων εργαζομένων και μείωση των μεσαίων και ανώτερων διοικητικών θέσεων. Αυτό δείχνει ότι οι εταιρείες που υιοθετούν τεχνολογίες AI τείνουν να βασίζονται περισσότερο σε εξειδικευμένους εργαζομένους και λιγότερο σε διοικητικά στελέχη, συμβάλλοντας έτσι στην απλοποίηση της ιεραρχικής δομής των επιχειρήσεων. Oι οργανισμοί μπορεί να βιώσουν μια επίπεδη δομή, με αύξηση των junior υπαλλήλων και μείωση των ρόλων μεσαίας διοίκησης. Συνολικά, αυτή η μεταμόρφωση προάγει μια σύνθεση εργασίας που δίνει προτεραιότητα σε υψηλά καταρτισμένους εργαζομένους, ικανούς να αξιοποιούν αποτελεσματικά τις τεχνολογίες AI.

Αυτές οι αλλαγές υπογραμμίζουν την ανάγκη των επιχειρήσεων να προσαρμοστούν στις νέες τεχνολογικές απαιτήσεις, επενδύοντας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση του προσωπικού τους. Οι πολιτικές και οι θεσμοί πρέπει επίσης να προσαρμοστούν για να υποστηρίξουν την ομαλή μετάβαση των εργαζομένων στη νέα εποχή της AI. Κινήσεις όπως η πρόσφατη Νομοθετική Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence Act) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει ένα πολύ πιο λεπτομερές νομικό πλαίσιο (σε αντίθεση με χώρες όπως τις Η.Π.Α), αναδεικνύει την ανάγκη για άμεση δράση αλλά θέτει και ερωτήματα για το κατά πόσον η υπερβολική οριοθέτηση μπορεί να πλήξει την εξέλιξη και ως αποτέλεσμα να χαθούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Η ενσωμάτωση της AI σε υφιστάμενους ρόλους εργαζομένων έχει παρουσιάσει προκλήσεις όπως η αντίσταση στην αλλαγή από υπαλλήλους που μπορεί να φοβούνται την απώλεια θέσεων εργασίας ή να αισθάνονται απροετοίμαστοι για τις νέες τεχνολογίες. Επιπλέον, συχνά υπάρχει ένα χάσμα δεξιοτήτων, απαιτώντας σημαντική εκπαίδευση και αναβάθμισή τους για να διασφαλιστεί ότι οι υπάλληλοι μπορούν να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τα εργαλεία AI. Τέλος, η ευθυγράμμιση των εφαρμογών AI με τις οργανωτικές διαδικασίες και η διασφάλιση της ποιότητας των δεδομένων μπορεί να περιπλέκουν τις προσπάθειες ενσωμάτωσης.

Ορισμένα επαγγέλματα είναι πιο εκτεθειμένα στις αρνητικές επιπτώσεις της AI, ενώ άλλα παρουσιάζουν περισσότερες ευκαιρίες ανάπτυξης. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες σχετικά με την επιστημονική εργασία, επαγγέλματα που βασίζονται σε επαναλαμβανόμενες και εργασίες ρουτίνας, όπως οι μεσαίου επιπέδου διαχειριστές και εργαζόμενοι σε τομείς όπως η χρηματοοικονομική διαχείριση και η συντήρηση, είναι πιο ευάλωτα στην αντικατάσταση από την AI. Αντίθετα, επαγγέλματα που απαιτούν υψηλό επίπεδο τεχνικών γνώσεων, ιδιαίτερα σε STEM τομείς, παρουσιάζουν περισσότερες ευκαιρίες, καθώς η ζήτηση για εργαζομένους με αυτές τις δεξιότητες αυξάνεται.

Αυτή η εξέλιξη συνδέεται στενά με την έννοια του "skills stack" (στοίβα δεξιοτήτων), που κάποιος πρέπει να αναπτύξει για να παραμείνει σχετικός στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα, καθώς οι επιχειρήσεις επενδύουν περισσότερο στην AI, αυξάνεται η ανάγκη για εργαζομένους που έχουν ανώτερη εκπαίδευση και εξειδίκευση σε τομείς όπως η ανάλυση δεδομένων και οι τεχνολογίες πληροφοριών. Επομένως, για να παραμείνει κάποιος ανταγωνιστικός, θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη ενός συνόλου δεξιοτήτων που περιλαμβάνει τεχνολογικές γνώσεις, αναλυτικές ικανότητες και εξειδίκευση σε τομείς υψηλής ζήτησης, όπως η πληροφορική και η ανάλυση δεδομένων​.

Το μέλλον δείχνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα συνεχίσει να επηρεάζει την αγορά εργασίας και την οργάνωση των επιχειρήσεων. Οι εταιρείες που θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν αυτές τις τεχνολογίες και να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις θα έχουν σημαντικό πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό. Ωστόσο, είναι κρίσιμο να διασφαλιστεί ότι αυτή η τεχνολογική πρόοδος θα συμβάλει στη δημιουργία ενός πιο δίκαιου και βιώσιμου οικονομικού περιβάλλοντος, αποφεύγοντας τις κοινωνικές ανισότητες.

*Principal, ACA, Ελεγκτικές Υπηρεσίες, KPMG Κύπρου