Στεγνώνουν τα φράγματα, ασφυκτιούν οι αγρότες

Μία από τις θερμότερες χρονιές, υψηλές θερμοκρασίες, συνεχόμενος καύσωνας, αλλεπάλληλες κίτρινες προειδοποιήσεις και, φυσικά, βροχές με το σταγονόμετρο. Κάπως έτσι κύλησε το 2024 μέχρι στιγμής, οι παραπάνω ήταν τίτλοι ή σκόρπιες φράσεις που ακούγατε ή διαβάζατε. Και αν δεν ακούγατε, ούτε διαβάζατε, προφανώς δεν χρειάζεστε σπουδές στη Μετεωρολογία για να διαπιστώσετε ότι, όσον αφορά τη φετινή βροχόπτωση, δεν είχαμε την καλύτερή μας χρονιά.

Στεγνώνουν τα φράγματα, σχεδόν 25% κάτω

Αν όλα τα παραπάνω μπορούν να χαρακτηριστούν ως υποθέσεις, πιο ασφαλή συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν μέσω των στατιστικών στοιχείων που παρέχει το Υπουργείο Γεωργίας. Συγκεκριμένα, η τελευταία επικαιροποίηση των αριθμών που παρέχει το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ημερομηνίας 2 Σεπτεμβρίου) και αφορούν τις ποσότητες νερού στα μεγάλα φράγματα παγκυπρίως, ουσιαστικά επιβεβαιώνει τις ανησυχίες μας. Χάριν υπολογισμού ελέγξαμε αρχικά τα τρία μεγαλύτερα φράγματα που διαθέτει η χώρα μας, δηλαδή Κούρη, Ασπρόκρεμμου και Ευρέτου. Σε ό,τι αφορά το μακράν μεγαλύτερο (Κούρη), η σημερινή αποθηκευμένη ποσότητα (σε Ε.Κ.Μ.) ανέρχεται στα 33,436, με την πληρότητα να φτάνει μόλις το 29,1%. Η αντίστοιχη περσινή μέτρηση κατέγραψε 58,078 ΕΚΜ και πληρότητα 50,5%. Παρόμοια η κατάσταση και στον Ασπρόκρεμμο, αφού η προ εβδομάδας καταμέτρηση έγραψε 19,670 ΕΚΜ, με πληρότητα 37,5%, παρουσιάζοντας απώλεια σχεδόν 30% από την αντίστοιχη περσινή με 34,296 ΕΚΜ και πληρότητα 65,5%. Τέλος, στην Ευρέτου, ενώ πέρυσι υπήρχαν στο φράγμα 13,707 ΕΚΜ (πληρότητα 57,1%), η πρόσφατη καταμέτρηση έδειξε μόλις 8,236 ΕΚΜ (πληρότητα 34,3%). Τα συμπεράσματα επιβεβαιώνονται και αθροιστικά από τη συνολική ποσότητα νερού σε όλα τα φράγματα της Κύπρου, που ανέρχεται σε 92,159 ΕΚΜ με πληρότητα 31,7%, ενώ μόλις ένα χρόνο προηγουμένως το αποθεματικό έφτανε στα 158,781 ΕΚΜ με την πληρότητα του 54,6% να δείχνει την απώλεια ποσοστού που αγγίζει το 23%.

Ασκήσεις επί χάρτου με το… χειρότερο σενάριο

Όπως είναι φυσικό, η κατάσταση έχει θορυβήσει τους αρμόδιους φορείς, και πρώτο απ’ όλους το Υπουργείο Γεωργίας. Η παρατεταμένη ανομβρία, σε συνδυασμό με τη συνεχή μείωση στα αποθέματα νερού στα φράγματα αλλά και τις δυσοίωνες προβλέψεις για τη βροχόπτωση, θέτει επί τάπητος διεργασίες για το χειρότερο σενάριο. Σύμφωνα με δηλώσεις που παραχώρησε ο Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων στον Alpha Κύπρου, στο κομμάτι της άρδευσης ο σχεδιασμός που επιχειρείται αφορά την πλήρη κάλυψη της χρονιάς. Συγκεκριμένα, μεγάλο κομμάτι της κάλυψης των αναγκών εξαρτάται από τις μονάδες αφαλάτωσης, όμως γίνονται διεργασίες για τοποθέτηση και επιπλέον μικρότερων κινητών μονάδων για να φτάσει η κάλυψη στο 100%. Πέραν αυτού, σε ανοιχτή γραμμή με τους νέους ΕΟΑ γίνεται προσπάθεια να μειωθούν στον βαθμό του δυνατού οι απώλειες των δικτύων, ενώ στον σχεδιασμό βρίσκεται η δημιουργία νέων γεωτρήσεων, που θα εξυπηρετούν κοινότητες οι οποίες δεν καλύπτονται από τα κυβερνητικά υδατικά έργα.

Δύσκολη θα είναι η χρονιά για τους γεωργούς -ιδιαίτερα εάν συνεχιστούν οι ισχνές συνθήκες βροχόπτωσης- με τον κύριο Καζατζή να επιβεβαιώνει ότι φέτος θα υπάρξουν πιο μεγάλες περικοπές για σκοπούς άρδευσης. Υπογράμμισε ότι οι αγρότες θα ενημερωθούν εγκαίρως για το πρόγραμμα περικοπών και τη διαθεσιμότητα νερού για καλύτερο προγραμματισμό, ενώ, σε περίπτωση που υπάρξουν ικανοποιητικές βροχές, θα γίνει νέα ενημέρωση για αυξημένη ποσότητα που θα διατεθεί για τον σκοπό αυτό. Τόνισε, παρά ταύτα, ότι ο σχεδιασμός γίνεται με βάση το χειρότερο σενάριο.

Δύσκολη η κατάσταση στη Λεμεσό, καμπανάκι για Πάφο

Πολύ δύσκολη η κατάσταση στη Λεμεσό, αλλά καμπανάκι κινδύνου κυρίως για την επαρχία Πάφου έκρουσαν οι τοπικοί άρχοντες. Οι λιγοστές φετινές βροχές φέρεται να έχουν οδηγήσει τα διυλιστήρια Κανναβιού και Ασπρόκρεμμου -αλλά και τη μονάδα αφαλάτωσης όπως καταγγέλουν- να φτάσουν στο σημείο να μην μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της επαρχίας, εάν συνεχιστεί και φέτος η ίδια κατάσταση. Ο κ. Καζατζής ουσιαστικά επιβεβαίωσε τις δυσκολίες, υποδεικνύοντας πως το πρόβλημα εστιάζεται στην άρδευση, λέγοντας πως "η αφαλάτωση της Πάφου λειτουργεί κανονικά σε συνεργασία με το διυλιστήριο του Ασπρόκρεμμου. Αυτήν τη στιγμή η ζήτηση καλύπτεται κατά το δυνατόν όσον αφορά πάντα την ύδρευση. Τα προβλήματα αυτήν τη στιγμή εστιάζονται κυρίως στην άρδευση. Στη ζήτηση υπάρχουν μεμονωμένα ενδεχομένως προβλήματα κατά διαστήματα λειτουργικά, τα οποία αντιμετωπίζονται ωστόσο".

Τι προβλέπουν τα μηναλλάγια: Περισσότερη βροχή μεν, φοβού το χαλάζι δε

Για την ανάγνωση των μηναλλαγίων η «Σ» απευθύνθηκε στον Λεωνίδα Λεωνίδου, ο οποίος παρακολουθεί, μελετά και καταγράφει τα φαινόμενα για πάνω από μισό αιώνα. Για όσους δεν γνωρίζουν, τα μηναλλάγια βγαίνουν μετά από παρατήρηση του καιρού από τις 3 μέχρι τις 15 Αυγούστου και, όπως εξηγεί, περίπου 48-50 λεπτά αναλογούν σε μια ημέρα, ώστε με βάση τα σημάδια να υπολογισθούν οι καιρικές συνθήκες του χρόνου. Οι φετινές προβλέψεις έχουν διπλή ανάγνωση, αφού από τη μια θα φέρουν πλούσιες βροχές, από την άλλη... φέρνουν θεομηνία και ακραία καιρικά φαινόμενα, ενώ ο κ. Λεωνίδου υπογράμμισε πως τα συμπεράσματα οφείλονται στα κοινά ευρήματα και συγκλίσεις παλαιού και νέου ημερολογίου, καθιστώντας τα πιο επαληθεύσιμα.

Δεκέμβριο τα πρώτα χιόνια

Αρχικά, σε ό,τι αφορά τον τρέχοντα μήνα, ο κ. Λεωνίδου προέβλεψε βροχοπτώσεις το τετραήμερο 14-18 Σεπτεμβρίου, αλλά και στα τελευταία στάδια (25-29/9). Αυτό που μας τόνισε είναι ότι, ιδιαίτερα τους θερμούς μήνες -όπως και κάποιους φθινοπωρινούς ή ανοιξιάτικους- η ατμόσφαιρα ποικίλλει αναλόγως της υψομετρικής διαφοράς από το έδαφος. Αυτό σημαίνει ότι αλλάζουν τα στρώματα του αέρα και μπορεί να μεταβληθεί σε χαλάζι. Ο Οκτώβρης ξεκινά με αραιές βροχές (2,3 &4 του μήνα), ενώ καθολικές βροχές προβλέπει στο μέσο (14-17/10), καθώς και στο τέλος (26, 27& 28). Πανομοιότυπο σκηνικό και τον Νοέμβριο, αφού εκκίνηση θα γίνει με βροχές (3-5), μετά στα μέσα (14-17) -συνήθως στη γιορτή του Αποστόλου Λουκά βρέχει, ανέφερε χαρακτηριστικά- αλλά και εκ νέου 26-28 του μήνα. Καρμπόν η πρόβλεψη Δεκεμβρίου (4-7 βροχές), ενώ τα πρώτα χιόνια στα ορεινά -συνοδεία πολύ καλών βροχών- θα έρθουν 18&19 του μήνα. Πρωτοχρονιά θα έχουμε ξανά βροχές (ξεκινώντας από τις 27/12), ενώ ο Ιανουάριος θα είναι ιδιαίτερα ψυχρός στο ξεκίνημά του. Από 3 μέχρι 6 του μήνα αλλά και από 14 μέχρι και 20 βροχές αλλά και χιόνια θα μας συνοδεύσουν, όπως και στο τέλος του Γενάρη. Στα μέσα Φεβρουαρίου (15-20) ο κ. Λεωνίδου αναμένει σημαντική βροχόπτωση, αλλά και μεγάλη χιονόπτωση (μεγαλύτερη και από τον Ιανουάριο), ενώ από 27-28/2 μέχρι και το πρώτο δεκαήμερο Μαρτίου αναμένει συνεχόμενες βροχές.

Δεκαήμερο με βροχές και χαλαζόπτωση στο κλείσιμο Μαρτίου (15-25), ένα φαινόμενο όμως που αναμένει να συνεχιστεί για ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες. “Ακόμα και Ιούνιο, Ιούλιο”, ήταν η χαρακτηριστική αναφορά του, για να καταλήξει προβλέποντας ότι “το ερχόμενο καλοκαίρι θα είναι πολύ δύσκολο για τους γεωργούς των ορεινών περιοχών, λόγω της χαλαζόπτωσης και τους καλοκαιρινούς μήνες”.