Συνταγή πετυχημένης φορολογικής μεταρρύθμισης

Έτος καθοριστικών αποφάσεων για τη φορολογική μεταρρύθμιση της Κύπρου προδιαγράφεται το 2025. Μετά από δύο δεκαετίες από την τελευταία αναθεώρησή του -η οποία έγινε ένεκα της ανάγκης εναρμόνισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο- οι συνθήκες τόσο σε διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο έχουν διαφοροποιηθεί. Το φορολογικό σύστημα της Κύπρου καλείται να αναδειχθεί όχι μόνο σε εργαλείο δημοσιονομικής σταθερότητας, αλλά και ως καταλύτης για την οικονομική ανάπτυξη, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, τη δικαιότερη κατανομή του πλούτου και τη μετάβαση στην πράσινη και ψηφιακή εποχή.

Η Κυβέρνηση ανέθεσε στο Κέντρο Οικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κύπρου το έργο «Ολοκληρωμένος Φορολογικός Μετασχηματισμός», ώστε να παρουσιαστούν εισηγήσεις για τη δημιουργία ενός νέου φορολογικού συστήματος. Το τελικό νομοθετικό πακέτο αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή αρχές του δεύτερου εξαμήνου του 2025.

Γιάννης Τελώνης: «Ο βασικός στόχος είναι η διατήρηση ενός συστήματος που δεν θα επιβαρύνει περαιτέρω τους φορολογούμενους»

Τα θέματα που θα πρέπει να θέσει η Κυβέρνηση ψηλά στην ατζέντα της για την υλοποίηση της φορολογικής μεταρρύθμισης αναλύει στην εφημερίδα «Σημερινή» ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης, καθώς και αναφέρει υφιστάμενες αδυναμίες, δείχνοντας τους τομείς που χρήζουν άμεσης βελτίωσης.

Ανάμεσα σε άλλα, ο κ. Τελώνης τονίζει ότι το φορολογικό σύστημα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε τρεις βασικούς πυλώνες. Συγκεκριμένα, στην ενθάρρυνση της οικονομίας, προωθώντας τις επενδύσεις και παρέχοντας σταθερότητα. Θα πρέπει ταυτόχρονα να στηρίζει την κοινωνία σε απαραίτητους τομείς, όπως η στέγαση, η υγεία και γενικότερα οι κοινωνικές παροχές. Τρίτο σημείο, σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, είναι ο μετασχηματισμός τόσο της κρατικής μηχανής όσο και του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας συνολικά, προς την κοινωνία της πληροφορικής, κάτι που το χαρακτήρισε ως θεμελιώδες για το μέλλον της χώρας.

Παράλληλα, ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, τοποθετείται για την ανάγκη ενός δικαιότερου συστήματος που θα ευνοεί τους εργαζομένους και ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, παραθέτει τις θέσεις της Ομοσπονδίας σχετικά με τις απαραίτητες ενέργειες για ένα φορολογικό σύστημα που θα ενισχύει την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις.

Ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ υπέδειξε ότι η φορολογική μεταρρύθμιση συνδέεται άμεσα με τη διαχείριση της ακρίβειας, επισημαίνοντας την ανάγκη για άμεση προώθηση μεταρρυθμίσεων στο συνταξιοδοτικό σύστημα, καθώς και την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων, ώστε να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή. Ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ τόνισε την ανάγκη περιορισμού των φορολογικών επιβαρύνσεων για τους Κύπριους επιχειρηματίες, με σκοπό την εξίσωση της φορολογικής μεταχείρισης με τους ξένους επενδυτές.

«Να δοθεί έμφαση και κίνητρα στις εταιρείες πληροφορικής και στις νεοφυείς επιχειρήσεις»

Γιάννης Τελώνης: Εργαλείο για κοινωνική στήριξη

Η φορολόγηση αποτελεί το κύριο εργαλείο που έχει το κράτος για απονομή κοινωνικής δικαιοσύνης, εξηγεί στη «Σ» ο Γιάννης Τελώνης.

«Είναι ένα εργαλείο, το οποίο μπορεί να αναδιαρθρώσει τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα βάρη πάνε στην κοινωνία. Είναι ένας τρόπος για να βοηθηθούν οι ασθενέστερες τάξεις, οι οποίες χρειάζονται την κοινωνική αυτή στήριξη», ανέφερε.

Συν τοις άλλοις, ο κ. Τελώνης αναφέρθηκε στην ιδεολογική διάσταση της φορολογίας, επισημαίνοντας τη σημασία του καθορισμού ενός σαφούς πλαισίου, που θα διέπει τη λειτουργία του φορολογικού συστήματος. Η προσέγγιση αυτή εστιάζει στις αρχές και τις αξίες που πρέπει να ενσωματώνονται στη φορολογική πολιτική, πέρα από τα στενά αριθμητικά δεδομένα.

«Δηλαδή, πώς θέλεις το σύστημα να δουλεύει; Να είναι υπέρ της κοινωνικής στήριξης; Υπέρ της ανάπτυξης; Να είναι ουδέτερο ως φορολογικό σύστημα και ό,τι εισπράττει να το κατανέμει; Αυτές είναι οι τρεις διαφορετικές τάσεις που υπάρχουν. Στην Κύπρο συνήθως επιλέγουμε την πρώτη προσέγγιση, δηλαδή προς την κοινωνική στήριξη», υπέδειξε ο κ. Τελώνης.

Πρόσθεσε ότι το φορολογικό σύστημα θα πρέπει ν’ αποτελεί ένα μοντέλο που να ενθαρρύνει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την Κύπρο, δεδομένου ότι η παραγωγή εσωτερικού κεφαλαίου για επενδυτικούς σκοπούς δεν επαρκεί για να καλύψει τις σχετικές ανάγκες. Ως εκ τούτου, επισήμανε ότι η ενθάρρυνση των επενδύσεων είναι αναγκαία, ενώ η σταθερότητα του φορολογικού καθεστώτος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για κάθε επενδυτή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως τόνισε, είναι η περίπτωση πολυεθνικών εταιρειών που αναγκάστηκαν να αποσυρθούν από τη Ρωσία μετά την έναρξη του πολέμου, με αποτέλεσμα να διαγράψουν μέσα σε λίγες μέρες μεγαλεπήβολες επενδύσεις.

«Το τελευταίο πράγμα που θέλουμε είναι ένα ασταθές φορολογικό περιβάλλον, γιατί ο ξένος επενδυτής, βλέποντας το ρίσκο, θα επιλέξει να μην επενδύσει στην Κύπρο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

«Θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ο τομέας της Υγείας»

Ο βασικός στόχος της μεταρρύθμισης

Ο βασικός στόχος, σύμφωνα με τον κ. Τελώνη, είναι η διατήρηση ενός φορολογικού συστήματος που δεν θα επιβαρύνει περαιτέρω τους φορολογούμενους, δηλαδή, ένα ουδέτερο φορολογικό σύστημα. Ο σκοπός είναι, «όσα εισέπραττε κάποιος πριν, να συνεχίσει να τα εισπράττει και μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης». Σε περίπτωση που επιβληθούν νέοι φόροι, εξήγησε, θα προβλεφθούν και αντισταθμιστικά μέτρα, ώστε το συνολικό αποτέλεσμα να παραμείνει ουδέτερο.

«Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές που έχουν τεθεί, το νέο φορολογικό πακέτο φαίνεται να διατηρεί αυτήν την ουδετερότητα. Αυτό αποτελεί ένα σημαντικό θετικό στοιχείο, καθώς διασφαλίζεται ότι η φορολογία δεν θα αυξηθεί με τρόπο που να οδηγεί το κράτος στο να αποσπάσει χρήματα από τις τσέπες των πολιτών», είπε.

Πού να δοθεί έμφαση

Το επόμενο στοιχείο, σύμφωνα με τον οικονομολόγο Γιάννη Τελώνη, είναι η ενθάρρυνση της αναδιάρθρωσης της οικονομίας προς τους νέους τομείς.

«Ένα από τα κομμάτια που έρχεται μέσω του Ταμείου Αναδιάρθρωσης είναι τα κονδύλια για τους νέους τομείς. Είναι σημαντικό να στηριχθούν και αυτά από τη νομοθεσία, καθώς και να δοθεί έμφαση και κίνητρα στις εταιρείες πληροφορικής και στις νεοφυείς επιχειρήσεις», υπέδειξε.

Εξηγώντας περαιτέρω, ο κ. Τελώνης είπε ότι κρίνεται αναγκαίο να ενθαρρυνθεί η μετάβαση τόσο των επιχειρήσεων όσο και ολόκληρης της κοινωνίας προς την κοινωνία της πληροφορικής.

«Πρέπει και η ραχοκοκκαλιά της οικονομίας, όμως, που είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να μεταβούν προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό», τόνισε, μεταξύ άλλων.

Η πανδημία του κορωνοϊού, όπως είπε ο κ. Τελώνης, «έσπρωξε» το κράτος και τις επιχειρήσεις στην ψηφιοποίηση, ωστόσο απαιτούνται να γίνουν αρκετά πράγματα ακόμη για να επιτύχει ο ουσιαστικός ψηφιακός μετασχηματισμός.

Ανδρέας Μάτσας: «Να δούμε πώς προωθείται σε σύντομο χρονικό διάστημα και η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού»

Η γήρανση του πληθυσμού και ο τομέας της Υγείας

Ο κ. Τελώνης υπογράμμισε ότι στους τομείς που χρήζουν αναβάθμισης στην Κύπρο είναι η Υγεία, κάτι που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και να τεθεί ψηλά στην ατζέντα της φορολογικής μεταρρύθμισης. Επίσης, η γήρανση του πληθυσμού δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά την υποστήριξη της τρίτης ηλικίας.

«Αυτό που χρειαζόμαστε, είναι όπως έχουμε το γενικό σύστημα υγείας, να δημιουργήσουμε ένα γενικό σύστημα υποστήριξης της τρίτης ηλικίας. Στην Αγγλία ήδη εξετάζουν τη δημιουργία μιας παράλληλης υπηρεσίας με το Εθνικό Σχέδιο Υγείας, και είναι κάτι που η Κύπρος θα πρέπει να εξετάσει σοβαρά», τόνισε.

Ο οικονομολόγος Γιάννης Τελώνης προειδοποίησε ότι, αν δεν ληφθούν μέτρα εγκαίρως, η Κύπρος θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα τα επόμενα 15-20 χρόνια, καθώς δεν υπάρχει επαρκής υποδομή αυτήν τη στιγμή για την τρίτη ηλικία.

Οικονομία, κοινωνία, μετασχηματισμός

Συμπερασματικά, ο Γιάννης Τελώνης ανέφερε ότι το φορολογικό σύστημα θα πρέπει να επικεντρωθεί:

• • Στην ενθάρρυνση της οικονομίας.
• • Στην κοινωνία, τη στέγαση, τον τομέα της Υγείας και την τρίτη ηλικία.
• • Στη μετάβαση στην κοινωνία της πληροφορικής – από τα βασικότερα για το μέλλον.


Σημείωσε, επίσης, ότι εντός του 2025 θα επιβληθεί αύξηση στην πράσινη φορολογία, όπως απαιτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των καυσίμων.

Ανδρέας Μάτσας: Συγκοινωνούντα δοχεία η μεταρρύθμιση με τη διαχείριση της ακρίβειας

Την ανάγκη η φορολογική μεταρρύθμιση να αντιμετωπιστεί συνολικά, ενισχύοντας παράλληλα την πράσινη διάσταση για την ομαλή μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη, υπογράμμισε ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, σε δηλώσεις του στη «Σ».

«Να ενισχύει και την πράσινη διάσταση για να είναι ομαλή η μετάβαση στην πράσινη ανάπτυξη χωρίς να υπάρχει μονομερής επιβάρυνση. Εμείς θεωρούμε ότι δεν μπορεί να μη συνυπάρξει με την πράσινη διάσταση, διαφορετικά θα είναι ετεροβαρής», υπέδειξε, ανάμεσα σε άλλα.

Μιχάλης Αντωνίου: «Σημαντικό στοιχείο η διατήρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που έχει το φορολογικό περιβάλλον της Κύπρου»

Πρόσθεσε ότι οι κοινωνικοί εταίροι δεν έχουν ακόμη ξεκάθαρη εικόνα ως προς το πού κινείται η φορολογική μεταρρύθμιση. Είναι σημαντικό, ωστόσο, όπως είπε, να ληφθεί υπόψη ότι ένας στους δύο εργαζόμενους αμείβεται με μισθό κάτω από το φορολογητέο εισόδημα και, συνεπώς, η ρύθμιση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και αυτό το στοιχείο.

«Και επειδή είναι συγκοινωνούντα δοχεία και η μεταρρυθμιστική πολιτική συνδέεται με τη δυνατότητα διαχείρισης της ακρίβειας ως δομικού προβλήματος, θα πρέπει σε αυτήν την εξίσωση να δούμε πώς προωθείται σε σύντομο χρονικό διάστημα και η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού και ζητήματα που αφορούν την επέκταση των συλλογικών συμβάσεων», υποστήριξε ο Γενικός Γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας.

Μιχάλης Αντωνίου: Προώθηση επιχειρηματικότητας και επενδύσεων

Από πλευράς του, ο Γενικός Διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, τόνισε τη σημασία της προώθησης της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων μέσω της φορολογικής μεταρρύθμισης.

«Θα πρέπει η μεταρρύθμιση να στοχεύει στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την προώθηση των επενδύσεων. Το τι περιλαμβάνει αυτή η προσπάθεια, το έχουμε καταθέσει πολύ αναλυτικά σε έγγραφο που υποβάλαμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Οικονομικών, το οποίο έχει αναλυτικά μία σειρά από δράσεις προς αυτήν την κατεύθυνση», διευκρίνισε ο Μιχάλης Αντωνίου, σε δηλώσεις του στη «Σ».

Ανάμεσα στις πιο σημαντικές προτάσεις της ΟΕΒ είναι να εξισωθεί η φορολογική μεταχείριση των Κυπρίων επιχειρηματιών με τους ξένους επενδυτές.

«Ένα από τα βασικότερα στοιχεία, είναι ότι θα πρέπει να περιορίσουμε τις φορολογικές επιβαρύνσεις που έχουμε σε βάρος των Κυπρίων επιχειρηματιών, με σκοπό να προσεγγίσουμε και να εξισώσουμε τη φορολογική μεταχείριση των Κυπρίων με τους ξένους επενδυτές», ανέφερε.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο κατά τον Γενικό Διευθυντή της ΟΕΒ είναι η διατήρηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος που έχει το φορολογικό περιβάλλον της Κύπρου, τονίζοντας ότι, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αυξηθεί η εταιρική φορολογία.