Ανασκόπηση του έργου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το έτος 2024
Γενικές πληροφορίες
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2024-2029
Σημείωση: Η δύναμη των πολιτικών ομάδων αντανακλά την κατάσταση πραγμάτων τον Ιούλιο 2024
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) απαρτίζεται από 720 ευρωβουλευτές, προερχόμενους από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), και διεξάγει τις εργασίες του και στις 24 επίσημες γλώσσες της Ένωσης.
Τα 720 μέλη του ΕΚ κατανέμονται σε 8 πολιτικές ομάδες που εκπροσωπούν όλο το ιδεολογικό φάσμα. Ορισμένοι ευρωβουλευτές δεν ανήκουν σε καμιά πολιτική ομάδα, οπότε θεωρούνται "μη εγγεγραμμένοι". Οι πολιτικές ομάδες αποφασίζουν ποια θέματα θα εξεταστούν σε κάθε σύνοδο της ολομέλειας. Οι πολιτικές ομάδες ή μεμονωμένοι ευρωβουλευτές μπορούν επίσης να υποβάλλουν τροπολογίες στις εκθέσεις που ψηφίζονται από την ολομέλεια.
Αποκορύφωμα της δραστηριότητας του ΕΚ είναι η σύνοδος ολομέλειας που αντιπροσωπεύει την ολοκλήρωση του νομοθετικού έργου που συντελείται στις κοινοβουλευτικές επιτροπές και στις πολιτικές ομάδες. Η σύνοδος ολομέλειας είναι επίσης ο χώρος όπου οι αντιπρόσωποι των πολιτών της ΕΕ – οι ευρωβουλευτές – συμμετέχουν στην κοινοτική λήψη αποφάσεων.
Το EK συνέρχεται σε ολομέλεια κάθε μήνα (πλην Αυγούστου) στο Στρασβούργο, για μια περίοδο συνόδου τετραήμερης διάρκειας. Πρόσθετες περίοδοι συνόδου διεξάγονται στις Βρυξέλλες. Το ΕΚ συναποφασίζει ισότιμα με το Συμβούλιο για τα τρία τέταρτα περίπου της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Οι δραστηριότητες της ολομέλειας αφιερώνονται κυρίως σε ψηφοφορίες επί προτάσεων ευρωπαϊκής νομοθεσίας καθώς και σε πολιτικές συζητήσεις. Μόνο τα κείμενα που έχουν ψηφιστεί από την ολομέλεια αποτελούν επίσημες πράξεις του ΕΚ.
Εισαγωγή
To 2024 ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική χρονιά για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή και ιδιαίτερα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ). Στις 9 Ιουνίου 2024 πραγματοποιήθηκαν οι ευρωπαϊκές εκλογές, μία από τις μεγαλύτερες δημοκρατικές ψηφοφορίες στον κόσμο με 375 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες να έχουν το δικαίωμα ψήφου για να επιλέξουν τα 720 μέλη που θα τους εκπροσωπούν στο ΕΚ για την πενταετία 2024-2029. Σημειώθηκε σημαντική αύξηση της προσέλευσης στις ευρωεκλογές τόσο στην Κύπρο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την Πρόεδρο του ΕΚ, Roberta Metsola, να υπογραμμίζει ότι, “Η δημοκρατία είναι ζωντανή.”
Τον περασμένο Ιούλιο, το ΕΚ επανεξέλεξε την Ursula von der Leyen πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον περασμένο Νοέμβριο, το ΕΚ ενέκρινε το νέο Σώμα των Επιτρόπων - μια δύσκολη διαδικασία που έφερε εις πέρας με επιτυχία το ΕΚ σε μικρό χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, το ΕΚ εργάστηκε σκληρά όλο το χρόνο για να επιτύχει βασικά ζητήματα για τους Ευρωπαίους πολίτες. Κατά τη διάρκεια του 2024, το ΕΚ συζήτησε και υιοθέτησε μία μεγάλη σειρά από σημαντικά νομοθετήματα που αφορούν τόσο την Κύπρο όσο και το σύνολο της Ευρωπαϊκής οικογένειας. Οι πιο βαρυσήμαντες αποφάσεις του ΕΚ το 2024 προς όφελος των πολιτών συνοψίζονται στα εξής 12 σημεία:
Απαγόρευση της ψευδοοικολογικής σήμανσης
Το ΕΚ δίνει το τελικό πράσινο φως σε μια νέα οδηγία που βελτιώνει την εμπορική σήμανση των προϊόντων και απαγορεύει τη χρήση παραπλανητικών περιβαλλοντικών ισχυρισμών. Επιτρέπονται μόνο σήματα βιωσιμότητας που βασίζονται σε επίσημα συστήματα πιστοποίησης ή θεσπίζονται από δημόσιες αρχές. Η οδηγία αποσκοπεί στην καλύτερη προστασία των καταναλωτών από την παραπλανητική διαφήμιση και τους βοηθά να λαμβάνουν καλύτερες αποφάσεις όσον αφορά τα προϊόντα που αγοράζουν.
Αποκατάσταση του περιβάλλοντος
Οι ευρωβουλευτές εγκρίνουν την πρώτη νομοθεσία της ΕΕ για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, που ορίζει ότι η ΕΕ πρέπει να αποκαταστήσει τουλάχιστον το 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της έως το 2030 και όλα τα οικοσυστήματα που χρήζουν αποκατάστασης έως το 2050. Ο κανονισμός θα αποκαταστήσει υποβαθμισμένα οικοσυστήματα με σεβασμό στον γεωργικό τομέα, παρέχοντας ευελιξία στα κράτη μέλη.
Ελευθερία των ΜΜΕ: καλύτερη προστασία δημοσιογράφων και της ελευθερίας του Τύπου
Το ΕΚ εγκρίνει 2 σημαντικές νομοθεσίες υπέρ της προστασίας των δημοσιογράφων:
Η οδηγία προστατεύει δημοσιογράφους από δικαστικό εκφοβισμό καθώς επίσης από καταχρηστικές αγωγές και η προστασία ισχύει για όλες τις υποθέσεις με διασυνοριακό χαρακτήρα.
Ο κανονισμός απαγορεύει τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού κατά δημοσιογράφων, εκτός από σαφώς καθορισμένες περιπτώσεις, ορίζοντας ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται να προστατεύουν την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και ότι θα απαγορεύονται όλες οι μορφές παρεμβάσεων σε συντακτικής φύσης αποφάσεις. Επίσης, όλα τα ΜΜΕ υποχρεούνται να δημοσιοποιούν πληροφορίες για το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς.
Τεχνητή νοημοσύνη: νομοθεσία-ορόσημο
Οι νέοι κανόνες που εγκρίνει το ΕΚ διασφαλίζουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι αξιόπιστη, ασφαλής, καινοτόμα και σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα της ΕΕ. Ο κανονισμός ορίζει
διαφορετικές υποχρεώσεις για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, ανάλογα με τους πιθανούς κινδύνους και τις επιπτώσεις που ενέχει η χρήση τους. Για παράδειγμα, απαγόρευση της αδιάκριτης συλλογής εικόνων προσώπων από κάμερες για την δημιουργία βάσεων δεδομένων αναγνώρισης.
Ευρωπαϊκές Κάρτες Αναπηρίας και Στάθμευσης
Οι νέοι κανόνες που εγκρίνουν οι ευρωβουλευτές θεσπίζουν την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας και την Ευρωπαϊκή Κάρτα Στάθμευσης για ΑμεΑ. Και οι 2 κάρτες παρέχουν στους κατόχους τους ίση πρόσβαση σε προνομιακούς όρους, όπως η κατά προτεραιότητα πρόσβαση και η πρόσβαση σε ειδικό χώρο στάθμευσης. Η Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας θα εκδίδεται και θα ανανεώνεται δωρεάν.
Οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα στην επισκευή
Στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας για προώθηση της κυκλικής οικονομίας, το ΕΚ εγκρίνει νέους κανόνες για την προώθηση της επισκευής αγαθών κάτι που ενισχύει τα δικαιώματα των καταναλωτών, μειώνει τα σκουπίδια και οδηγεί σε εξοικονόμηση χρημάτων. Οι κατασκευαστές υποχρεούνται να προσφέρουν γρήγορες και οικονομικά συμφέρουσες υπηρεσίες επισκευής. Κάθε φορά που ένα αγαθό θα επισκευάζεται εντός της περιόδου εγγύησής του, η εγγύηση αυτή θα παρατείνεται για έναν επιπλέον χρόνο, στοιχείο που ενθαρρύνει τους καταναλωτές να επιλέγουν την επισκευή αντί της αντικατάστασης.
Αναθεώρηση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) με σκοπό την ενίσχυση των αγροτών
Οι ευρωβουλευτές δίνουν το πράσινο φως για την αναθεώρηση της ΚΓΠ προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τους αγρότες. Η αναθεώρηση τροποποιεί τους κανόνες για τρεις «περιβαλλοντικούς όρους» που πρέπει να τηρούν οι γεωργοί προκειμένου να λάβουν χρηματοδότηση. Παρέχει επίσης μεγαλύτερη ευελιξία στις χώρες της ΕΕ να χορηγούν εξαιρέσεις από τα σχετικά πρότυπα σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων. Οι πολύ μικρές μονάδες θα εξαιρούνται από τους ελέγχους και τις κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με ορισμένους από τους κανόνες.
Νέο σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο
Το ΕΚ εγκρίνει 10 νομοθετικά κείμενα για τη μεταρρύθμιση της πολιτικής της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο με γνώμονα την αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Για να στηριχθούν οι χώρες πρώτης γραμμής, τα υπόλοιπα κράτη μέλη θα συνεισφέρουν με 3 τρόπους: είτε θα μεταφέρονται στην επικράτειά τους αιτούντες άσυλο, είτε θα συνεισφέρουν οικονομικά, είτε θα παρέχουν επιχειρησιακή και τεχνική υποστήριξη. Το νέο σύμφωνο συμπεριλαμβάνει ταχύτερη εξέταση των αιτήσεων ασύλου, αποτελεσματικότερες επιστροφές και βελτιωμένη ταυτοποίηση κατά την άφιξη.
Βία κατά των γυναικών: ευρωπαϊκή νομοθεσία για πρώτη φορά
Το ΕΚ εγκρίνει τους πρώτους κανόνες της ΕΕ ενάντια στη βία κατά των γυναικών και την ενδοοικογενειακή βία. Πρόκειται για ιστορικό βήμα που ενισχύει τα δικαιώματα των γυναικών. Η οδηγία υποχρεώνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν αυστηρότερους νόμους κατά της βίας στο διαδίκτυο, να παρέχουν καλύτερη βοήθεια στα θύματα και να λάβουν μέτρα για την πρόληψη των βιασμών και την ενίσχυση της κατανόησης της έννοιας της συναίνεσης. Οι νέοι κανόνες επίσης ορίζουν τον ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων και τον αναγκαστικό γάμο ως εγκλήματα.
Βραβείο Δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia 2024
Το Βραβείο θεσπίστηκε στις 16 Οκτωβρίου 2020 από το ΕΚ προς τιμή της Μαλτέζας ερευνήτριας δημοσιογράφου και μπλόγκερ Daphne Caruana Galizia, που ήταν γνωστή για τον αγώνα της κατά της διαφθοράς και δολοφονήθηκε το 2017. Tο βραβείο και το χρηματικό έπαθλο (€20.000) αποτελούν δείγμα της σημαντικής στήριξης που παρέχει το ΕK στην ερευνητική δημοσιογραφία και την ελευθερία του Τύπου. Το Βραβείο Δημοσιογραφίας Daphne Caruana Galizia 2024 απονέμεται στην έρευνα «Lost in Europe» που αποκάλυψε ότι από το 2021 μέχρι το 2023 εξαφανίστηκαν τουλάχιστον 51.433 ασυνόδευτα παιδιά μετανάστες μετά την άφιξή τους σε χώρες της Ευρώπης.
Έγκριση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για το 2025
Στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό του 2025, το ΕΚ εξασφάλισε αποτελεσματικότερη στήριξη για την αντιμετώπιση προκλήσεων που αφορούν την υγεία, την ανθρωπιστική βοήθεια, τη διαχείριση των συνόρων και τη δράση για το κλίμα. Οι ευρωβουλευτές διαπραγματεύτηκαν με επιτυχία πρόσθετο ποσό 230,7 εκατ. ευρώ πέραν της αρχικής πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου το 94% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού έχει καθαρά αναπτυξιακό χαρακτήρα και επιστρέφει μέσω ευρωπαϊκών κατά κύριο λόγο προγραμμάτων στα κράτη μέλη, δηλ. στους νέους, στους αγρότες, στις επιχειρήσεις κτλ.
Βραβείο Ζαχάρωφ 2024
Το Βραβείο Ζαχάρωφ 2024 για την Ελευθερία της Σκέψης απονέμεται στη María Corina Machado και στον Edmundo González Urrutia από τη Βενεζουέλα. Το βραβείο αποτελεί φόρο τιμής στον αγώνα τους για την δικαιοσύνη, την δημοκρατία και το κράτος δικαίου, αξίες που ενστερνίζονται εκατομμύρια Βενεζουελάνοι και το ΕΚ. Το βραβείο Ζαχάρωφ θεσπίστηκε το 1988 προς τιμήν των ατόμων και οργανώσεων που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, και απονέμεται σε ετήσια βάση από το EK.
*Υπεύθυνης Τύπου του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο
