Η ανοχή των κυβερνήσεων και οι ομάδες που βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού

Αναστάτωση στους κόλπους του κυπριακού ποδοσφαίρου προκαλεί η απόφαση του Τμήματος Φορολογίας να κυνηγήσει δικαστικά ΑΠΟΕΛ, ΑΕΛ, Απόλλωνα και Ανόρθωση, για φορολογικές οφειλές προς το κράτος.

Οι Αρχές βρίσκονται στη διαδικασία σύνταξης κατηγορητηρίων για ποδοσφαιρικές εταιρείες που έχουν συσσωρεύσει φορολογικά χρέη ύψους €35,5 εκ. και ακολούθως θα προωθηθούν στη Νομική Υπηρεσία. Παρά το γεγονός ότι είχε εφαρμοστεί σχέδιο αποπληρωμής των οφειλών από τον Μάιο του 2023, ορισμένες ομάδες όχι μόνο δεν συμμορφώθηκαν με τις δόσεις τους, αλλά δημιούργησαν νέα χρέη, ύψους €4,1 εκ.

Η Κυβέρνηση πρόσφατα ενέκρινε την αύξηση της κρατικής χορηγίας προς τα σωματεία από τα έσοδα του στοιχήματος, από 1,5% στο 3%. Παρότι ο στόχος ήταν να διευκολυνθεί η εξόφληση των χρεών, παραμένει αμφίβολο αν τα σωματεία θα συμμορφωθούν. Η εξέλιξη αυτή υπογραμμίζει τη χρόνια αδυναμία επιβολής κυρώσεων, ενώ μένει να φανεί αν τα τρέχοντα μέτρα θα φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Σημειώνεται πως τα κατηγορητήρια στρέφονται όχι μόνο κατά των ποδοσφαιρικών εταιρειών, αλλά και κατά των διευθυντών τους. Σύμφωνα με τον νόμο, αυτοί που ευθύνονται για δόλια αποφυγή καταβολής φόρων αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης έως τρία έτη, χρηματικά πρόστιμα, που μπορεί να φτάσουν το τριπλάσιο του οφειλόμενου ποσού, ή και τις δύο ποινές μαζί.

Παίρνουν σειρά οι «μεγάλοι»

Όπως πληροφορείται η «Σ», ο Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, έδωσε εντολή στους φοροθέτες να προχωρήσουν στην προετοιμασία κατηγορητηρίων κατά των σωματείων και εταιρειών που παραβιάζουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις. Οι κυριότερες παραβιάσεις αφορούν τη μη καταβολή φόρου εισοδήματος και την παράλειψη υποβολής φορολογικών δηλώσεων.

Οι πρώτες νομικές κινήσεις θα στοχεύσουν τα σωματεία με τις μεγαλύτερες οφειλές, δηλαδή τον ΑΠΟΕΛ, την ΑΕΛ, τον Απόλλωνα και την Ανόρθωση. Συνολικά, τα χρέη αυτών των τεσσάρων ομάδων ανέρχονται σε €25,6 εκ., αντιπροσωπεύοντας περίπου τα τρία τέταρτα του συνολικού χρέους. Συγκεκριμένα, ο ΑΠΟΕΛ οφείλει €11,6 εκ., η ΑΕΛ €5 εκ., ο Απόλλωνας €4,8 εκ. και η Ανόρθωση €4,2 εκ.

Σε μεταγενέστερο στάδιο, θα συνταχθούν κατηγορητήρια και για άλλες ομάδες που επίσης δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους, παραβιάζοντας τη σχετική νομοθεσία. Συγκεκριμένα, ο Εθνικός Άχνας οφείλει συνολικά €1,1 εκ., ο Ερμής Αραδίππου €546.000, η Δόξα Κατωκοπιάς €509.000 και ο Άρης Λεμεσού €434.000.

Στη λίστα των ποδοσφαιρικών σωματείων που δεν ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους περιλαμβάνονται και σύλλογοι με μικρότερα ποσά οφειλών, όπως ο Οθέλλος Αθηένου με συνολικές οφειλές €192.000 και η Ομόνοια Αραδίππου με €40.000.

Σημειώνεται πως η Πάφος FC δήλωσε πρόθεση να εξοφλήσει το σύνολο του χρέους της, ύψους περίπου €1 εκ., ενώ οφειλές προς το κράτος έχουν και άλλα ποδοσφαιρικά σωματεία, ωστόσο, αυτά φροντίζουν να τηρούν τις συμφωνίες τους και καταβάλλουν κανονικά τις μηνιαίες δόσεις για την αποπληρωμή των χρεών τους.

Αντιμέτωποι ακόμη και με ποινές φυλάκισης

Διευθυντές ποδοσφαιρικών εταιρειών, αλλά και άτομα που διετέλεσαν πρόεδροι Διοικητικών Συμβουλίων και δεν συμμορφώθηκαν με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωποι με νομικές κυρώσεις. Περιπτώσεις κατά τις οποίες έχουν παρακρατηθεί φόροι εισοδήματος από ποδοσφαιριστές και εργαζομένους, αλλά δεν έχουν αποδοθεί στο κράτος, ενδέχεται να οδηγήσουν ακόμα και σε ποινές φυλάκισης, καθώς αποτελούν ποινικά αδικήματα.

Οι κατηγορίες αφορούν τη μη καταβολή φόρου προστιθέμενης αξίας, την παράλειψη υποβολής φορολογικών δηλώσεων, καθώς και τη μη καταβολή εισφορών στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, παρότι οι σχετικές περικοπές έχουν ήδη γίνει από τη μισθοδοσία. Αυτές οι ενέργειες, βάσει της νομοθεσίας, συνιστούν ποινικά αδικήματα και επισύρουν σοβαρές ποινές, όπως φυλάκιση έως τρία χρόνια και πρόστιμα που μπορεί να ανέλθουν σε χιλιάδες ευρώ.

Τι προβλέπει η νομοθεσία

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, όποιος συμμετέχει σε δόλια αποφυγή καταβολής ΦΠΑ ή ενεργεί με σκοπό την αποφυγή καταβολής ΦΠΑ, είτε για τον ίδιο είτε για άλλο πρόσωπο, διαπράττει ποινικό αδίκημα. Η ποινή μπορεί να είναι χρηματική, φτάνοντας μέχρι το τριπλάσιο του οφειλόμενου ΦΠΑ, φυλάκιση έως τρία έτη ή και συνδυασμός αυτών. Εάν το αδίκημα αφορά νομικό πρόσωπο, εκτός από το ίδιο, ευθύνονται και οι σύμβουλοι ή διευθύνοντες αξιωματούχοι του.

Όσον αφορά παραλείψεις στις εισφορές Κοινωνικών Ασφαλίσεων, εργοδότες ή αυτοτελώς εργαζόμενοι που αμελούν ή παραλείπουν να καταβάλουν εισφορές ή πρόσθετα τέλη στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων διαπράττουν αδίκημα. Σε περίπτωση καταδίκης προβλέπεται φυλάκιση έως ενός έτους ή πρόστιμο μέχρι €3.400 ή και οι δύο ποινές μαζί. Για επαναλαμβανόμενες παραβάσεις η φυλάκιση μπορεί να φτάσει τα δύο χρόνια και το πρόστιμο έως €5.000.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», αφού προχωρήσουν τα κατηγορητήρια, το Τμήμα Φορολογίας σκοπεύει να ενεργοποιήσει εισπρακτικά μέτρα. Τα αρχικά βήματα περιλαμβάνουν την επιβολή υποθηκών σε ακίνητα των σωματείων και, αν κριθεί αναγκαίο, τη δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών. Τέτοιες ενέργειες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν σοβαρά λειτουργικά προβλήματα στις ομάδες.

Την ίδια ώρα, η μη συμμόρφωση των σωματείων με τις φορολογικές τους υποχρεώσεις ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα και σε επίπεδο ΟΥΕΦΑ, αφού αν δεν βρεθεί λύση για να πληρούν τα κριτήριά της κινδυνεύουν με εμπάργκο μετεγγραφών, αφαίρεση βαθμών, υποβιβασμό, ακόμη και με αποκλεισμό από ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Διακανονισμοί χωρίς αντίκρισμα

Διαχρονικά, η εκάστοτε Κυβέρνηση προχωρούσε σε διακανονισμούς για ρυθμίσεις οφειλών, αλλά τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των σωματείων δεν τηρούν τις δεσμεύσεις τους.

Ενδεικτικά, το 1998 παραχωρήθηκε από την Κυβέρνηση Κληρίδη έκτακτη χορηγία για την κάλυψη συσσωρευμένων χρεών. Το 2007, επί κυβερνήσεως Παπαδόπουλου, εγκρίθηκε συμψηφισμός χρεών με κρατικές χορηγίες και δόθηκαν επιπλέον κονδύλια για την αποπληρωμή ΦΠΑ.

Το 2014, μετά από απόφαση του Νίκου Αναστασιάδη, διαγράφηκαν οι οφειλές που δημιουργήθηκαν πριν από το 2007 και θεσπίστηκαν 60 δόσεις για αποπληρωμή των χρεών που παρουσιάστηκαν μεταγενέστερα. Τρία χρόνια μετά, η Κυβέρνηση Αναστασιάδη διέγραψε επιπλέον χρέη ύψους 19,5 εκ. ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι τα σωματεία θα συμμορφώνονται στο εξής.

Στη συνέχεια, τον Μάιο του 2023 εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο ένα σχέδιο αποπληρωμής φορολογικών οφειλών, ύψους €36 εκ., σε 168 μηνιαίες δόσεις των €191.915. Τέλος, τον περασμένο Δεκέμβριο αποφασίστηκε η αύξηση χορηγίας στα σωματεία από έσοδα στοιχήματος, από 1,5% επί των καθαρών αποδοχών των πρακτορείων στοιχημάτων στο 3%, με στόχο τον συμψηφισμό φορολογικών υποχρεώσεων.

Υψώνει «ασπίδα» η ΚΟΠ

Η Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, διά στόματος του αναπληρωτή προέδρου της, Χάρη Λοϊζίδη, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για τη δημοσιοποίηση των ονομάτων των ομάδων που παραβίασαν τους διακανονισμούς. Ο κ. Λοϊζίδης ζήτησε σεβασμό από τα ΜΜΕ, υποστηρίζοντας πως η ονομαστική αναφορά των σωματείων μπορεί να είναι ανακριβής και πλήττει τη φήμη τους. Η «γραμμή υπεράσπισης» της ΚΟΠ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, με πολλούς να την κατηγορούν ότι προσπαθεί να συγκαλύψει τις ευθύνες των σωματείων.

Σχετικά με το ζήτημα τοποθετήθηκε και ο πρόεδρος της ΚΟΠ, Γιώργος Κούμας, επισημαίνοντας ότι δεν αποτελεί στόχο η δημόσια αντιπαράθεση με τα σωματεία. Κάλεσε όσους επιλέγουν να επενδύουν σε συγκρούσεις να επανεξετάσουν τις προτεραιότητές τους. Υπογράμμισε ότι κανένας, είτε πρόκειται για σωματεία είτε για εταιρείες είτε για απλούς πολίτες, δεν βρίσκεται υπεράνω του νόμου. Επεσήμανε πως οι ομάδες οφείλουν ν’ ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, με την Ομοσπονδία να παραμένει στο πλευρό τους. Παράλληλα, εξέφρασε την αντίθεσή του στα «λαϊκά δικαστήρια» και έκανε λόγο για τις μονοδιάστατες και μηδενιστικές προσεγγίσεις, επισημαίνοντας ότι αυτές όχι μόνο δεν βοηθούν στην επίλυση του προβλήματος αλλά δημιουργούν λανθασμένες εντυπώσεις.

Τα επόμενα βήματα

Για πάνω από δύο δεκαετίες, τα ποδοσφαιρικά σωματεία έχουν επιδείξει αδιαφορία προς τις υποχρεώσεις τους έναντι του κράτους, συσσωρεύοντας χρέη εκατομμυρίων ευρώ. Η προκλητική συμπεριφορά αυτή στηρίζεται στη διαχρονική ανοχή των κυβερνήσεων, οι οποίες συστηματικά απέτυχαν να εφαρμόσουν τη νομοθεσία.

Όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές στη «Σ», η προσπάθεια του αρμόδιου τμήματος υποστηρίζεται ενεργά, καθώς κρίνεται αναγκαίο να τερματιστεί η διαχρονική ανοχή προς τα σωματεία. Ταυτόχρονα, έχει διαμηνυθεί πως το κράτος θα στηρίξει έμπρακτα τα σωματεία που ανταποκρίνονται, έστω και τώρα, στις υποχρεώσεις τους. Εάν κάποιο σωματείο καταβάλει ένα μέρος των οφειλών του, θα έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει τη συμμετοχή του στο σχέδιο αποπληρωμής με δόσεις.

Αναμφίβολα, το κράτος καλείται να συγκρουστεί με το βαθιά ριζωμένο κατεστημένο του ποδοσφαίρου, ώστε να εφαρμοστεί επιτέλους η νομοθεσία. Συγχρόνως, η πίεση προς τα σωματεία αυξάνεται, καθώς το ενδεχόμενο αυστηρών νομικών και οικονομικών μέτρων φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για άμεσες ενέργειες συμμόρφωσης. Το τέλος της ασυλίας των ποδοσφαιρικών σωματείων δεν είναι απλώς επιταγή του νόμου, αλλά και μια πράξη αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς.