Η «χρυσή» εποχή της Αμερικής;

Η ορκωμοσία του 47ου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 20 Ιανουαρίου 2025 οριοθετεί, προφανώς, μια νέα εποχή για τη χώρα αλλά, ενδεχομένως, και για το παγκόσμιο γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Ήδη, από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της εξουσίας, ο Πρόεδρος Τραμπ υπέγραψε δεκάδες εκτελεστικά διατάγματα, ως άλλωστε είχε υποσχεθεί, κάποια εκ των οποίων δημιουργούν ήδη ζητήματα. Υπενθυμίζεται ότι τα εκτελεστικά διατάγματα έχουν την ισχύ νόμου αλλά μπορούν να αναιρεθούν από επόμενους Προέδρους (όπως έχει γίνει στο παρελθόν) ή από τα δικαστήρια. Αναμένεται ότι αρκετά από τα διατάγματα που έχουν εκδοθεί θα αμφισβητηθούν στα δικαστήρια των ΗΠΑ (ήδη, το πρώτο που αμφισβητείται ενώπιον ομοσπονδιακού δικαστηρίου είναι αυτό που αφορά στο δικαίωμα υπηκοότητας λόγω γέννησης στην επικράτεια των ΗΠΑ παιδιών μεταναστών, που αφορά στην ερμηνεία της 14ης Τροποποίησης του Αμερικανικού Συντάγματος).

Εκ των διαταγμάτων που έχουν υπογραφεί από τον Τραμπ τις πρώτες ώρες της διακυβέρνησής του, ξεχωρίζουμε αυτά που αφορούν στα ζητήματα της μεταναστευτικής πολιτικής των ΗΠΑ με τον Τραμπ να διατάζει τον στρατό να διασφαλίσει τα νότια σύνορα της χώρας και την συνέχιση της κατασκευής τεχνητών εμποδίων (τείχους), την αποχώρηση της χώρας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, την κήρυξη των καρτέλ ναρκωτικών ως τρομοκρατικών οργανώσεων, την ανάκληση του διατάγματος Μπάιντεν για περιορισμούς στη χρήση τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ), την απονομή προεδρικής χάριτος στους εμπλεκόμενους των επεισοδίων του Καπιτωλίου το 2021, την κήρυξη ενεργειακής κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που ενισχύει την παραγωγή ορυκτών καυσίμων, την ίδρυση Τμήματος Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (Department of Government Efficiency – DOGE) υπό τον Ίλον Μασκ, το πάγωμα στις προσλήψεις προσωπικού σε ομοσπονδιακά τμήματα, την αναγνώριση μόνο δύο φύλων τερματίζοντας τα προγράμματα διαφορετικότητας, ισότητας και συμπερίληψης (DEI), την αναστολή της απόφασης για τη λειτουργία της πλατφόρμα TikTok στις ΗΠΑ για 75 ημέρες και τη μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής, μεταξύ άλλων.

Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, η προεκλογική δέσμευση Τραμπ για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία εντός 24 ωρών από την ανάληψη της εξουσίας, προφανώς μετουσιώνεται πλέον σε ένα πραγματιστικό πλαίσιο, αφού είναι εκ της φύσεως της αδύνατη να εφαρμοστεί. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της μακροσκελούς ομιλίας του στην τελετή ορκωμοσίας του, ο Τραμπ δεν έκανε καμία άμεση αναφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία, αν και σε δηλώσεις του σε μεταγενέστερο χρόνο προειδοποίησε τον Πρόεδρο Πούτιν ότι αν δεν εξευρεθεί λύση στο Ουκρανικό, αυτό θα οδηγήσει σε καταστροφή της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή, σε δηλώσεις του μετά την ορκωμοσία του προειδοποίησε ότι η συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα είναι εύθραυστη, ενώ ανέφερε ότι η περιοχή της Γάζας. Επιπρόσθετα, η πρόθεση του Προέδρου Τραμπ να επιβάλει ταρίφες σε εισαγωγές προϊόντων δημιουργεί νέα δεδομένα σε γεωοικονομικό επίπεδο – υπενθυμίζεται ότι ο Τραμπ διεκήρυξε ότι θα επιβληθούν ταρίφες ύψους 25% για εισαγωγές από Καναδά και Μεξικό, 10% για εισαγωγές από άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 60% για εισαγωγές από Κίνα, την ίδια στιγμή που προωθεί την αύξηση εξορύξεων ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου και φυσικού αερίου), ενώ η πολιτική του σε σχέση με τις προοπτικές της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) οδηγεί σταθερά τις ΗΠΑ στην καθιέρωση της πρωτοκαθεδρίας τους στον τομέα αυτό, με την Κίνα να ακολουθεί και προφανώς την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρακολουθεί εκ του μακρόθεν.

Η επίκληση του Προέδρου Τραμπ για μια «χρυσή εποχή» των ΗΠΑ υπό τη διακυβέρνησή του αναμένεται να εκτιμηθεί στο μέλλον κατά πόσον είναι εφικτή ή όχι. Αυτό που θεωρείται δεδομένο είναι ότι, από την πρώτη στιγμή της ανάληψης της εξουσίας από τον ίδιο, τα δεδομένα αλλάζουν – κατά πόσο αυτό είναι προς όφελος των ΗΠΑ και, ευρύτερα, λόγω του ρόλου που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ σε ένα γενικότερο παγκόσμιο επίπεδο, είναι κάτι που θα καταδειχθεί το επόμενο χρονικό διάστημα.

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.B Law (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), Διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.