Σε… «κώμα» το Νοσοκομείο Λάρνακας

Σε μια χώρα που πασχίζει να κρατήσει ζωντανό το δημόσιο σύστημα υγείας, με νοσοκομεία που λειτουργούν στα όριά τους και ασθενείς που περιμένουν ώρες στα ΤΑΕΠ, κάποιοι γιατροί πληρώνονται με εκατοντάδες ευρώ την εφημερία και δεν εμφανίζονται ποτέ όταν παραστεί ανάγκη εξυπηρέτησης ασθενών.

Δεν πρόκειται για υπερβολή, ούτε για μεμονωμένο φαινόμενο. Πρόκειται για κανονικότητα, αποτυπωμένη με στοιχεία και αριθμούς στην Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας. Πρόκειται για εκμετάλλευση ενός συστήματος που εδώ και χρόνια λειτουργεί με «εκπτώσεις» στην ηθική, στη λογοδοσία και στην ίδια τη φροντίδα του ασθενούς.

Συγκεκριμένα, από τις 23 εφημερίες που ελέγχθηκαν, στις 22 δεν υπήρχε κανένα ίχνος παρουσίας των ειδικών γιατρών που είχαν δηλωθεί ως υπεύθυνοι. Και, όμως, οι πληρωμές έγιναν κανονικά και δημόσιο χρήμα καταβλήθηκε για ανύπαρκτες υπηρεσίες.

Ειδικευόμενοι γιατροί, νέοι άνθρωποι χωρίς επαρκή εμπειρία, αφήνονται μόνοι τους στα επείγοντα να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις χωρίς την παραμικρή καθοδήγηση, επειδή ο «υπεύθυνος» δεν αναλαμβάνει ποτέ καθήκοντα όταν καλείται στο ΤΑΕΠ. Και, όμως, στο τέλος της ημέρας, το επίδομα των 450 έως 850 ευρώ, ανάλογα με τη μέρα και την κλίμακα του κάθε γιατρού, καταβάλλεται κανονικά στον λογαριασμό του.

Όπως πληροφορείται η «Σ», ο ΟΚΥπΥ έχει εκδώσει απόφαση ότι δεν θα πληρώνεται κανείς αν δεν παρουσιαστεί, αλλά οι πληρωμές συνεχίζονται λόγω αντίδρασης των συντεχνιών. Δηλαδή, μια κρατική απόφαση, που έχει στόχο τη διασφάλιση της διαφάνειας και της στοιχειώδους ηθικής, μπλοκάρεται λόγω διαφορών που προκύπτουν μεταξύ τους.

Απώλεια εσόδων 

Η Ελεγκτική Υπηρεσία αποκαλύπτει επίσης πως χάθηκαν πάνω από πέντε χιλιάδες απαιτήσεις προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας, με απώλεια εσόδων άνω των 67.000 ευρώ. Πέντε χιλιάδες ιατρικές πράξεις δεν καταγράφηκαν ποτέ, πέντε χιλιάδες περιστατικά «εξαφανίστηκαν» από το λογιστικό σύστημα του νοσοκομείου. Πρόκειται για σοβαρή αμέλεια ή οργανωμένη αδιαφορία, που υπονομεύει τη λειτουργία ενός Οργανισμού, ο οποίος διαχειρίζεται εκατομμύρια. Αν αυτά συμβαίνουν στο Νοσοκομείο Λάρνακας, ανάλογα προβλήματα είναι πιθανό να υπάρχουν και σε άλλα δημόσια ιδρύματα.

Η έκθεση δεν σταματά εκεί, καθώς επισημαίνει ότι ολόκληρο το νοσοκομείο κατέγραψε για το 2023 έλλειμμα σχεδόν δέκα εκατομμυρίων ευρώ, μια τρύπα που διευρύνεται χρόνο με τον χρόνο. Οι ευθύνες δεν μπορούν ν’ αποδοθούν σε «οικονομικές συγκυρίες». Όταν χάνονται χιλιάδες απαιτήσεις, όταν πληρώνονται ανύπαρκτες εφημερίες, όταν τα αρχεία φυλάσσονται σε κουτιά, η ζημιά δεν είναι τυχαία, είναι αποτέλεσμα συστηματικής εγκατάλειψης.

Σαν να μην έφταναν αυτά, η Ελεγκτική Υπηρεσία αποκαλύπτει καθυστερήσεις στις χειρουργικές διαδικασίες που φτάνουν μέχρι και μιάμιση ώρα. Μιάμιση ώρα καθυστέρηση από την αναισθησία μέχρι την έναρξη της επέμβασης, σε συνθήκες που κάθε λεπτό μπορεί να κρίνει τη ζωή ενός ασθενούς.

Εικόνες ντροπής 

Η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπιστώνει στην ειδική έκθεσή της για το Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας ότι οι ιατρικοί φάκελοι των ασθενών που επισκέπτονται το Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών (ΤΑΕΠ) φυλάσσονται σε εντελώς ακατάλληλους χώρους και χωρίς οργανωμένο σύστημα αρχειοθέτησης. 

Η κατάσταση αυτή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την απώλεια κρίσιμων ιατρικών δεδομένων και για παραβίαση της ασφάλειας των προσωπικών πληροφοριών των ασθενών. Συγκεκριμένα, τα έντυπα του ΤΑΕΠ δεν οργανώνονταν σωστά, αλλά φυλάσσονταν σε μεγάλες δέσμες των 50, μέσα σε χάρτινα κιβώτια, χωρίς καμία σειρά.

Ο χώρος αποθήκευσης των φακέλων ήταν ακατάλληλος, καθώς επρόκειτο για έναν πρόχειρο αποθηκευτικό χώρο του νοσοκομείου (σ.σ. πρώην πισίνα φυσιοθεραπευτηρίου), ο οποίος ήταν σε κατάσταση πλήρους ακαταστασίας.

Ιατρικά αρχεία με προσωπικά δεδομένα, ιστορικά νοσηλείας με ευαίσθητες πληροφορίες αποθηκεύονται σε εγκαταλελειμμένο χώρο, χωρίς κανένα ίχνος σεβασμού προς τους ασθενείς. Ποιος θ’ αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών που βλέπουν ότι τα δεδομένα της υγείας τους φυλάσσονται σαν σκουπίδια;

Όπως ενημερώνεται η «Σ», ο ΟΚΥπΥ αναζητεί λύσεις για τη μεταφορά τους σε ασφαλή χώρο αποθήκευσης, μέχρι το πρόβλημα να επιλυθεί οριστικά με την ψηφιοποίηση των ιατρικών φακέλων.

Η εικόνα που προκύπτει, ωστόστο, είναι βαθιά ανησυχητική. Ένα νοσοκομείο που εξυπηρέτησε 43.825 ασθενείς σε έναν χρόνο φαίνεται να λειτουργεί με κανόνες του περασμένου αιώνα. Χωρίς ψηφιακή τεκμηρίωση, χωρίς εσωτερικό έλεγχο, χωρίς ουσιαστική λογοδοσία.

Αναγκαία η ψηφιακή επανάσταση

Η λύση στο ζήτημα δεν είναι άλλη από την ηλεκτρονική καταγραφή των ωρών προσέλευσης, την ψηφιοποίηση αρχείων, τον διαχωρισμό επιδομάτων και την αυστηρότερη εποπτεία. Όλα αναγκαία εάν εφαρμοστούν σωστά και οι αποφάσεις να μην καταλήξουν, όπως πάντα, στα συρτάρια.

Η Έκθεση δεν μας δείχνει μόνο τι δεν λειτουργεί στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας, αλλά και τι δεν λειτουργεί γενικότερα στη δημόσια διοίκηση. Αν δεν υπάρξει άμεση και δημόσια δέσμευση για εφαρμογή των συστάσεων, αν δεν δούμε συγκεκριμένα μέτρα και αποτελέσματα, τότε δεν μιλάμε πια για πρόβλημα, μιλάμε για συνενοχή.

Τα στοιχεία που ήρθαν στο φως κατέγραψαν με ακρίβεια την παρακμή. Απ’ εδώ και πέρα, το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει πολιτική βούληση να σπάσει ο φαύλος κύκλος.

Ιατρικό απόρρητο και έλεγχοι υπό αμφισβήτηση

Ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος εγείρει στη «Σ» θέμα σχετικά με την τήρηση του ιατρικού απορρήτου κατά τη διαδικασία που ακολούθησε η Ελεγκτική Υπηρεσία για την απόκτηση στοιχείων από ιατρικούς φακέλους ασθενών στα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών.

Ο ΠΙΣ αναφέρει ότι παρακολουθεί προσεκτικά τα ευρήματα που δημοσιοποιήθηκαν από την Ελεγκτική Υπηρεσία σχετικά με τους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν στα ΤΑΕΠ των Γενικών Νοσοκομείων Λευκωσίας και Λεμεσού. Σημειώνει μάλιστα ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν ανακοινωθεί, φαίνεται να ζητήθηκαν από τους γιατρούς στοιχεία από ιατρικούς φακέλους ασθενών και διευκρινίσεις για περιστατικά κατά τη διάρκεια της εφημερίας τους.

Ο ΠΙΣ υπογραμμίζει ότι, αν τα γεγονότα αυτά είναι αληθή, εγείρονται σοβαρά ζητήματα για τη νομιμότητα των εν λόγω ενεργειών, τη διαδικασία συλλογής των δεδομένων και την τήρηση των κανόνων ιατρικού απορρήτου και επαγγελματικής δεοντολογίας.

Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι οι έλεγχοι είναι απαραίτητοι και θεμιτοί, εφόσον διεξάγονται σύμφωνα με το ισχύον νομικό πλαίσιο, με σεβασμό στην αποστολή των επαγγελματιών υγείας και χωρίς να εμποδίζεται η παροχή επείγουσας ιατρικής φροντίδας, ιδιαίτερα στα ΤΑΕΠ, όπου οι συνθήκες είναι απαιτητικές. Καταλήγει λέγοντας ότι αναμένει σαφείς διευκρινίσεις σχετικά με το αν τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά τον έλεγχο αποκτήθηκαν εντός του πλαισίου της νομιμότητας.

Το στοίχημα

Σημειώνεται πως, μετά τη δημοσιοποίηση της έκθεσης, ο Υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, επισκέφθηκε το ΤΑΕΠ του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας και ανακοίνωσε τη θεσμοθέτηση των Ιατρείων Ταχείας Διακίνησης Ασθενών, μετά την πιλοτική λειτουργία τους στα νοσοκομεία των υπόλοιπων πόλεων, όπου από την έναρξη λειτουργίας τους εξυπηρετήθηκαν πάνω από 6.500 ασθενείς.

Παρά την πρωτοβουλία αυτή, τα όσα συνέβησαν στο Νοσοκομείο Λάρνακας ξεπερνούν ένα απλό σύνολο ευρημάτων. Πρόκειται για σύμπτωμα μιας γενικευμένης «ασθένειας» της δημόσιας υγείας, που απαιτεί ξεκάθαρη και αυστηρή αντίδραση. Η δημόσια υγεία δεν είναι μόνο ζήτημα υποδομών ή χρημάτων, αλλά πρώτα απ’ όλα ζήτημα αξιοπιστίας, ηθικής και σεβασμού προς τον άνθρωπο, και τα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας καθρεφτίζουν μια συστηματική αδιαφορία, που πλήττει την ασφάλεια των ασθενών και τη δημόσια εμπιστοσύνη.