Η ψυχή του Ελληνισμού ενώνεται ξανά

Η καρδιά του απανταχού Ελληνισμού θα χτυπήσει δυνατά στις 08 και 09 Νοεμβρίου 2025, στην Αγία Νάπα.

Η Κύπρος, το μαρτυρικό προπύργιο του Γένους, φιλοξενεί το Ιδρυτικό Συνέδριο του Ενιαίου Πολιτιστικού Δόγματος Κύπρου - Ελλάδας– Απανταχού Ελλήνων (ΕΠΟΔ) ενός εγχειρήματος ιστορικού και συμβολικού βάρους, της προσπάθειας να ξαναενωθεί ο Ελληνισμός όχι με όπλα, αλλά με πνεύμα, παιδεία και πολιτισμό.

Το ΕΠΟΔ δεν είναι μια τυπική ιδρυτική πράξη, αλλά το σάλπισμα για Εθνική Αφύπνιση και Ανασύνταξη του Ελληνισμού στον 21ο αιώνα.

Έθνος και σύγχρονος ελληνικός διαφωτισμός – Πολιτιστική διπλωματία

Ο Ελληνισμός δεν επιβίωσε μέσα στους αιώνες με την ισχύ των όπλων, αλλά με την δύναμη του αρχαιοελληνικού πνεύματος, της παιδείας, της ιστορικής συνείδησης, το μέτρο, τον λόγο και την αρετή.

Πάνω σε αυτά τα θεμέλια οικοδομήθηκε ο σύγχρονος «ευρωπαϊκός πολιτισμός», ο οποίος στηρίχθηκε στον «ορθό λόγο» του αρχαιοελληνικού στοχασμού, στο ρωμαϊκό δίκαιο και στη χριστιανική πίστη, ενώ διαφοροποιείται και εξειδικεύεται κατά λαόν σύμφωνα με την ιδιαίτερη ιστορική και πολιτιστική ιδιομορφία του κάθε έθνους.

Αυτό το ισχυρό πολιτισμικό αρχαιοελληνικό κληροδότημα και πνεύμα είναι το αληθινό οχυρό του Έθνους

Η ίδρυση του ΕΠΟΔ στοχεύει στην ανασυγκρότηση του αξιακού και παιδευτικού μας συστήματος, αφού για τους αρχαίους η λέξη Πολιτισμός σήμαινε Παιδεία.

Για τους προγόνους μας, κάθε μορφή πνευματικής δραστηριότητας, φιλοσοφία, επιστήμες, τέχνη κλπ, όλα ήταν έκφραση παιδείας.

Αυτή η πίστη στην παιδεία ως δύναμη που ανυψώνει τον άνθρωπο, υπήρξε το θεμέλιο και το ιδεώδες του ελληνικού πολιτισμού και παραμένει πολύτιμο δίδαγμα και για εμάς σήμερα.

Η πολιτιστική διπλωματία ο ήπιος αλλά πανίσχυρος αυτός τρόπος επιρροής είναι το ισχυρότερο όπλο του σύγχρονου Ελληνισμού

Η Ελλάδα και Κύπρος, με κοινή γλώσσα, παράδοση και πίστη, μπορούν να προβάλουν στον κόσμο το φως του ελληνικού πνεύματος, το φως του ανθρώπου που υπηρετεί αξίες και όχι συμφέροντα, να θυμίσει ότι ο πολιτισμός είναι πολιτική πράξη, η ψυχή που κυβερνά εκεί όπου οι θεσμοί αποτυγχάνουν.

Ο ρόλος των πολιτιστικών συλλόγων και των πνευματικών φορέων

Οι πολιτιστικοί σύλλογοι, τα πνευματικά ιδρύματα, δεν είναι απλώς θεσμοί, αλλά οι ζωντανές φλέβες του Ελληνισμού, εκεί βρίσκονται οι «Κοινότητες των Ελλήνων» εκεί ο λόγος και το ήθος, εκεί όπου η Παιδεία γίνεται πράξη και ο διάλογος του Σωκράτη ξυπνά συνειδήσεις, η σοφία του Πλάτωνα φωτίζει τις ιδέες, η λογική του Αριστοτέλη κατανοεί τον κόσμο και η ποιητική φλόγα της Σαπφούς αγγίζει την ψυχή, «μαζί με όλα εκείνα που κρατούν άσβεστη τη φλόγα του Ελληνισμού».

Αυτοί οι φορείς καλλιεργούν την αληθινή παιδεία, που δεν περιορίζεται στην συσσώρευση γνώσεων, αλλά και στην ανάπτυξη του ήθους, της παράδοσης και της Εθνικής Αυτογνωσίας όπως εύστοχα τόνιζε και ο Παπαρρηγόπουλος, «Το έθνος ζει, όταν ζει η παιδεία του».

Η πολιτιστική αποκέντρωση που επιδιώκει το ΕΠΟΔ δεν υποκαθιστά το κράτος, το υπερβαίνει, ενώνοντας τις δημιουργικές δυνάμεις του λαού μας σε έναν κοινό πνευματικό ιστό, πέρα από κομματικές διαιρέσεις και μικροπολιτικές σκοπιμότητες.

Μέσα από τη συνεργασία και την ενότητα, οι πολιτιστικοί φορείς συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση του αξιακού μας συστήματος, υπερβαίνοντας τις κομματικές και πολιτικές διαφορές.

Η φωνή που αναδύεται από τη Φλώρινα ως την Αγία Νάπα είναι ενιαία και δυνατή:

«Δεν ανεχόμαστε άλλο ευτελισμό, ήρθε η ώρα της πνευματικής ανόρθωσης και της ενιαίας πολιτιστικής ανασύνταξης».

Αυτή η φωνή εκφράζει την ανάγκη για επιστροφή στις αξίες που διαχρονικά στήριξαν τον Ελληνισμό και την επιθυμία για μια κοινωνία που βασίζεται στην αληθινή παιδεία και τον πολιτισμό.

Ενιαίο πολιτιστικό δόγμα και νέοι άνθρωποι

Η μεγαλύτερη μάχη του καιρού μας δεν δίνεται στα σύνορα, αλλά στις ψυχές των νέων. Η νέα γενιά χρειάζεται παιδεία και γνώση που να διαμορφώνει τον χαρακτήρα, το πνεύμα και την κρίση και όχι ακατέργαστη και ανεξέλεγκτη πληροφόρηση, που δεν αφομοιώνεται στην μνήμη και παραμένει ανεκμετάλλευτη.

«Οι νέοι είναι τα άνθη της φυλής» έλεγε ο Κοραής και απ’ το πως τα καλλιεργούμε θα εξαρτηθεί αν θα ανθήσουν και θα δώσουν ωραίους καρπούς ή όχι.

Αν ο πολιτισμός δεν γίνει παιδεία, θα παραμείνει λέξη χωρίς περιεχόμενο

Η ένταξη του πολιτισμού στην εκπαίδευση, από τα πρώτα σχολικά χρόνια, δεν είναι επιλογή είναι καθήκον. Ο πολιτισμός δεν μπορεί να παραμένει στο περιθώριο της διδασκαλίας, πρέπει να διαπερνά την Παιδεία ως τρόπος σκέψης και στάση ζωής.

Η Παιδεία δεν είναι «αποθήκη γνώσεων» αλλά οφείλει από τα πρώτα βήματα του παιδιού, να καλλιεργεί την κρίση, να διαμορφώνει το ήθος, να ξυπνά την ευθύνη την ιστορική συνείδηση και την εθνική αυτογνωσία.

Μέσα από αυτή την παιδεία, ο νέος άνθρωπος μαθαίνει ότι ο Ελληνισμός δεν είναι ιδεολογία, αλλά στάση ζωής, μέτρο, ανθρωπιά, και ότι η αξιοπρέπεια δεν είναι σύνθημα αλλά τρόπος υπάρξεως.

Ο πολιτιστικός πατριωτισμός δεν διχάζει, αλλά ενώνει, δεν είναι προνόμιο κανενός κόμματος, αλλά κοινό χρέος απέναντι στην κληρονομιά των προγόνων μας.

Η Ευρώπη χρειάζεται αυτή τη ρίζα, χωρίς το φως του Ελληνικού Πνεύματος, της Παιδείας και του Λόγου, παύει να έχει ψυχή. Το Ενιαίο Πολιτιστικό Δόγμα δεν είναι θεσμική φιλοδοξία, είναι σάλπισμα εθνικής ανασύνταξης.

Όπως έγραψε και ο Ελύτης: «Αν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, θα σου απομείνει μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι, και με άλλα τόσα ξαναφτιάχνεται».

Το ΕΠΟΔ είναι αυτό το “άλλο τόσο”: η προσπάθεια για να ξαναχτίσουμε το Έθνος όχι με υλικά, αλλά με νόημα και αξία.

*Πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας του Ινστιτούτου Ελληνικού Πολιτισμού.