Πόσο ασφαλείς είναι οι ψηφιακές πληρωμές μας στην Κύπρο;
Όσο αυξάνεται η χρήση της τεχνολογίας, τόσο αυξάνονται και οι προκλήσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.

Οι περισσότεροι από εμάς δεν κυκλοφορούμε πια με πολλά μετρητά. Χρησιμοποιούμε την κάρτα μας, το κινητό μας ή ακόμα και έξυπνα ρολόγια για τις καθημερινές μας αγορές. Από το περίπτερο μέχρι το σούπερ μάρκετ και από τις ηλεκτρονικές παραγγελίες μέχρι τις φορολογικές πληρωμές, όλα περνούν μέσα από ηλεκτρονικά συστήματα πληρωμών.
Στην Κύπρο, η εξάπλωση του e-banking, των POS και των ψηφιακών πορτοφολιών έχει αλλάξει τον τρόπο που συναλλασσόμαστε. Οι πληρωμές γίνονται άμεσα, γρήγορα και, στις περισσότερες περιπτώσεις, με ασφάλεια. Ωστόσο, όσο αυξάνεται η χρήση της τεχνολογίας, τόσο αυξάνονται και οι προκλήσεις στον τομέα της κυβερνοασφάλειας.
Στη σημερινή πραγματικότητα, οι περισσότερες συναλλαγές προστατεύονται με ισχυρή κρυπτογράφηση. Αυτό σημαίνει ότι τα δεδομένα μας, όπως αριθμοί καρτών, PIN και άλλα προσωπικά στοιχεία, μετατρέπονται σε κώδικα που δεν μπορεί να διαβαστεί εύκολα από τρίτους. Η τεχνολογία αυτή θεωρείται αρκετά ασφαλής απέναντι στους τρέχοντες κινδύνους.
Ωστόσο, στον ορίζοντα εμφανίζεται μια νέα πρόκληση: οι κβαντικοί υπολογιστές. Αυτά τα μηχανήματα, που βρίσκονται ακόμα σε στάδιο ανάπτυξης, υπόσχονται να λύσουν προβλήματα που σήμερα φαντάζουν αδύνατα. Το ζήτημα είναι ότι η ίδια δύναμη που τα καθιστά «θαυματουργά» μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για κακόβουλους σκοπούς. Συγκεκριμένα, θα μπορούν να «σπάνε» σε ελάχιστο χρόνο τις παραδοσιακές μεθόδους κρυπτογράφησης, που σήμερα θεωρούμε άτρωτες.
Τι σημαίνει αυτό για τις πληρωμές;
Φανταστείτε ένα μελλοντικό σενάριο, όπου ένας κυβερνοεγκληματίας με πρόσβαση σε κβαντικό υπολογιστή θα μπορούσε να παρακολουθεί συναλλαγές σε πραγματικό χρόνο, να αποκρυπτογραφεί δεδομένα καρτών ή να παραποιεί επικοινωνίες μεταξύ POS και τραπεζικών συστημάτων. Ακόμη κι αν αυτό ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι πρέπει να προετοιμαστούμε από σήμερα.
Η λύση μας για το μέλλον είναι η Κβαντική Ασφάλεια
Μία από τις πιο υποσχόμενες τεχνολογίες είναι η Κβαντική Κατανομή Κλειδιών (Quantum Key Distribution – QKD). Σε αντίθεση με την κλασική κρυπτογράφηση, που βασίζεται σε μαθηματικά προβλήματα, η QKD χρησιμοποιεί τους νόμους της φυσικής. Χάρη στη χρήση φωτονίων, των μικρότερων σωματιδίων φωτός, μπορεί να δημιουργήσει μυστικά κλειδιά για την κρυπτογράφηση συναλλαγών με τρόπο που δεν μπορεί να παραβιαστεί χωρίς να εντοπιστεί.
Με απλά λόγια, αν κάποιος προσπαθήσει να παρακολουθήσει την επικοινωνία ανάμεσα σε ένα POS και τον τραπεζικό server, η ίδια η διαδικασία θα αφήσει ίχνη. Έτσι, το σύστημα θα «ξέρει» ότι υπάρχει παραβίαση και θα μπορεί να μπλοκάρει τη συναλλαγή.
Εκτός από το QKD, υπάρχουν και οι λεγόμενοι post-quantum αλγόριθμοι, δηλαδή μέθοδοι κρυπτογράφησης σχεδιασμένες ώστε να αντέχουν ακόμα και σε κβαντικές επιθέσεις. Οι λύσεις αυτές μπορούν να ενσωματωθούν σε ειδικά hardware modules, που χρησιμοποιούνται ήδη από τράπεζες και φορείς πληρωμών.
Τα οφέλη για την Κύπρο
Η υιοθέτηση τέτοιων τεχνολογιών δεν αφορά μόνο την ασφάλεια. Μπορεί ν’ αποτελέσει και μοχλό καινοτομίας για τον χρηματοοικονομικό τομέα της χώρας. Η Κύπρος, με τη στρατηγική της θέση και τον αυξανόμενο ρόλο της ως κέντρο fintech, θα μπορούσε ν’ αξιοποιήσει πιλοτικά έργα κβαντικής ασφάλειας, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των πολιτών αλλά και την εικόνα της διεθνώς.
Το μήνυμα προς το κοινό
Για τον μέσο πολίτη, όλα αυτά ίσως μοιάζουν τεχνικά και πολύπλοκα. Αυτό που έχει σημασία να κρατήσουμε είναι ότι οι τεχνολογίες εξελίσσονται συνεχώς, τόσο οι απειλές όσο και οι άμυνες. Οι τράπεζες και οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών έχουν κάθε λόγο να επενδύσουν σήμερα στην ασφάλεια του αύριο.
Το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο, οι ηλεκτρονικές πληρωμές στην Κύπρο μπορούν να παραμείνουν γρήγορες και ασφαλείς, αρκεί να υιοθετηθούν εγκαίρως οι τεχνολογίες που προσφέρει η κβαντική εποχή.
*Manager, Technology Consulting, KPMG Limited