Φωτοβολταϊκά στο «off», απουσία αποθήκευσης και ρύποι €1,3 δις

Ακριβό ρεύμα, πράσινη ενέργεια που χάνεται λόγω αποκοπών στη λειτουργία των φωτοβολταϊκών, απουσία αποθήκευσης και έργα που μένουν στάσιμα για χρόνια, αποτυπώνουν τη σκληρή πραγματικότητα του ενεργειακού τομέα στην Κύπρο.

Όσον αφορά τα φωτοβολταϊκά, μπήκαμε ήδη στο φθινόπωρο και άρχισαν οι γνωστές και πλέον αναμενόμενες αποσυνδέσεις. Οι αποσυνδέσεις πραγματοποιούνται από τον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) για λόγους διατήρησης της ισορροπίας του συστήματος, καθώς το δίκτυο αδυνατεί να «απορροφήσει» την αυξημένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και σε περίπτωση που δεν γίνουν, ελλοχεύει ο κίνδυνος για «black out».

Έτσι, πολίτες που επένδυσαν από το υστέρημά τους για να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά, δεν απολαμβάνουν το αναμενόμενο όφελος. Οι συχνές αποσυνδέσεις δεν τους επιτρέπουν ν’ αξιοποιήσουν την ενέργεια που παράγουν, με αποτέλεσμα η απόδοση της επένδυσής τους να παραμένει μακριά από τις αρχικές προσδοκίες.

Οι εκτιμήσεις για φέτος δείχνουν ότι οι περικοπές στην παραγωγή από φωτοβολταϊκά θα αυξηθούν. Η απώλεια της παραγόμενης πράσινης ενέργειας αναπληρώνεται με τα συμβατικά καύσιμα, κάτι που συνεπάγεται περισσότερες εκπομπές ρύπων, τις οποίες επωμίζονται οι καταναλωτές, και «καίει» τους λογαριασμούς ρεύματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι, από το 2018 μέχρι το 2025, το κόστος ρύπων ακουμπά το €1,3 δις.

Στα όρια του κορεσμού το Δίκτυο

Ο εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας «Φωτοβολταϊκά για Όλους», Κυριάκος Κάλαττας, μιλώντας στην εφημερίδα «Σημερινή», αναφέρει ότι οι αποσυνδέσεις οφείλονται στο γεγονός ότι δόθηκαν περισσότερες άδειες για φωτοβολταϊκά απ’ όσες μπορεί ν’ αντέξει το Δίκτυο.

«Οι απαραίτητες και επιβαλλόμενες αποσυνδέσεις οφείλονται στο γεγονός ότι καταχρηστικά και παράλογα εγκαταστάθηκαν, με την έγκριση φυσικά των αρμοδίων, περισσότερα Εμπορικά Φωτοβολταϊκά απ' όσα επιτρέπεται να συνδεθούν με το Δίκτυο, χωρίς την παράλληλη δημιουργία Κεντρικών Συστημάτων Αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είναι οι μπαταρίες», είπε συγκεκριμένα.

Όπως είπε ο κ. Κάλαττας, οι αποσυνδέσεις έχουν τοπικό χαρακτήρα.

«Γίνονται περιοδικά μερικές μέρες και διαρκούν, για τα Οικιακά, μία και σε μερικές περιπτώσεις περισσότερες από τρεις ώρες, μεταξύ των ωρών 11 π.μ. και 3 μ.μ. Παρά το γεγονός ότι οι αποκοπές αυτές δεν είναι “καταστροφικές”, εντούτοις δικαιολογημένα θεωρούνται απαράδεχτες για τα Οικιακά και τα Φωτοβολταϊκά των Επιχειρήσεων, πλην, όμως, δυστυχώς, αναγκαίες και απαραίτητες», επεσήμανε.

Για ανυπαρξία ολοκληρωμένου σχεδιασμού στα ζητήματα της ενέργειας και ιδιαίτερα στα της πράσινης ενέργειας, κάνει λόγο ο Επικεφαλής του Τομέα της Ενέργειας του ΑΚΕΛ, Βάκης Χαραλάμπους, σε δηλώσεις του στη «Σ».

«Είναι γεγονός ότι σήμερα το Δίκτυο είναι στα όρια τού κορεσμού ακριβώς γιατί έχουν παραχωρηθεί ανεξέλεγκτα άδειες, ιδιαίτερα για μεγάλα εμπορικά και βιομηχανικά φωτοβολταϊκά και πολλές φορές σε γόνιμη καλλιεργήσιμη γη», ανέφερε.

Εξήγησε ότι το πρόβλημα με τις αποσυνδέσεις των φωτοβολταϊκών οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους.

«Πρώτον, επειδή δεν υπάρχει ακόμη αποθήκευση για ν’ αξιοποιείται το περίσσευμα πράσινης ενέργειας, ώστε να χρησιμοποιείται σε ώρες που υπάρχει ανάγκη. Δεύτερο, επειδή, δυστυχώς, οι μηχανές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι πεπαλαιωμένες και δεν διαθέτουν την απαραίτητη ευελιξία για ν’ ανταποκρίνονται στις απότομες μεταβολές ζήτησης και παραγωγής ΑΠΕ, με αποτέλεσμα να μην ενσωματώνουν αποτελεσματικά την παραγόμενη πράσινη ενέργεια», είπε ο Βάκης Χαραλάμπους.

Πετάμε πράσινη ενέργεια για ν’ αγοράζουμε ρύπους

Έντονα επικριτικός, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης, δήλωσε στο «ΣΙΓΜΑ» (21/10) ότι Πολιτεία προέτρεπε τους πολίτες να επενδύσουν από το υστέρημά τους για να παράγουν ενέργεια από τον ήλιο, χωρίς όμως να δημιουργεί τα απαραίτητα συστήματα υποστήριξης.

«Αυτό έλεγε συνεχώς στους πολίτες: προχωρήστε και επενδύστε από το υστέρημά σας. Ο κόσμος το έκανε, προχώρησε σε αυτές τις επενδύσεις. Και τι γίνεται τώρα; Αντί η Πολιτεία να επισπεύσει όσα χρειάζονται για να εισρεύσει η παραγωγή στο σύστημα, δεν έχει κάνει τίποτα. Δεν έχει επενδύσει στο δίκτυο, ούτε στην αποθήκευση. Το αποτέλεσμα είναι να πετάμε ρεύμα που παράγεται από φωτοβολταϊκά, για ν’ αγοράζουμε ρεύμα που παράγεται από ρύπους, δηλαδή από μαζούτ. Πόσο ηθικό και σωστό είναι αυτό; Αυτά είναι απαράδεκτα και καλό είναι να σταματήσουν να κοροϊδεύουν τους πολίτες», υπέδειξε ο κ. Χατζηγιάννης.

Οι αποσυνδέσεις οδήγησαν σε αυτοπαραγωγούς δύο ταχυτήτων

Ο Κυριάκος Κάλαττας εξήγησε ότι οι αποσυνδέσεις γίνονται εξ αποστάσεως μέσω ενός μηχανισμού ελέγχου που λέγεται Ripple Control και η επανασύνδεση γίνεται αυτόματα και σπάνια χρειάζεται η επέμβαση του ιδιοκτήτη.

Πρόσθεσε ότι, σε σχέση με τα οικιακά φωτοβολταϊκά, το μέτρο αυτό επηρεάζει μόνο όσα εγκαταστάθηκαν από τα μέσα του 2023 και όλα τα εμπορικά φωτοβολταϊκά, καθώς και εκείνα των επιχειρήσεων που λειτουργούν με το Σχέδιο Αυτοκατανάλωσης.

Οι περιορισμοί αυτοί διαμόρφωσαν καταναλωτές δύο ταχυτήτων, όσους πρόλαβαν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά πριν από τους περιορισμούς και όσους τα τοποθέτησαν μετά.

«Η έλλειψη σχεδιασμού οδήγησε στο φαινόμενο να υπάρχουν σήμερα αυτοπαραγωγοί δύο ταχυτήτων. Από τη μια, όσοι εγκατέστησαν φωτοβολταϊκά πριν από τους περιορισμούς και δεν επηρεάζονται, και, από την άλλη, μια μεγάλη μερίδα καταναλωτών που αντιμετωπίζουν αποκοπές λόγω της εγκατάστασης του λεγόμενου ‘‘κόφτη’’ (Ripple Control). Δυστυχώς, επειδή δεν υπάρχει σχεδιασμός, θα δημιουργηθεί και μια τρίτη κατηγορία, που αφορά όσους θα επενδύσουν στο επόμενο διάστημα», ανέφερε ο Επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας του ΑΚΕΛ, Βάκης Χαραλάμπους.

Αναγκαία η αποθήκευση

Ερωτηθείς τι μπορεί να γίνει για να λυθεί το πρόβλημα, ο εκπρόσωπος της πρωτοβουλίας «Φωτοβολταϊκά για Όλους», Κυριάκος Κάλαττας, υπογράμμισε ότι για τα Οικιακά και τα Φωτοβολταϊκά των Επιχειρήσεων, που λειτουργούν με το Σχέδιο Αυτοκατανάλωσης, το πρόβλημα μπορεί να περιοριστεί με δύο τρόπους: 1. Με τη δημιουργία μεγάλων Κεντρικών Συστημάτων Αποθήκευσης.

1. Με την αποσύνδεση αποκλειστικά και μόνο των μεγάλων Εμπορικών Φωτοβολταϊκών που εγκαταστάθηκαν καταχρηστικά εν γνώσει των ιδιοκτητών τους ότι το Δίκτυο έχει όρια «αντοχής».

Ο Επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας του ΑΚΕΛ τόνισε ότι η άμεση προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας, ένα ζήτημα που, όπως σημείωσε, καθυστέρησε αδικαιολόγητα και έμεινε εκτός εξίσωσης για πολλά χρόνια.

Ανέφερε, επίσης, ότι η αποθήκευση θα πρέπει να υλοποιηθεί με προτεραιότητες.

«Πρώτον, με τη δημιουργία συστημάτων αποθήκευσης μεγάλης κλίμακας σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να επωφελείται ολόκληρο το Δίκτυο και όλοι οι καταναλωτές. Δεύτερον, με την προώθηση της αποθήκευσης σε συνεταιριστικό επίπεδο, μέσω ενεργειακών κοινοτήτων. Και τρίτον, με την παροχή κινήτρων για ανάπτυξη αποθήκευσης μικρότερης κλίμακας, σε οικιακό ή μικρής παραγωγής επίπεδο, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλίζονται τα ζητήματα ασφάλειας», διευκρίνισε.

Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Χαραλάμπους, απαιτούνται άμεσες ενέργειες για την επίσπευση των διαδικασιών θωράκισης του σταθμού της Δεκέλειας, την προτεραιοποίηση των φωτοβολταϊκών στις στέγες και στις ενεργειακές κοινότητες, καθώς και για τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης μεγάλων εμπορικών και βιομηχανικών πάρκων, ιδιαίτερα σε αγροτική γη.

Αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας

Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Κύπρου (ΣΕΑΠΕΚ) προτείνει στους καταναλωτές να εκμεταλλεύονται την παραγόμενη ενέργεια.

«Αν υπάρχει κάτι που θα πρέπει να συμβουλέψουμε τους καταναλωτές, είναι να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν τις ανανεώσιμες πηγές σαν μέσο μείωσης του κόστους ηλεκτρισμού, αλλά να προσπαθούν με κάθε δυνατό τρόπο να χρησιμοποιούν την παραγόμενη ενέργεια. Δηλαδή, να μεταφέρουν την κατανάλωση ενέργειας, τη χρήση μικροσυσκευών, τη χρήση του πλυντηρίου και άλλα, τις ώρες που υπάρχει ηλιοφάνεια. Είτε προγραμματίζοντάς το είτε το Σαββατοκύριακο που είμαστε σπίτι», ανέφερε συγκεκριμένα ο πρόεδρος του ΣΕΑΠΕΚ, Φάνος Καραντώνης, σε δηλώσεις του στο ΣΙΓΜΑ (21/10).

Για την αποθήκευση, ανέφερε ότι θα βοηθήσει για να καλυφθούν οι ανάγκες στις βραδινές ώρες.