Γιατί οι ΗΠΑ είναι η μοναδική υπερδύναμη του 21ου αιώνα
Σε μια εποχή πολιτικών αναταραχών και ενός τελείως άναρχου και ανεπαρκούς διεθνώς συστήματος, πολλοί άνθρωποι λανθασμένα μιλούν για υπερδυνάμεις, χωρίς να γνωρίζουν πως μόνο ένα κράτος παγκόσμια, πληροί τα κριτήρια για να θεωρείται υπερδύναμη.
Μια χώρα που είναι υπερδύναμη μπορεί να επηρεάσει διεθνείς αποφάσεις και εξελίξεις βασισμένη σε στρατιωτικά, διπλωματικά, οικονομικά, πολιτιστικά και τεχνολογικά μέσα. Αν το δούμε αναλυτικά οι ΗΠΑ έχουν τον ισχυρότερο στρατό στον κόσμο και είναι μια από τις 2 μεγαλύτερες δυνάμεις στη δυνατότητα χρήσης πυρηνικών μαζί με τη Ρωσία. Παράλληλα είναι η ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη με τεράστια διαφορά από τη δεύτερη Κίνα.
Η διπλωματική ισχύ της συγκεκριμένης χώρας είναι αναμφισβήτητα τεράστια και σχεδόν πάντα πετυχαίνει τους σκοπούς της. Αυτό φαίνεται μέσα από τη συμμετοχή σε διάφορους διεθνείς οργανισμούς όπως τα Ηνωμένα Έθνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και το ΝΑΤΟ. Μάλιστα δεν είναι απλό μέλος αλλά και πρωτεργάτης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Για παράδειγμα το ΔΝΤ δεν πρόκειται ποτέ να δώσει χρήματα ή κάποιο δάνειο σε ένα κράτος χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ, που έχουν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία συμμετοχή, ενώ, ως μόνιμο μέλος του συμβουλίου ασφαλείας του ΟΗΕ μπορεί να ασκήσει οποιαδήποτε στιγμή ΒΕΤΟ και να σταματήσει αποφάσεις (Π.Χ. ψηφίσματα για Παλαιστίνη).
Τεχνολογικά βλέπουμε πως Αμερικάνικες εταιρίες όπως η Apple και η Tesla, έχουν παγκόσμια επιρροή και είναι πρωτοπόροι στους τομείς τους. Σε πολιτισμικό επίπεδο μέσω της ελκυστικότητας που έχει μέσω μουσικής, φαγητών και της ποπ κουλτούρας που διαθέτει καθορίζει τις διεθνείς εξελίξεις. Οι πιο γνωστοί τραγουδιστές, ηθοποιοί και γενικότερα οι πιο αναγνωρίσιμοι άνθρωποι είναι αμερικάνοι λόγω του ότι ΗΠΑ κατάφερε να είναι πρώτη δύναμη στα ΜΜΕ και στη διάδοση πληροφοριών. Τα αμερικανικά ΜΜΕ και η αγγλική γλώσσα που είναι η παγκόσμια γλώσσα κατάφεραν επίσης να δημιουργήσουν ένα σύστημα αξιών που έχει ξεκάθαρα πρότυπο τις ΗΠΑ (ελευθερία, δημοκρατία).
Πολλοί αναλυτές και απλοί πολίτες λανθασμένα κατατάσσουν την Κίνα ως υπερδύναμη. Η Κίνα μπορεί να διαθέτει κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά όπως η οικονομία και η τεχνολογία, όμως υστερεί σημαντικά σε άλλες κατηγορίες. Στρατιωτικά δεν είναι είναι καν κοντά στις ΗΠΑ, στη δυνατότητα που έχει να επιβληθεί σε διάφορες ηπείρους με την Κίνα να περιορίζεται περισσότερο σε περιφερειακή δύναμη. Παράλληλα διπλωματικά υστερεί σημαντικά χωρίς να έχει πετύχει κάποια μεγάλη στρατιωτική συμφωνία (π.χ. ΝΑΤΟ), ενώ και οι BRICS στους οποίους είναι μέλος δεν έχουν μεγάλη ισχύ. Πολιτισμικά δεν αποτελεί σε κανένα βαθμό φορέα επιβολής αξιών και κουλτούρας λόγω του κλειστού συστήματος που τη διακατέχει εδώ και πολλά χρόνια και δεν την αφήνει να εξελιχθεί.
Σε σχέση με την Κίνα η Ρωσία έχει μια τεράστια στρατιωτική δυνατότητα όμως υστερεί σε άλλους τομείς, παρότι ήταν υπερδύναμη ως Σοβιετική Ένωση. Διαθέτει πολύ περιορισμένη ισχύ σε τεχνολογία σε σχέση με τις προαναφερθέντες ενώ διπλωματικά δεν έχει πολλές επιτυχίες, ούτε μπορεί να επηρεάσει αποφάσεις σε διεθνές επίπεδο, εκτός ίσως από τη μόνιμη θέση στο συμβούλιο ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτό φαίνεται και από τις κυρώσεις που δέχεται μετά την εισβολή στην Ουκρανία, τις οποίες δεν μπορεί να σταματήσει διπλωματικά. Οικονομικά, δεν είναι καν στην κορυφαία πεντάδα του πλανήτη, έχει τεράστια εξάρτηση στους φυσικούς της πόρους ενώ και πολιτισμικά, επισκιάζεται στον μέγιστο βαθμό σε όλα τα χαρακτηριστικά που είπαμε πριν σε σχέση με τις ΗΠΑ, αλλά και σε σχέση με άλλες χώρες όπως η Γαλλία , η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σε γενικές γραμμές όλες οι χώρες που αναλύθηκαν θεωρούνται μεγάλες δυνάμεις όμως μόνο οι ΗΠΑ συνδυάζουν όλα τα στοιχεία που εξηγήθηκαν και ορίζουν μια υπερδύναμη.
Άλλες μεγάλες δυνάμεις μπορούμε να πούμε πως είναι η ΕΕ, η Ινδία, η Ιαπωνία και η Βραζιλία. Όμως σε καμία περίπτωση καμιά χώρα εκτός των ΗΠΑ δεν διαθέτει τα ανάλογα στοιχεία για να την αποκαλούμε υπερδύναμη.
* Μεταπτυχιακός φοιτητής Διεθνών Σχέσεων
