Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα!

Είναι γεγονός αναντίλεκτο ότι η επικράτηση του Τουφάν Ερχιουρμάν έναντι του αντιπάλου του Ερσίν Τατάρ στις πρόσφατες ψευδοεκλογές στα κατεχόμενα συνιστά μια σοβαρή εξέλιξη στην παραπέρα διαχείριση του κυπριακού προβλήματος και στην προσδοκώμενη κατάληξη των μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων για την οριστική επίλυσή του.

Προσωπικά δεν συμμερίζομαι ούτε τους καθ’ ημάς πανηγυρισμούς, ούτε και την ανέξοδη αισιοδοξία των όσων θεωρούν ότι η αλλαγή στη σκυτάλη στο ψευδοκράτος θα μας φέρει αυτόματα πιο κοντά στη λύση. Απλά έφυγε – επιτέλους – ο πολύς και αδιάλλακτος Ερσίν Τατάρ με λάβαρό του το σύνθημα των δύο κρατών και πήρε τη θέση του ο φερόμενος ως νεωτεριστής ηγέτης, Τουφάν Ερχιουρμάν, αγνώστων μέχρι πρότινος προθέσεων σε κεφαλαιώδη θέματα και παραμέτρους στο Κυπριακό, όπως είναι το εδαφικό, το περιουσιακό, η ασφάλεια και οι εγγυήσεις, οι έποικοι, η πολιτική ισότητα, η αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων, η διεθνής εκπροσώπηση της χώρας κ.λπ. κ.λπ.

Τα πρώτα μηνύματα εντούτοις είναι άκρως ανησυχητικά: Η δήλωση του νεοεκλεγέντος ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, ότι «η πορεία στο Κυπριακό θα καθορίζεται σε απόλυτη σύμπλευση με την Τουρκία», προδιαγράφει και προδικάζει από μόνη της τα περιθώρια ελιγμών που ο νεοσουλτάνος της Τουρκίας θα αφήσει στον κ. Ερχιουρμάν.

Έθεσε επίσης ως προϋπόθεση για την επανέναρξη των συνομιλιών να υπάρξει σαφές χρονοδιάγραμμα με εγγυημένο αποτέλεσμα και ότι, σε περίπτωση αδιεξόδου, η κατάσταση δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει, εννοώντας προφανώς τη λύση των δύο κρατών και τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης οι δηλώσεις του στο πρακτορείο ειδήσεων «Αναντολού», ότι «η Τουρκική Δημοκρατία είναι εγγυήτρια όλου του νησιού και έτσι θα παραμείνει, η πολιτική ισότητα (όπως την επιδιώκει η τουρκική πλευρά) είναι κόκκινη γραμμή και δεν τίθεται υπό διαπραγμάτευση, το προσωπικό του καθήκον είναι η βελτίωση των σχέσεών του με την Τουρκική

Δημοκρατία» διαψεύδουν μέχρι της στιγμής όσους ήλπιζαν ότι με την εκλογή του οι προοπτικές για επιτυχή κατάληξη των διαπραγματεύσεων είναι περισσότερο ευοίωνες.

Αντίθετα ο νεοεκλεγείς Τ/ηγέτης προχώρησε και σε βήματα πέραν των θέσεων τού προκατόχου του Ερσίν Τατάρ. Κατηγόρησε ευθέως τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη ότι συγκέντρωσε στις ελεύθερες περιοχές ξένα στρατεύματα από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και άσκησε κριτική ακόμα και για τον GSI λέγοντας ότι δεν είναι δυνατόν να παραμείνει η Τουρκία εκτός.

Εξάλλου, στη συνέχεια, με νέες δηλώσεις του, ισχυρίστηκε ότι κακώς η Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσωπείται στην Ε.Ε μόνο με Ε/κ ευρωβουλευτές και καταδίκασε την προοπτική για ανέγερση μνημείου αγνοουμένων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το δαιδαλώδες πλέον κυπριακό πρόβλημα που ταλανίζει τη χώρα μας επί δεκαετίες δεν επιλύθηκε ούτε επί των «διαλλακτικών» Μουσταφά Ακιντζί και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ούτε και επί των ημετέρων «ενδοτικών» Γιώργου Βασιλείου και Δημήτρη Χριστόφια ακόμα και κατά πολλούς του Νίκου Αναστασιάδη.

Γιατί απλούστατα το κλειδί της λύσης βρισκόταν και εξακολουθεί να ευρίσκεται στα προεδρικά μέγαρα του βαθέος τουρκικού κράτους που εφαρμόζει με μαθηματική ακρίβεια και μοναδική στρατηγική το σχέδιο του καθηγητή Νιχάτ Ερίμ για επανάκτηση της Κύπρου που υιοθετήθηκε από το 1956 και εφαρμόζεται βήμα με βήμα μέχρι των ημερών μας.

Και εμείς αυτομαστιγωνόμαστε και αυτοενοχοποιούμαστε σε κάθε φάση των διαπραγματεύσεων και σε κάθε αλλαγή ηγέτη των Τ/κ ισχυριζόμενοι ότι δεν επιθυμούμε λύση και επανένωση και δεν παραχωρούμε ίσα δικαιώματα στους Τουρκοκύπριους «συνεταίρους» μας.

Αυτό που, κατά την ταπεινή μου άποψη, διαφοροποιεί τα δεδομένα στο Κυπριακό είναι το δίλημμα το οποίο θα τεθεί ενώπιόν μας: Ή δυο κράτη ή Ομοσπονδία, της οποίας, όμως, το βασικό περιεχόμενο παραμένει μέχρι της στιγμής νεφελώδες και αδιευκρίνιστο σε πολλές σοβαρές πτυχές και παραμέτρους. Και μπροστά σ’ αυτό το δίλημμα οι μεν τουρκικές αξιώσεις θα πολλαπλασιαστούν και θα ενταθούν, η δε διαπραγματευτική μας θέση θα βρεθεί σε ασφυκτικό κλοιό πιέσεων από εξωτερικούς και, δυστυχώς, από εσωτερικούς παράγοντες.

Μια άλλη σοβαρή παράμετρος που αναπόφευκτα θα επηρεάσει το πολιτικό σκηνικό των διαπραγματεύσεων είναι η νέα διεθνής τάξη πραγμάτων: ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών φαντάζει αποδυναμωμένος και απονευρωμένος και, ως εκ τούτου, αδύναμος να παρεμβαίνει καθοριστικά για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων.

Τον ρόλο αυτό φαίνεται να ανέλαβε ο αποκαλούμενος «πλανητάρχης», ένας εκρηκτικός και απροσδιόριστος πολιτικός, που επιχειρεί να επιλύσει τα μεγάλα διεθνή προβλήματα όχι με βάση τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, της Πολιτικής Ηθικής και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών (τον οποίο γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων του) αλλά στη βάση τού πάρε – δώσε ανάλογα με τη δύναμη των εμπλεκομένων και τα συμφέροντα που απορρέουν.

Είναι σαφώς βασανιστικό το ερώτημα και εφιαλτικοί οι συλλογισμοί που αναφύονται αν ο Τραμπ επιχειρήσει να επιλύσει το κυπριακό πρόβλημα στη βάση των πιο πάνω χαρακτηριστικών και βάζοντας στην εξίσωση «τις πραγματικότητες» – όπως έλεγε κατ’ επανάληψιν ο Ερσίν Τατάρ – που διαμορφώθηκαν στο νησί μας από το 1974 μέχρι σήμερα.

Είμαστε πράγματι έτοιμοι να υιοθετήσουμε το ετεροβαρές κεκτημένο των συνομιλιών, το οποίο έχει διαμορφωθεί κάτω από την πίεση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής και μέσα από τις αλλεπάλληλες υποχωρήσεις μας στο τραπέζι των μακροχρόνιων διαπραγματεύσεων;

Είμαστε πρόθυμοι να υπογράψουμε μια λύση που θα προβλέπει ένα ιδιότυπο κράτος με θνησιγενείς συνταγματικές και πολιτειακές ρυθμίσεις κατά παράβαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και σε σύγκρουση με τις αρχές και τις αξίες του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι;

Τα σημεία των καιρών δείχνουν πως έχουμε φθάσει στο τέρμα αγνώστου μέχρι στιγμής αποτελέσματος και κατάληξης. Οι επόμενο λίγοι μήνες θα καταδείξουν την αποτελεσματικότητα της εξωτερικής μας πολιτικής, η οποία με αξιοσημείωτο πραγματικά τρόπο και με επικεφαλής τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Εξωτερικών δημιούργησαν ένα πρωτοφανές δίκτυο συμμαχιών και συνεργασιών τόσο σε περιφερειακό, ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Από πλευράς μας απαιτείται σύμπνοια, ομοψυχία, ενότητα και σοβαρότητα για την αντιμετώπιση των επερχόμενων ραγδαίων εξελίξεων. Οι μικροπολιτικές ατζέντες, η αλληλοϋπόσκαψη, η στείρα αντιπολίτευση, η αυτοενοχοποίηση και η εσωστρέφεια θα είναι η βέβαιη συνταγή αυτοκτονίας για την οποία όλοι θα φέρουμε την ευθύνη. Έναντι ημών και των επερχόμενων γενεών. Οι καιροί ου μενετοί.

Υ.Γ.: Το όνομα Τουφάν, μεταφραζόμενο στην ελληνική γλώσσα, σημαίνει πλημμύρα, θεομηνία, τυφώνας.

Ο Τ/κ ακτιβιστής Οζ. Καραχάν, σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο», χαρακτηρίζει τον νέο ηγέτη των Τ/κ ως πολιτικό γύπα και προειδοποιεί πως όσοι πανηγυρίζουν θα είναι συνυπεύθυνοι όταν καταβροχθίσει τις ψεύτικες ελπίδες που οι ίδιοι σπέρνουν!

*Αντιπρόεδρος του Κυπριακού Κέντρου Μελετών