Πόσο κοντά είναι η ειρήνη στην Ουκρανία; Οι 3 κρίσιμες απαιτήσεις και πώς θα αλλάξουν τα σύνορα

Παρά το αισιόδοξο αφήγημα της Ουάσιγκτον, τουλάχιστον τρία κρίσιμα ζητήματα εξακολουθούν να αποτελούν βαθιά ρήγματα ανάμεσα στις απαιτήσεις των ΗΠΑ και τις «κόκκινες γραμμές» της Ουκρανίας.

Και βεβαίως παραμένει και το μεγάλο ερώτημα. Ακόμη και εάν καμφθούν όλες οι αντιστάσεις του ήδη σε δεινή θέση Ζελένσκι, θα καταφέρει ο Ντόναλντ Τραμπ να πείσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν να πει το οριστικό «ναι»;

Τελικά πόσο κοντά ή πόσο μακριά βρισκόμαστε πραγματικά από το τέλος του πολέμου;

«Τεράστια πρόοδος» – αλλά πόσο πραγματική;

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και η κυβέρνησή του επιχειρούν να διαμορφώσουν μια εικόνα σχεδόν τελικής ευθείας στις διαπραγματεύσεις για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Ο ίδιος μίλησε για «τεράστια πρόοδο», την ώρα που ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο έκανε λόγο για «πολύ θετικές» συνομιλίες στη Γενεύη και «σημεία που δεν είναι ανυπέρβλητα».

Ακόμη, η δήλωση Αμερικανού στρατιωτικού αξιωματούχου πως «οι Ουκρανοί έχουν συμφωνήσει στο ειρηνευτικό σχέδιο» ενίσχυσε το κλίμα ότι απομένουν μόνο «μικρές λεπτομέρειες».

Ωστόσο, όπως προκύπτει από ανώτατη ουκρανική πηγή που μίλησε στο CNN, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη – και σίγουρα πολύ πιο δύσκολη από ό,τι αφήνει να εννοηθεί η Ουάσιγκτον.

Τα τρία μεγάλα αγκάθια: Εδάφη, στρατός, ΝΑΤΟ

Παρότι το Κίεβο και η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχουν καταλήξει σε «συναίνεση» στα περισσότερα από τα 28 σημεία του σχεδίου, τουλάχιστον τρεις κεντρικές απαιτήσεις των ΗΠΑ παραμένουν μη αποδεκτές από την Ουκρανία. Και κάθε μία από αυτές αφορά ένα θεμελιώδες κομμάτι της εθνικής της ασφάλειας.

1. Παράδοση εδαφών: Το πιο εκρηκτικό σημείο

Το αν η Ουκρανία θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει καίρια εδάφη του Ντονμπάς – συμπεριλαμβανομένης της «fortress belt», της αμυντικής ζώνης που κρατά εδώ και χρόνια τις ρωσικές δυνάμεις εκτός – παραμένει ανοιχτό.

Στην αρχική αμερικανική πρόταση, τμήματα της περιοχής εμφανίζονται ως ρωσική διοίκηση σε καθεστώς αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Παρά την «πρόοδο» που αναφέρθηκε, η ουκρανική πλευρά ξεκαθαρίζει ότι καμία τελική συμφωνία ή αποδεκτή διατύπωση δεν υπάρχει.

Η παραχώρηση αυτών των εδαφών θα δημιουργούσε μια ευάλωτη γραμμή άμυνας – κάτι που οι στρατιωτικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν «ανεφάρμοστο».

1. Περιορισμός των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων

Το σχέδιο περιλαμβάνει πλαφόν στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις: 600.000 στρατιώτες.

Το Κίεβο συζητά έναν μεγαλύτερο αριθμό, αλλά επιμένει ότι ο οποιοσδήποτε περιορισμός πρέπει να αντανακλά τις πραγματικές ανάγκες άμυνας απέναντι στη Ρωσία – έναν στρατό με σχεδόν απεριόριστη δεξαμενή στρατολόγησης.

Είναι πολιτικά δύσκολο για την ουκρανική ηγεσία να αποδεχθεί οτιδήποτε που θα μπορούσε να εκληφθεί ως «αφοπλισμός».

1. Οριστική εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ

Η πιο συμβολικά φορτισμένη απαίτηση. Η πηγή από το Κίεβο ήταν κατηγορηματική: το να παραιτηθεί η Ουκρανία από την επιδίωξη ένταξης στη Συμμαχία θα αποτελούσε «κακό προηγούμενο» και de facto ρωσικό βέτο στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης.

Το αίτημα αυτό παραμένει «απαράδεκτο» για την ουκρανική κυβέρνηση – και αυτό δύσκολα μπορεί να αλλάξει. Πάντως η αλήθεια είναι πως αρκετοί και στην Ευρώπη πιστεύουν ότι το ΝΑΤΟ δεν θα πρέπει να επεκταθεί άλλο.

Πώς αλλάζουν τα ουκρανικά σύνορα

Το αρχικό αμερικανο-ρωσικό πλαίσιο προβλέπει:

• Αναγνώριση της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ως de facto ρωσικών.
• Απόσυρση των ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές που ακόμη ελέγχει το Κίεβο στο Ντονέτσκ.
• Μετατροπή τους σε ουδέτερη ζώνη υπό ρωσικό διοικητικό καθεστώς, χωρίς παρουσία ρωσικού στρατού.
• «Πάγωμα» των γραμμών επαφής σε Χερσώνα και Ζαπορίζια, με ουσιαστική αναγνώριση του status quo.
  Συνολικά, το σχέδιο κόβει περίπου 20% του ουκρανικού εδάφους.

Το πρόβλημα; Αυτή η διαπραγματευτική θέση δεν είναι συμβατή με το ουκρανικό Σύνταγμα, ούτε με την πολιτική πραγματικότητα στο Κίεβο, όπου οι εδαφικές παραχωρήσεις παραμένουν κόκκινη γραμμή για την πλειοψηφία των πολιτών.

Γιατί το Κρεμλίνο θέλει το Ντονμπάς

Το Ντονμπάς δεν είναι μόνο στρατηγικό οχυρό, αλλά και περιοχή με:

• μεγάλες λιθανθρακικές αποθήκες
• κοιτάσματα λιθίου, τιτανίου και γραφίτη
• πιθανές ενεργειακές δυνατότητες (shale gas)
• κρίσιμη γεωγραφική θέση για σύνδεση Ρωσίας–Κριμαίας

Η βιομηχανική ταυτότητα της περιοχής, η ιστορικά φιλορωσική σύνθεση και η στρατηγική της αξία καθιστούν το Ντονμπάς κεντρικό στόχο της Μόσχας από το 2014.

Το Κίεβο υπό πίεση: Εσωτερικά ρήγματα και εξωτερικοί περιορισμοί

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπαίνει σε αυτή τη διαπραγμάτευση με:

• τεράστια εσωτερική φθορά λόγω σκανδάλων διαφθοράς
• επιδείνωση των υποδομών, με συνεχείς ρωσικές επιθέσεις
• ενεργειακή κρίση και blackouts
• αβεβαιότητα για τη συνέχιση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης
• σαφέστατη αμερικανική πίεση: απειλή διακοπής όπλων και πληροφοριών

Η Ουκρανία βρίσκεται σε μια διαπραγματευτική θέση που συνδυάζει υψηλές προσδοκίες από τον πληθυσμό και περιορισμένες αντοχές στο στρατιωτικό και οικονομικό μέτωπο.

Πόσο κοντά είμαστε;

Παρά τις επίσημες δηλώσεις, το χάσμα στις θέσεις παραμένει.  Η Ουάσιγκτον επιδιώκει μια συμφωνία που θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως «γρήγορη νίκη» ενόψει πολιτικών εξελίξεων.

Η Μόσχα επιμένει στους τρεις πυλώνες της: εδάφη, αφοπλισμός, ΝΑΤΟ. Και η Ουκρανία εξακολουθεί να θεωρεί ότι η αποδοχή αυτών των όρων θα ισοδυναμούσε με απειλή για την ίδια της την ύπαρξη.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι συνομιλίες προχωρούν, αλλά κρίσιμα ζητήματα παραμένουν ανοιχτά και βαθιά πολιτικά – τόσο για την Ουκρανία όσο και για τη Δύση συνολικά. Οι «λίγες λεπτομέρειες» που αναφέρει ο Τραμπ είναι στην πραγματικότητα ο πυρήνας του πολέμου: σύνορα, ασφάλεια, κυριαρχία.

Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν μπορεί να υπάρξει κοινό έδαφος – ή αν η αισιοδοξίααποδειχθεί πρόωρη.

Πηγή: naftemporiki.gr