Επιστροφή στην Αμμόχωστο: Τώρα ή ποτέ

Η Αμμόχωστος δεν γεννήθηκε για να σωπάσει. Λεηλατήθηκε από τους Τούρκους εισβολείς μετά από δολοφονίες, βιασμούς και επαίσχυντες πράξεις βίας και κατέχεται μέχρι σήμερα παράνομα από τον τουρκικό στρατό. Στην πορεία, εγκαταλείφθηκε και από τη δική μας πολιτική ηγεσία, που αδράνησε να υπερασπιστεί τα δίκαια των κατοίκων της.

Η τουρκική εισβολή του 1974 δεν κατέλαβε απλώς εδάφη. Δολοφόνησε, βίασε, εκδίωξε βίαια τον πληθυσμό της Αμμοχώστου και μετέτρεψε μια ακμάζουσα πόλη σε λάφυρο πολέμου. Σήμερα, η κατοχική δύναμη επιχειρεί να ολοκληρώσει το έγκλημα: να νομιμοποιήσει τον βίαιο εκτοπισμό, να σφετεριστεί τις ελληνοκυπριακές περιουσίες και να προετοιμάσει τον εποικισμό της πόλης με εποίκους από την Τουρκία.

Μετά την προσφυγοποίηση, οι Αμμοχωστιανοί, όπως και άλλοι πρόσφυγες, βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοβαρές ελλείψεις στη στεγαστική μέριμνα, στην κρατική στήριξη και στις κοινωνικές πολιτικές. Υπέστησαν κατάφωρες αδικίες και θεσμικές διακρίσεις, ενώ πολλές οικογένειες αναγκάστηκαν να στερήσουν από τα παιδιά τους την ανώτατη εκπαίδευση, όχι από επιλογή, αλλά λόγω οικονομικής αδυναμίας. Πάρα πολλοί αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν για να επιβιώσουν.

Η διασπορά τούς αποδυνάμωσε τον συλλογικό ιστό. Οι ετήσιες επετειακές εκδηλώσεις για την κατάληψη της Αμμοχώστου κατέληξαν τελετουργικές, χωρίς ουσία. Η πολιτιστική ταυτότητα της πόλης αφέθηκε να σβήσει. Η Αμμόχωστος, πόλη του Τεύκρου και του Ευαγόρα, από κέντρο πολιτισμού μετατράπηκε σε πόλη-όμηρο. Σήμερα, εκτυλίσσεται ένα οργανωμένο πλιάτσικο: παράνομες οικοδομές σε ελληνοκυπριακές περιουσίες, πωλήσεις γης, εμπλοκή ξένων συμφερόντων, με την ανοχή της διεθνούς κοινότητας.

Παρά τα ψηφίσματα 550 και 789 του ΟΗΕ, που προνοούν την επιστροφή της πόλης στους νόμιμους κατοίκους της υπό προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ, δεν ασκήθηκε ποτέ η απαιτούμενη πίεση. Αντί για διεκδίκηση, επιλέχθηκε η διαχείριση της κατοχής. Η λεγόμενη «Επιτροπή Περιουσιών» στα κατεχόμενα, εργαλείο της Τουρκίας για υφαρπαγή τίτλων, ενίσχυσε τη λεηλασία και οδήγησε σε οριστική απώλεια περιουσιών.

Οι Αμμοχωστιανοί τιμωρούνται και πολιτικά. Πολλοί πρόσφυγες που ξενιτεύτηκαν έχασαν το δικαίωμα ψήφου, στέγασης και ουσιαστικής κρατικής στήριξης. Τα παιδιά τους αποκόπτονται από τον τόπο καταγωγής τους, ενώ η εγγραφή τους στους εκλογικούς καταλόγους των τόπων προσωρινής διαμονής αποδυναμώνει σταδιακά τον προσφυγικό κόσμο.

Η Κυπριακή Δημοκρατία πρέπει να σταματήσει να παίζει τον ρόλο του «καλού παιδιού» στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήρθε η ώρα να σφίξει τα δόντια, να θέσει εμπόδια όπου η Τουρκία επιχειρεί να παρεισφρήσει σε διαδικασίες ΕΕ ή Συμβουλίου της Ευρώπης, να ασκεί βέτο και να απαιτεί την εφαρμογή των ψηφισμάτων 550 και 789 του ΟΗΕ. Η Αμμόχωστος πρέπει να επιστραφεί στους νόμιμους κατοίκους της, όχι να μένει θύμα συμβιβαστικών βημάτων.

Η κυπριακή Κυβέρνηση πρέπει να συμπεριλάβει στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) την άμεση επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της, αντί να περιορίζεται σε ανοίγματα οδοφραγμάτων που δυναμώνουν την τουρκική καμπάνια για αναγνώριση των κατεχομένων και δημιουργούν ψευδή αίσθηση ομαλότητας και αποδοχής των τετελεσμένων.

Η πορεία αυτή δεν είναι αναπόφευκτη. Η Αμμόχωστος χρειάζεται διεκδίκηση, διεθνή κινητοποίηση και αποκατάσταση όλων των αδικιών. Χρειάζεται κράτος αποφασιστικό και διεκδικητικό.

Η Αμμόχωστος δεν ζητά ελεημοσύνη.
Απαιτεί δικαιοσύνη.
Και η δικαιοσύνη δεν χαρίζεται – κατακτιέται.

*Πρόεδρος του Συνδέσμου Αμμοχώστου ΗΒ