Ξύπνα, Κύπριε Φορολογούμενε

Το δημογραφικό δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών.
Και εδώ και χρόνια, η πολιτεία στέλνει ένα ξεκάθαρο μήνυμα:

«Αν δουλεύεις, αν δηλώνεις το εισόδημά σου και αν κάνεις πολλά παιδιά, δεν σε στηρίζω».

1) Το μέτρο–κλειδί που στραγγαλίζει τις οικογένειες

Το Επίδομα Τέκνου είναι το κεντρικό εργαλείο οικογενειακής πολιτικής:
καθορίζει την πρόσβαση σε όλες τις παροχές που αφορούν τα παιδιά και μπορεί να φτάσει μέχρι €2.000, ετησίως, ανά παιδί στις πολύτεκνες οικογένειες. Είναι άμεσο, χωρίς αποδείξεις δαπανών και αποτελεί τη βάση του συστήματος στήριξης.

Ο νόμος επιτρέπει να το λάβει κάθε οικογένεια με πενταετή νόμιμη διαμονή: Κύπριοι, Ευρωπαίοι και πολίτες τρίτων χωρών.
Και εδώ βρίσκεται η ρίζα της αδικίας: η στήριξη δεν κλιμακώνεται ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών.

2) «Στήριξη» ≠ «Πρόσβαση στη Στήριξη»

Ο νόμος ορίζει δύο διαφορετικά πράγματα:

• «Στήριξη»: το ύψος των παροχών
• «Πρόσβαση στη Στήριξη»: τα εισοδηματικά/περιουσιακά κριτήρια

Η πολιτεία συγχέει σκοπίμως αυτές τις έννοιες. Θέλει να παρουσιάζεται «γενναιόδωρη», ενώ στην πράξη κλείνει την πόρτα σε όσους εργάζονται, φορολογούνται και μεγαλώνουν πολλά παιδιά.

Χωρίς κλιμάκωση των εισοδηματικών ορίων, το μήνυμα προς τις πολύτεκνες οικογένειες και τα νέα ζευγάρια είναι αποκαρδιωτικό:

• «Τα παιδιά σου κοστολογούνται λιγότερο από το πρώτο παιδί άλλων.»
• «Για να έχεις πρόσβαση στη στήριξη, πρέπει να είσαι πιο φτωχός από την οικογένεια με ένα παιδί.»

3) Η σκληρή πραγματικότητα των αριθμών

Στο προτεινόμενο φορολογικό νομοσχέδιο, η πολιτεία ορίζει:

• όριο €90.000 για ζευγάρι χωρίς παιδιά,
• όριο €100.000 για οικογένεια με 4, 5 ή 10 παιδιά.

Οκτώ παιδιά… ίδιο όριο με μηδέν παιδιά.
Στα λόγια αναγνωρίζονται περισσότερες ανάγκες, στις πράξεις το κράτος δίνει τα ίδια.

Εδώ και 15 χρόνια, οι πολύτεκνες οικογένειες με εισοδήματα πάνω από €69.000 είναι αποκλεισμένες από όλες τις παροχές για παιδιά.
Και τώρα, στο νέο φορολογικό, περίπου 100 πολύτεκνες οικογένειες με εισόδημα άνω των €100.000 μένουν ξανά εκτός.

Δεν ζήτησαν προνόμια. Ζήτησαν μια ελάχιστη αναγνώριση – μερικές εκατοντάδες ευρώ τον χρόνο (€200 ανά παιδί, ετησίως κάθε γονέας) – σε ένα κράτος που μοιράζει φοροαπαλλαγές δεκάδων χιλιάδων σε άλλους τομείς.

Όταν ζητήθηκε η κατάργηση των ορίων, η απάντηση ήταν:
«Δεν γίνεται λόγω δημοσιονομικού κόστους.»

Λίγες μέρες μετά, η κυβέρνηση αύξησε το όριο για όλους τους υπόλοιπους – ακόμη και όσους δεν έχουν παιδιά – από €80.000 σε €90.000.
Για χιλιάδες νοικοκυριά, ναι.
Για εκατό πολύτεκνες οικογένειες, όχι.

4) Μια μέρα στη Βουλή – η αποκάλυψη της αντίφασης

Στις 21 Νοεμβρίου 2025, στη συνεδρία της Επιτροπής Οικονομικών, οι πολύτεκνες οικογένειες βρέθηκαν απέναντι στην οικονομική ελίτ: δικηγορικούς συνδέσμους, ΚΕΒΕ, ΣΕΛΚ, σύνδεσμο τραπεζών.

Για ώρες ακούσαμε για εκατομμύρια σε φοροαπαλλαγές χωρίς κανένα εισοδηματικό κριτήριο.

Για όσους επενδύουν ή μετακινούν κεφάλαια (επιχειρήσεις) – απλοχεριά.
Για όσους μεγαλώνουν παιδιά – τσιγγουνιά.

5) Δημογραφική βόμβα με υπογραφή του κράτους

Από το 2012, το κράτος επέλεξε να στηρίζει μεγάλες οικογένειες μόνο σε χαμηλά εισοδήματα.

Έτσι:

• δεν στηρίζει τη γυναίκα που εργάζεται,
• δεν ενθαρρύνει τη δήλωση εισοδημάτων,
• τιμωρεί τους Κύπριους που θέλουν να κάνουν παιδιά.

Με μοναδικό κριτήριο τη χαμηλή εισοδηματική βάση και την πενταετή νόμιμη διαμονή, η πλειονότητα της στήριξης καταλήγει πλέον – αριθμητικά – σε οικογένειες μη γηγενών.

Αποτέλεσμα:

• ραγδαία αύξηση γεννήσεων από πολίτες τρίτων χωρών,
• στασιμότητα ή μείωση γεννήσεων από Κύπριους,
• την Eurostat να κατατάσσει την Κύπρο τελευταία στην Ευρώπη σε στήριξη οικογενειών με παιδιά.

6) Επιτακτική η κατάργηση των εισοδηματικών ορίων

Αν οι οικογένειες με παιδιά – και ιδιαίτερα οι πολύτεκνες – δεν αποκτήσουν καθολική πρόσβαση στη στήριξη, χωρίς εισοδηματικούς αποκλεισμούς, τότε καμία δημογραφική πολιτική δεν θα έχει αποτέλεσμα.

Χωρίς πρόσβαση δεν υπάρχει στήριξη.
Και χωρίς στήριξη δεν υπάρχουν γεννήσεις.

7) Αποφασίστε: Θέλετε παιδιά Κυπρίων ή όχι;

Δεν γίνεται η πολιτεία:

• να μιλά για δημογραφικό κίνδυνο ενώ τον προκαλεί με τις νομοθεσίες της,
• να ευχαριστεί τις πολύτεκνες οικογένειες που «κρατούν ζωντανό τον τόπο»,
• και ταυτόχρονα να τις αποκλείει από τη στήριξη και να τις φορολογεί υπέρμετρα.

Ο πολύτεκνος έβαλε πλάτη για αυτό τον τόπο.
Αν δεν μπορείς να γίνεις πολύτεκνος, τουλάχιστον μην τον τιμωρείς.

8) Το κάλεσμα

Ξύπνα, Κύπριε φορολογούμενε.

Δεν χρειάζεται να έχεις πολλά παιδιά για να δεις την αδικία.

Η κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει με μέτρα που:

• χαρίζουν φορολογικά οφέλη σε λίγους,
• αλλά «μετρούν» τα παιδιά με το σταγονόμετρο.

Το δημογραφικό δεν λύνεται με λόγια.
Λύνεται με γεννήσεις, με δίκαιο φορολογικό σύστημα και με πολιτική βούληση.

Ή στηρίζουμε τώρα τις οικογένειες με παιδιά – ειδικά τις πολύτεκνες –
ή απλώς παριστάνουμε ότι «νοιαζόμαστε» για το μέλλον αυτού του τόπου.

*Μέλος της Παγκύπριας Οργάνωσης Πολυτέκνων