Εκτός τόπου και χρόνου η Ολγκίν - Μίλησε για «τουρκική πλευρά της Κύπρου»

Μετά τις συναντήσεις της με τον Τουφάν Ερχιουρμάν και τον Νίκο Χριστοδουλίδη στις 5 και 6 Δεκεμβρίου, η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, συνεχίζει να αποδεικνύει -τουλάχιστον για την ελληνοκυπριακή πλευρά- ότι βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου. Αντί να σταθεί στην πραγματικότητα της κατοχής και των τετελεσμένων, επαναλαμβάνει ένα λεξιλόγιο «καλών προθέσεων»: μιλά για «πολύ καλή και χρήσιμη» συζήτηση με τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη, προαναγγέλλει «πολύ παραγωγική και συγκεκριμένη» συνάντηση των δύο ηγετών την ερχόμενη εβδομάδα και καλεί την κοινωνία «να στηρίξει τις προσπάθειες των ηγετών» ώστε «να πετύχουν».

Την ίδια ώρα, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες εβδομάδες προβάλλει ως θετικό παράδειγμα τη δικοινοτική συνάντηση νεολαίας στην Ιορδανία, ενώ έχει ήδη προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων επειδή, σε δημόσια δήλωσή της στα κατεχόμενα, υιοθέτησε τον όρο «τουρκική πλευρά της Κύπρου», κάνοντας ένα «ολίσθημα» που αγγίζει την ίδια τη νομική βάση του Κυπριακού.

Το μήνυμα «στηρίξτε τους ηγέτες» σε λάθος αποδέκτη

Μετά τη συνάντησή της με τον Ερχιουρμάν στις 5 Δεκεμβρίου, η Ολγκίν μίλησε για «πολύ καλή και χρήσιμη» συζήτηση και εξέφρασε ικανοποίηση γιατί θα φιλοξενήσει η ίδια τη συνάντηση των δύο ηγετών στις 11 Δεκεμβρίου. Στο ίδιο μήνυμα επανέλαβε ότι «ο κόσμος πρέπει να συνειδητοποιήσει πως πρέπει να στηρίξει τις προσπάθειες των ηγετών» και ότι «οι ηγέτες πρέπει να πετύχουν».

Η τοποθέτηση αυτή δεν είναι καινούργια. Από την προηγούμενη επίσκεψή της στο νησί, η απεσταλμένη του ΓΓ είχε επιμείνει ότι «οι ηγέτες πρέπει να πάρουν αποφάσεις», για να υπάρξει πρόοδος σε νέα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, μεταθέτοντας ουσιαστικά όλο το βάρος στις δύο κοινότητες, χωρίς να αγγίζει τον ρόλο της Τουρκίας ως κατοχικής δύναμης και εγγυήτριας.

Όταν όμως ζητάς από την κοινωνία να «στηρίξει τους ηγέτες», οφείλεις πρώτα να ξεκαθαρίσεις τι ακριβώς πλαίσιο καλείται να στηρίξει: μια διαδικασία επανένωσης με σαφή αναφορά σε αποχώρηση στρατευμάτων και τερματισμό των εγγυήσεων ή μια διαδικασία διαχείρισης της διχοτόμησης υπό τον μανδύα των ΜΟΕ;

Ιορδανία, νεολαία και μια ωραιοποιημένη εικόνα

Ενδεικτικό της οπτικής της Ολγκίν είναι η επιμονή της ν’ αναφέρεται ξανά και ξανά στη δικοινοτική συνάντηση της τεχνικής επιτροπής νεολαίας στην Ιορδανία. Ο ΟΗΕ την παρουσιάζει ως παράδειγμα «νέου κλίματος» και «εποικοδομητικού διαλόγου» μεταξύ νέων των δύο κοινοτήτων, με στόχο την ενίσχυση της αμοιβαίας κατανόησης και της συνεργασίας.

Κανείς δεν υποτιμά την αξία τέτοιων δράσεων. Ωστόσο, όταν η ίδια η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ προτάσσει μια συνάντηση νεολαίας σε τρίτη χώρα ως βασικό παράδειγμα προόδου, την ώρα που επί του εδάφους συνεχίζουν να υφίστανται συρματοπλέγματα, στρατός κατοχής και τετελεσμένα στο Βαρώσι και στην Πράσινη Γραμμή, το μήνυμα μοιάζει αποκομμένο από την κυπριακή πραγματικότητα. Ταυτοχρόνως, σε ποια νεολαία αναφέρεται; Αυτήν της γνωστής κοινωνίας των πολιτών που εκφράζει περιθωριακές ομάδες?

Η εικόνα που οικοδομείται είναι μιας «διαίρεσης» που μπορεί να ξεπεραστεί με καλή θέληση και διαλόγους τεχνικών επιτροπών, όχι μιας κατοχής που στηρίζεται σε στρατιωτική ισχύ και αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο ολισθηρός όρος «τουρκική πλευρά της Κύπρου»

Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το λεκτικό «ολίσθημα» της Ολγκίν, όταν, σε δημόσια δήλωσή της στα κατεχόμενα, έγινε αναφορά στην «τουρκική πλευρά της Κύπρου» - φράση που καταγράφηκε σε βίντεο και αναπαρήχθη από τον επίσημο λογαριασμό του ΟΗΕ για την Κύπρο στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter), προκαλώντας εύλογη οργή στην κοινή γνώμη.

Σε ένα ζήτημα όπως το Κυπριακό, όπου η νομιμότητα εδράζεται ρητά στις αποφάσεις 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας -οι οποίες κηρύσσουν ρητώς άκυρη τη μονομερή ανακήρυξη του ψευδοκράτους και καλούν όλα τα κράτη να μην το αναγνωρίσουν- κάθε όρος που αφήνει υποψία ύπαρξης «τουρκικής πλευράς της Κύπρου» πέραν της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι πολλαπλώς προβληματικός.

Ακόμη κι αν γίνει λόγος για «ατυχία» ή «κακή διατύπωση», αποδεικνύεται ότι η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ είναι εκτός τόπου και χρόνου, αφού η ζημιά σε επίπεδο αντίληψης έχει γίνει: ο απλός πολίτης βλέπει την απεσταλμένη του ίδιου Οργανισμού που ψήφισε τα σχετικά ψηφίσματα να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο το οποίο υιοθετεί την τουρκική ρητορική παρά τη νομική πραγματικότητα που ο ΟΗΕ υποτίθεται ότι εγγυάται.

Ένας ΟΗΕ που μοιάζει να κοιτά αλλού

Οι συναντήσεις της 5ης και 6ης Δεκεμβρίου με Ερχιουρμάν και Χριστοδουλίδη εντάσσονται σε έναν νέο γύρο επαφών ενόψει της τριμερούς της 11ης Δεκεμβρίου, όπου η Ολγκίν θα φιλοξενήσει από κοινού τους δύο ηγέτες. Τυπικά, ο ρόλος της είναι να ακούσει, να καταγράψει απόψεις και να εισηγηθεί τα επόμενα βήματα προς μιαν άτυπη, διευρυμένη διάσκεψη στις αρχές του 2026.

Όμως, όσο ο λόγος της μένει εγκλωβισμένος σε γενικόλογες αναφορές περί «στήριξης των ηγετών», «παραγωγικής εβδομάδας» και «νέου κλίματος» από δικοινοτικές συναντήσεις στο εξωτερικό, χωρίς καθαρή γλώσσα για την κατοχή, τα στρατεύματα και τα τετελεσμένα, τόσο η αποστολή της θα μοιάζει, στα μάτια της κοινωνίας, αποκομμένη από το έδαφος όπου καλείται να μεσολαβήσει.

Και σε μια χώρα που κουβαλά πέντε δεκαετίες κατοχής, το να είσαι εκτός τόπου και χρόνου δεν είναι απλώς επικοινωνιακό παράπτωμα. Είναι πολιτικό πρόβλημα.