Μια άρρωστη κοινωνία

Επιστρέφοντας στην ιδιαίτερη μου πατρίδα μετά από τέσσερα χρόνια σχετικής απουσίας λόγω σπουδών στο εξωτερικό και σε βόρεια ευρωπαϊκή χώρα, είναι ενδιαφέρον να καταγραφούν οι αλλαγές που γίνονται σε μια σχετικά μικρή πόλη όπως είναι η Πάφος.

Η πόλη έχει σουλουπωθεί, έχουν φτιαχτεί πεζοδρόμια, φυτεύτηκε αρκετό πράσινο, το ιστορικό κέντρο έχει ανακαινιστεί και σφύζει από ζωή με όμορφα μικρά καταστήματα, γραφικά στενά, ωραία καφέ, μπαρ και εστιατόρια. Ταυτόχρονα η πόλη έχει μεγαλώσει σε πληθυσμό και σε κτήρια. Νέοι άνθρωποι, από όλες τις μεριές της Ευρώπης, καθώς και Ρώσοι, Ισραηλίτες και Κινέζοι, κατά εκατοντάδες ή χιλιάδες επισκέπτονται την πόλη μας για να απολαύσουν το ήπιο κλίμα, και να γνωρίσουν την ιστορία και τον πολιτισμό μας. Αρκετοί από αυτούς δένονται με τον τόπο, επαναλαμβάνουν τις επισκέψεις τους, κάποιοι επιχειρούν, και άλλοι εργάζονται για κάποιο διάστημα, πολλές φορές διαδικτυακά.

Όλο αυτό που περιγράφω στην προηγούμενη παράγραφο είναι αυτό που φαίνεται, αυτό που προβάλλεται με όλους τους τρόπους, από κυβέρνηση, τοπική αυτοδιοίκηση, επιχειρηματίες. Και έτσι είναι. Η μικρή και άσημη Πάφος των δεκαετιών του 1970 και 1980, για να μην πάω πιο πίσω, έχει όντως μετατραπεί σε μία μοντέρνα σε εξυπηρέτηση περιηγητών πόλη που σε συνδυασμό με την ιστορία και αρχαίο πολιτισμό της, είναι ελκυστική για τουρισμό, επενδύσεις, και ίσως για εργασία.

Τι όμως δεν φαίνεται; Ποια είναι η εξέλιξη στην κοινωνία της Πάφου και στον ντόπιο ελληνικό πληθυσμό; Τι δεν προβάλλεται όσο θα έπρεπε; Τι είναι το πιο σημαντικό, κατά την άποψή μου;

Φαινομενικά η κοινωνία της Πάφου, με αστικό πληθυσμό σήμερα κοντά στις 45.000, ευημερεί. Μεγάλα και ακριβά ευρωπαϊκά αυτοκίνητα παντού, καινούργια μοντέρνα και μεγάλα σπίτια επίσης παντού, και βεβαίως υπερκατανάλωση. Άρα ο κόσμος περνά καλά και είναι ευτυχισμένος. Ή μήπως όχι;

Πρώτον: Κυκλοφορώντας στους δρόμους της Πάφου, κάποιος θα δει ατυχήματα σε καθημερινή βάση. Συνήθως μικροατυχήματα: Αυτοκίνητο με αυτοκίνητο, αυτοκίνητο με μοτοσικλέτα, αυτοκίνητο με ηλεκτρικό πατίνι…Γιατί; Τουλάχιστον για τρεις λόγους. Ο πρώτος: Ένας στους εννιά οδηγούς (έρευνα 2023), οδηγεί κρατώντας στο ένα χέρι το κινητό, μιλώντας βέβαια. Ο δεύτερος, αυξήθηκαν οι οδηγοί με νευρικό οδήγημα κυρίως στις πιο νεαρές ηλικίες. Η χρήση ναρκωτικών ουσιών τα τελευταία χρόνια κάνει θραύση, ιδιαίτερα στις νεαρότερες ηλικίες. Έρευνα του 2023 έδειξε ότι ένας στους τρεις Κύπριους φοιτητές έκανε χρήση τουλάχιστον μία φορά. Ο τρίτος, η απουσία του κράτους. Εάν παρατηρήσει κάποιος σε φώτα τροχαίας πόσοι οδηγοί περνάνε με το κινητό στο χέρι ή πόσοι οδηγούν νευρικά και απρόσεκτα, θα αντιληφθεί ότι το υπεύθυνο σώμα, δηλαδή η αστυνομία είναι απούσα. Να αναφέρω μόνο ως αντιπαραβολή, ότι τέσσερα χρόνια στο Εδιμβούργο, δεν είδα ούτε ένα ατύχημα, έστω και μικρό. Γιατί άραγε;

Δεύτερον: Ο κόσμος, είτε πεζοί είτε οδηγοί, φαίνεται να μην είναι ευχαριστημένος με την καθημερινότητά του. Μια ματιά στην έκφραση του προσώπου, θα αντιληφθεί ότι αυτή η κοινωνία της αφθονίας κάθε άλλο παρά ευτυχισμένη φαίνεται. Πρόσωπα αυστηρά, χωρίς χαμόγελο, αγχωμένα. Να τρέχουν πάνω-κάτω μέσα στους δρόμους για να προλάβουν τι; Στη δική μου αντίληψη, η πλειοψηφία του κόσμου αυτής της σχετικά μικρής κοινωνίας, φαίνεται να είναι εγκλωβισμένη σε μια χοάνη αποπροσανατολισμού και επιβεβλημένων αντιλήψεων- από ποιους άραγε;-ενός αδιάκοπου καθημερινού τρεξίματος διεκπεραίωσης εργασιών, συναλλαγών, υποχρεώσεων, που μάλλον τελικό στόχο έχουν το οικονομικό όφελος. Αν έτσι έχουν τα πράγματα, αναρωτιέμαι εάν ο ίδιος κόσμος αντί να τρέχει αδιάκοπα για όλα αυτά, μέρος αυτής της ενέργειας και χρόνου αν αφιέρωνε στην ομορφιά πνεύματος, σώματος και ψυχής, πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα;

Τρίτον: Εδώ και 10-15 χρόνια περίπου στους δρόμους της σχετικά μικρής μας πόλης κυκλοφορούν φυλές που δεν τις είχαμε προηγουμένως. Ασιάτες και Αφρικανοί, αντιληπτοί από το μελαψό τους χρώμα, συνήθως πεζοί, ή σε ποδήλατα ή σε μοτοποδήλατα ή μοτοσικλέτες. Γυναίκες με μπούρκα, και συνήθως με πολλά παιδιά, επίσης περιπατούν στους δρόμους της Πάφου. Το ανθρωπιστικό ζήτημα λόγω προσφύγων σε πολεμικά μέτωπα, είναι κατανοητό, αλλά φοβάμαι πως στην δική μας περίπτωση η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων βρίσκεται εδώ για άλλους λόγους. Εκτός από την εργαλειοποίηση των μεταναστών για γεωπολιτικούς λόγους από χώρες όπως η Τουρκία, θα σταθώ στην συμφεροντολογική αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης από τους δικούς μας, τους ντόπιους. Σε καφέ, μπαρ, εστιατόρια, ξενοδοχεία, γκαράζ, μικροκαταστήματα, υπεραγορές, βενζινάδικα, κ.α., αυτή η κατηγορία ανθρώπων είναι η βάση της φτηνής εργασίας. Οι δικοί μας Έλληνες Κύπριοι και πάλι στα πλαίσια του οικονομικού οφέλους προσλαμβάνουν αλλοδαπούς Ασιάτες και Αφρικανούς, πολλές φορές παράνομους, για να μειώσουν το εργατικό κόστος. Βεβαίως οι Ασιάτες και Αφρικανοί είναι φτηνοί διότι είναι ανειδίκευτοι, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να είναι αντιπαραγωγικοί και αργοί στην εργασία, κάτι που δημιουργεί ερωτηματικά ως προς το τελικό αποτέλεσμα οφέλους-ζημιάς για τους εργοδότες τους. Στη δική μου αντίληψη όμως, εκείνο που μετρά είναι ότι αυτή η κατηγορία ανθρώπων είναι δύσκολα ενσωματώσιμη, λόγω διαφορετικής νοοτροπίας και θρησκείας. Με αποτέλεσμα η χαρά της επικοινωνίας και εξυπηρέτησης στη σχέση ντόπιου Έλληνα Κύπριου και αλλοδαπού Ασιάτη ή Αφρικανού να μην δίνει καλά αποτελέσματα. Χάνεται δηλαδή μέρος της ζεστασιάς και της ουσιαστικής επαφής που έχει ένας άνθρωπος με τη συναναστροφή του με άλλον άνθρωπο. Εδώ μεγάλη ευθύνη για αυτό φέρει η εκάστοτε κυβέρνηση και το αρμόδιο Υπουργείο που συμμετέχουν συνειδητά σε αυτή την κατάσταση, συνήθως με το αζημίωτο ή το ανάλογο αντάλλαγμα. Χώρια βέβαια η βίαιη αλλοίωση της δημογραφίας του τόπου.

Τέταρτον: Η πόλη της Πάφου ήταν μια πόλη με χαμηλά κτήρια, γι’ αυτό ξεχώριζε από τις υπόλοιπες της ελεύθερης Κύπρου. Για χρόνια πολλά το μέγιστο που μπορούσες να δεις ήταν τέσσερεις όροφοι. Σιγά-σιγά τα τελευταία 10-15 χρόνια αυτό αλλάζει. Πρώτα είχαμε τις πενταόροφες, μετά εξαώροφες, τώρα πάμε στις επταώροφες, και κτίζουμε σήμερα τους πρώτους μας πύργους 13 ορόφων και βάλε. Και πάλι στο κυνήγι του γρήγορου οικονομικού οφέλους. Το πρόβλημα δεν είναι οι επιχειρηματίες τύπου Έλον Μασκ, που θέλουν να πλουτίσουν. Το πρόβλημα είναι ότι βρίσκονται σε τοπικό και σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο άνθρωποι να επιτρέψουν την καταστροφή μιας πόλης, αισθητικά, περιβαλλοντικά, κλιματολογικά, ψυχολογικά, προκειμένου κάποιοι να πάρουν το μερίδιο τους. Όπως είπαν σοφά κάποιοι άλλοι, ‘Μερικοί άνθρωποι είναι τόσο φτωχοί που το μόνο που έχουν είναι λεφτά’.

Συμπερασματικά, από την μία, η πόλη μας ομορφαίνει και προοδεύει, κι από την άλλη αποπροσανατολίζεται, αλλοιώνεται και καταστρέφεται Είναι κι άλλα που συμβαίνουν στην πόλη μας, τα οποία δεν χωράνε στα πλαίσια ενός άρθρου. Επιφυλάσσομαι για την καταγραφή και ανάδειξήτους σε ένα επόμενο άρθρο.

Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου