Καύσιμα από χρυσάφι και νέες αυξήσεις

Αυξήσεις «φωτιά» αναμένονται με την εφαρμογή της πράσινης φορολογίας στα καύσιμα. Όπως ενημερώνεται η «Σ», ο φόρος άνθρακα θα αυξήσει την τιμή στα καύσιμα κίνησης κατά 6 σεντ το λίτρο εντός του 2025, ενώ θα φτάσει μέχρι και τα 10 σεντ το 2026.

Η εν λόγω φορολογική μεταρρύθμιση πρόκειται να παρουσιαστεί από τον Υπουργό Οικονομικών, Μάκη Κεραυνό, στις 26 Φεβρουαρίου, η οποία θα περιλαμβάνει και αντισταθμιστικά μέτρα.

Η Κυβέρνηση διαβεβαιώνει πως τα έσοδα από τις πράσινες φορολογίες δεν θα λειτουργήσουν ως επιπλέον κρατικά έσοδα, αλλά θα επιστραφούν στην κοινωνία με τη μορφή στήριξης προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Σ», ανάμεσα στα αντισταθμιστικά μέτρα που επεξεργάζεται η Κυβέρνηση είναι και η αύξηση της χορηγίας για αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Σημειώνεται πως η πράσινη φορολογία προβλέπεται να επιβληθεί σε βασικούς τομείς, όπως τα καύσιμα, το νερό, τα απόβλητα, καθώς και στο τέλος διανυκτέρευσης.

Οι φόροι αυτοί στοχεύουν στη συμβολή της Κύπρου στην επίτευξη των εθνικών περιβαλλοντικών στόχων, που περιλαμβάνουν τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

Ο βασικός στόχος της χώρας είναι να μειώσει τις εκπομπές κατά 32% έως το 2030, συγκριτικά με τα επίπεδα του 2005.

Αντιδράσεις κοινωνικών εταίρων

Τα πράσινα τέλη, που θα εφαρμοστούν από τον Μάιο, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από βουλευτές και κοινωνικούς εταίρους, οι οποίοι σημειώνουν πως θα μπορούσαν ν’ αποφευχθούν προκειμένου να προηγηθεί διαβούλευση.

Δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει καμία ενημέρωση σχετικά με τα αντισταθμιστικά μέτρα που θα εφαρμοστούν παράλληλα με τη φορολογία, ούτε γνωρίζουν πότε ακριβώς θα τεθούν σε ισχύ.

Όπως αναφέρουν στη «Σ», πρέπει πρώτα να διεξαχθεί μελέτη για να διαπιστωθεί κατά πόσον οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μπορούν να αντέξουν τη φορολογική επιβάρυνση. Εξέφρασαν επίσης την ανάγκη οι φόροι να επιβληθούν σταδιακά και όχι ταυτόχρονα.

Τόνισαν ότι το κράτος δεν πρέπει να εισπράττει περισσότερα από όσα επιστρέφει και προτείνουν να ζητηθεί η αναστολή της εφαρμογής της πράσινης φορολογίας στην Κύπρο, καθώς η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

Επεσήμαναν ότι τα αντισταθμιστικά μέτρα θα πρέπει να ενισχύουν τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης και να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα, ώστε να υπάρχει ενεργός συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ζητούν, επίσης, πλήρη διαφάνεια στον τρόπο διάθεσης των εσόδων από την πράσινη φορολογία, ώστε να μην καταλήξουν στα κρατικά ταμεία, αλλά να επιστραφούν στους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Σημείωσαν ότι η πράσινη φορολογία θα πρέπει να αποτρέπει την περιβαλλοντική επιβάρυνση, αλλά ταυτόχρονα να μην επιβαρύνει υπέρμετρα τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις. Για τον λόγο αυτό, τόνισαν την ανάγκη να διεξαχθεί οργανωμένος διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους, ώστε να διαμορφωθούν στοχευμένα αντισταθμιστικά μέτρα και να αποφευχθούν αποσπασματικές αποφάσεις, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αντιδράσεις και να οδηγήσουν σε απόρριψη της φορολογικής μεταρρύθμισης.

«Δεν θα γίνουμε φοροεισπράκτορες της Κυβέρνησης»

Αντιδρούν έντονα και απειλούν με μέτρα οι πρατηριούχοι. Όπως καταγγέλλει στη «Σ» ο εκπρόσωπος Τύπου του Συνδέσμου Πρατηριούχων, Χριστόδουλος Χριστοδούλου, αν τα αντισταθμιστικά μέτρα που θα ανακοινώσει η Κυβέρνηση αφορούν αύξηση επιχορήγησης για αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τότε θα τα επωφεληθούν οι λίγοι.

Σημείωσε ότι ο υπόλοιπος κόσμος, που δεν μπορεί να αγοράσει ηλεκτρικά αυτοκίνητα, θα πληρώνει από την τσέπη του τα λεφτά αυτά για να τα επωφελούνται κάποιοι άλλοι.

Τόνισε επίσης ότι δεν θέλουν και δεν έχουν τα κεφάλαια για να γίνουν φοροεισπράκτορες της Κυβέρνησης, ενώ αναφέρουν ότι τα μέτρα αυτά θα στείλουν περισσότερο κόσμο να βάζει καύσιμα από τα κατεχόμενα.

«Η Κύπρος δεν έχει υποχρέωση να επιβάλει φορολογίες»

Την ίδια ώρα, το ΑΚΕΛ υποστηρίζει ότι η Κύπρος δεν έχει υποχρέωση να επιβάλει τις πράσινες φορολογίες στο πλαίσιο των συμφωνιών της με την ΕΕ και κάλεσε την Κυβέρνηση να αναθεωρήσει τα τέλη και να διαπραγματευτεί εκ νέου, προκειμένου να μην τεθεί σε κίνδυνο η λήψη των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.

Την ίδια θέση εξέφρασε και o πρόεδρος της Παγκύπριας Ένωσης Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής, Λούκας Αριστοδήμου. Όπως αναφέρει στη «Σ», δεν είναι υποχρεωμένη η Κύπρος από την ΕΕ για εφαρμογή της πράσινης φορολογίας, καθώς αυτά είναι θέματα του κράτους.

Τονίζει, όμως, πως αυτό είναι συνεπακόλουθο της κακής πρακτικής των προηγούμενων χρόνων, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατίας δεν ήταν συνεπής με τις υποχρεώσεις της.

Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι κάποιες υποχρεώσεις έχουν ορίζοντα υλοποίησης και η ΕΕ χρηματοδοτεί τα κράτη, αλλά το πόση και πότε θα επιβληθεί φορολογία είναι θέμα του κράτους. Συνεπώς, είπε, άλλες χώρες που χειρίστηκαν πιο σωστά τις υποχρεώσεις τους για το περιβάλλον τα προηγούμενα χρόνια, μπορεί να μη βάλουν καθόλου φόρους.

Ο κ. Αριστοδήμου εκτιμά ότι η αύξηση στα καύσιμα θα αγγίξει τα 12 σεντ το λίτρο μέχρι το 2026.

Κληθείς να σχολιάσει τις πρακτικές των εκάστοτε Κυβερνήσεων, ανέφερε ότι, αντί να εστιάσουν την προσοχή στον εκσυγχρονισμό των δημόσιων συγκοινωνιών, προχωρούν σε επιφανειακά μέτρα. «Στην Κύπρο, οι πολίτες είναι εξαρτημένοι από τα αυτοκίνητά τους, αναγκάζονται να τα χρησιμοποιούν, να πληρώνουν ασφάλειες, κυκλοφορίες, βενζίνη και τους βάζουμε και επιπλέον φόρους», τόνισε.

Σημείωσε ότι με το καύσιμο που χρησιμοποιούμε και παράγουμε μας «τιμωρούν», την ώρα που τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν επαρκείς συγκοινωνίες και οι πολίτες χρησιμοποιούν σπάνια τα οχήματά τους. «Αν φτιάξουν ένα τραμ, που εδώ και χρόνια κάνουν λόγο, θα αποφεύγεις το καύσιμο, τη ρύπανση, ο κόσμος θα μετακινείται ξεκούραστα χωρίς κίνηση», είπε.

Την ίδια ώρα, ζήτησε διαφάνεια στον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι τιμές των καυσίμων. «Πρέπει να δημοσιευτεί η φόρμουλα που λένε ότι έχουν για τον καθορισμό των τιμών», ανέφερε.

Καταληκτικά είπε πως, δυστυχώς, εκεί που ο κόσμος περίμενε να ανασάνει με τον φόρο εισοδήματος, θα πληρώσει τα καύσιμα.

Βιώσιμη μετάβαση ή δυσβάσταχτο βάρος για τους πολίτες;

Αναμφίβολα, η επιβολή της πράσινης φορολογίας στα καύσιμα αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, που έχει πυροδοτήσει έντονες αντιδράσεις.

Αν και οι υποχρεώσεις της Κύπρου προς τη ΕΕ για μείωση των εκπομπών ρύπων και την προώθηση βιώσιμων πρακτικών είναι σημαντικές, η εφαρμογή της φορολογίας χωρίς επαρκή διαβούλευση και χωρίς σαφές πλαίσιο αντισταθμιστικών μέτρων δημιουργεί εύλογες ανησυχίες.

Οι πρατηριούχοι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για πιθανή μετατόπιση της ζήτησης προς τα κατεχόμενα, ενώ οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις ανησυχούν για το οικονομικό βάρος που θα κληθούν να επωμιστούν.

Η Κυβέρνηση καλείται να εξασφαλίσει ότι τα έσοδα από τη φορολογία αυτή θα επιστρέψουν στην κοινωνία με δίκαιο και διαφανή τρόπο, υποστηρίζοντας την πράσινη μετάβαση χωρίς να επιβαρύνουν δυσανάλογα τους πολίτες.

Η ανάγκη για οργανωμένο διάλογο είναι επιτακτική. Μια δίκαιη και ισορροπημένη προσέγγιση μπορεί να διασφαλίσει ότι η πράσινη φορολογία δεν θα αποτελέσει απλώς ένα μέτρο αύξησης των κρατικών εσόδων, αλλά έναν ουσιαστικό «μοχλό» για την οικοδόμηση ενός βιώσιμου και δίκαιου ενεργειακού μέλλοντος.