Ο αξιολογητής λαγός και η παραβατική χελώνα…

Μελετώντας κανείς τα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του νέου σχεδίου αξιολόγησης (ΝΣΑ) που το ίδιο το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) κατέθεσε στις εκπαιδευτικές οργανώσεις, φαίνεται πως επιθυμεί και κινείται πιο γρήγορα για την εφαρμογή του (ΝΣΑ) σε σύγκριση με την εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και της παραβατικότητας. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε κατά πόσον αυτή η βιασύνη να καταχωρίσουμε αξιολογήσεις και να απομακρύνουμε τους «ανεπαρκείς» εκπαιδευτικούς μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την παιδεία μας.

Ο λαγός της αξιολόγησης

Το ΝΣΑ των εκπαιδευτικών αποτελεί, φαινομενικά, ένα φιλόδοξο βήμα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ποιότητας της εκπαίδευσης. Συμφωνούμε ότι μετά από 50 χρόνια στο προσκήνιο καθίσταται αναγκαία αυτή η μεταρρύθμιση. Ωστόσο, η ταχύτητα με την οποία προωθείται και οι νέες πρόνοιες που εισάγονται για απομάκρυνση των «ανεπαρκών» εκπαιδευτικών εγείρουν σοβαρά ερωτήματα. Ένα από τα προγράμματα «κατάρτισης» που εισάγει το ΝΣΑ είναι το πρόγραμμα παιδαγωγικής και διδακτικής στήριξης εκπαιδευτικών, το οποίο απευθύνεται σε «εκπαιδευτικούς με σοβαρές αδυναμίες». Χαρακτηριστικά και σύμφωνα με το προσχέδιο του ΝΣΑ, ο Διευθυντής και ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος (νέος ρόλος) θα έχουν την εξουσία να εντοπίζουν τους εκπαιδευτικούς του σχολείου τους, που παρουσιάζουν αδυναμίες. Στη συνέχεια θα προτείνουν τρόπους βελτίωσης του εκπαιδευτικού και θα ενημερώνουν τον Επιθεωρητή-Σύμβουλο (μετεξέλιξη του ΕΔΕ). Εάν δεν υπάρξει βελτίωση του εκπαιδευτικού εντός τριών μηνών, ο Επιθεωρητής-Σύμβουλος αποφασίζει για την ένταξη του εκπαιδευτικού σε πρόγραμμα στήριξης, το οποίο διαρκεί από τρεις έως έξι μήνες και μπορεί να ανανεωθεί, με μέγιστη διάρκεια τα δύο έτη. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει καθοδήγηση, παρακολούθηση διδασκαλιών, συναντήσεις, υποστηρικτικό υλικό, προετοιμασία μαθημάτων και διδασκαλίες. Σε περίπτωση αποτυχίας, ο εκπαιδευτικός παραπέμπεται στην ΕΕΥ. Και εδώ διερωτάται κανείς: Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι αυτή η διαδικασία θα είναι δίκαιη και αντικειμενική; Αν μιλούμε για ένα σχολείο με αποδεδειγμένα υψηλό δείκτη βίας και παραβατικότητας; Πώς μπορεί να αποφευχθεί το να γίνει αυτή η αξιολόγηση εργαλείο εκφοβισμού (από συναδέλφους, γονείς, μαθητές) αντί να αποτελεί μέσο υποστήριξης και ανάπτυξης των εκπαιδευτικών;

Η χελώνα της βίας και της παραβατικότητας

Από την άλλη πλευρά, τα ουσιαστικά μέτρα που θα βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς να αντιμετωπίσουν τη βία και την παραβατικότητα μαθητών και γονιών προχωρούν με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Οι εκπαιδευτικοί βρίσκονται συχνά αβοήθητοι μπροστά σε φαινόμενα βίας, χωρίς επαρκή υποστήριξη ή εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις αυτές. Η ανάγκη για άμεση δράση είναι επιτακτική, αλλά φαίνεται να υπάρχει μια παραδοξότητα: ενώ υπάρχει βιασύνη να αξιολογήσουμε και να διαχωρίσουμε τους εκπαιδευτικούς σε «επαρκείς» και «ανεπαρκείς», δεν υπάρχει ίδια βιασύνη να τους προστατεύσουμε και να τους υποστηρίξουμε. Το ΥΠΑΝ πρέπει να προστατεύσει τους εκπαιδευτικούς του από οποιεσδήποτε παρεμβάσεις που εμποδίζουν το εκπαιδευτικό έργο. Ταυτόχρονα, απαιτείται αποτελεσματική αντιμετώπιση της αυξανόμενης σχολικής βίας και παραβατικότητας, με ενίσχυση των σχολείων με το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό (ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, επισκέπτες υγείας σε μόνιμη βάση), βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ υποστηρικτικών φορέων και των σχολικών μονάδων καθώς και εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου. Επιπλέον, είναι αναγκαία η ανάπτυξη ενός συστήματος προώθησης της θετικής συμπεριφοράς.

Ένα κάλεσμα για ισορροπία… (θυμάστε το τέλος του μύθου)

Είναι σαφές ότι η εκπαίδευση χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και αξιολογήσεις. Ωστόσο, αυτές οι κινήσεις πρέπει να γίνονται με προσοχή και με πλήρη επίγνωση των συνεπειών τους. Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών πρέπει να γίνεται με τρόπο που να προωθεί την επαγγελματική ανάπτυξη και να ενισχύει την ποιότητα της εκπαίδευσης. Ταυτόχρονα, τα μέτρα για την καταπολέμηση της βίας στα σχολεία πρέπει να προχωρούν με την ίδια αποφασιστικότητα και ταχύτητα. Η εκπαίδευση δεν είναι πεδίο για πειραματισμούς και βιαστικές αποφάσεις. Χρειάζεται ισορροπία, ενσυναίσθηση και αίσθημα ευθύνης απέναντι στους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές μας. Οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητές μας και να δράσουμε με σύνεση για το μέλλον της παιδείας μας.

*Εκπαιδευτικός Δημοτικής