«Αιχμάλωτοι» της ανευθυνότητας των αρμοδίων οι πολίτες

Το πρόβλημα με τους ελαττωματικούς αερόσακους Takata, που αποδείχθηκαν θανάσιμοι, έχει βαθιές ρίζες. Αν και οι πρώτες ανακλήσεις οχημάτων ξεκίνησαν παγκοσμίως το 2008, το ζήτημα φαινόταν να έχει υποβαθμιστεί τα επόμενα χρόνια. Ιδιαίτερα από το 2018 και μετά, το θέμα πέρασε σε δεύτερη μοίρα, γεγονός που γεννά ερωτήματα για το ποιοι και γιατί προσπάθησαν να το «σκεπάσουν».

Η υπόθεση ίσως να μην είχε έρθει ξανά στο προσκήνιο αν δεν υπήρχε η συγκλονιστική κινητοποίηση μιας μητέρας, που έχασε το παιδί της εξαιτίας αυτών των ελαττωματικών αερόσακων. Οι πιέσεις της οδήγησαν μια ομάδα βουλευτών να αναδείξει το πρόβλημα, με αποτέλεσμα να υπάρξει, έστω και καθυστερημένα, αντίδραση από την Πολιτεία.

Ο αρμόδιος Υπουργός Μεταφορών, μετά από διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ανακοίνωσε συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπισή του. Αυτές οι ενέργειες είναι ζωτικής σημασίας, καθώς μιλάμε για ένα σοβαρό ζήτημα, που αφορά άμεσα την ασφάλεια των πολιτών.

Σε άλλες χώρες της Ευρώπης, οι Αρχές έλαβαν άμεσα μέτρα, απαγορεύοντας την κυκλοφορία οχημάτων με αερόσακους Takata και υποχρεώνοντας τους αντιπροσώπους των αυτοκινητοβιομηχανιών να προχωρήσουν σε άμεσες αντικαταστάσεις.

Υπάρχουν ευθύνες

Στην Κύπρο, οι εισαγωγείς οχημάτων συνέχισαν να φέρνουν αυτοκίνητα από μη ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να υπάρχουν έλεγχοι ή περιορισμοί. Το αποτέλεσμα; Χιλιάδες επικίνδυνα οχήματα κυκλοφορούν στους κυπριακούς δρόμους και οι οδηγοί, εν αγνοία τους μέχρι πρόσφατα, να διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο.

Σήμερα, οι εισαγωγείς, οι αντιπροσωπίες και οι ιδιοκτήτες των οχημάτων βρίσκονται αντιμέτωποι με μια κατάσταση, που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Η απόφαση να δοθεί διορία 8 μηνών για την αντικατάσταση των αερόσακων δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις, τόσο για τις εταιρείες αυτοκινήτων όσο και για τους οδηγούς που εξαρτώνται από τα οχήματά τους για την καθημερινή τους μετακίνηση.

Ωστόσο, η καθυστέρηση στην αντιμετώπιση του προβλήματος εγείρει ζήτημα ευθυνών. Είναι απαραίτητο να διεξαχθεί σε βάθος έρευνα, ώστε να αποκαλυφθεί ποιοι ευθύνονται για την αδράνεια των προηγούμενων ετών και να λογοδοτήσουν. Οι συνέπειες του σκανδάλου Takata είναι τόσο σοβαρές, που ενδεχομένως να εμπλέκονται πολλοί. Παρόλα αυτά, προς το παρόν προέχει η άμεση αντικατάσταση των προβληματικών αερόσακων, καθώς η δημόσια ασφάλεια είναι υψίστης προτεραιότητας.

Η επιτυχία αυτού του σχεδίου εξαρτάται από την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα με την οποία θα εφαρμοστεί. Είναι βέβαιον ότι θα προκύψουν δυσκολίες και εμπόδια κατά τη διαδικασία, τα οποία το κράτος και οι κατασκευαστικές εταιρείες οφείλουν να αντιμετωπίσουν άμεσα και αποφασιστικά.

Η τήρηση των καθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων είναι μονόδρομος, καθώς όσο το πρόβλημα παραμένει άλυτο, οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη ζωή συνεχίζονται. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η απειλή είναι υπαρκτή και δεν υπάρχει περιθώριο για άλλη ολιγωρία.

Η ταλαιπωρία των πολιτών

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που προκύπτουν, είναι η ταλαιπωρία που θα υποστούν οι πολίτες. Για όσους πρέπει να παραδώσουν τα αυτοκίνητά τους για την αντικατάσταση των αερόσακων, η έλλειψη εναλλακτικών λύσεων μετακίνησης αποτελεί τεράστιο πρόβλημα. Η Κυβέρνηση προσφέρει δωρεάν εισιτήρια για τα μέσα μαζικής μεταφοράς, όμως αυτό δεν είναι αρκετό.

Το συγκοινωνιακό δίκτυο είναι ανεπαρκές, τα δρομολόγια δεν εξυπηρετούν σωστά τις ανάγκες του πληθυσμού και οι συνθήκες στα λεωφορεία δεν είναι οι καλύτερες. Εργαζόμενοι, γονείς, φοιτητές και άλλοι πολίτες, που στηρίζονται στα αυτοκίνητά τους για να μετακινηθούν καθημερινά, θα δυσκολευτούν εξαιρετικά. Αντί η Κυβέρνηση να προνοήσει για τη βελτίωση των συγκοινωνιών πριν ανακοινώσει τέτοιου είδους μέτρα, προχωρεί σε αποσπασματικές λύσεις που δεν λύνουν το βασικό πρόβλημα.

Αντιδράσεις για τις χρεώσεις

Όπως ενημερώνεται η «Σ» από τους διανομείς, η αντικατάσταση των ελαττωματικών αερόσακων γίνεται δωρεάν. Ωστόσο, κάποιες εταιρείες χρεώνουν διοικητικό κόστος, το οποίο πρέπει να επωμιστεί ο πολίτης.

Τα ευρήματα της έρευνας που διεξήγαγε η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, τα οποία έδειξαν ότι είναι νόμιμες οι χρεώσεις που επιβάλλουν οι αντιπρόσωποι για τον έλεγχο οχημάτων από χώρες εκτός ΕΕ, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις.

Την ίδια ώρα, η Ένωση Καταναλωτών τόνισε στη «Σ» ότι οι καταναλωτές δεν θα πρέπει να επωμιστούν κανένα κόστος για τις ανακλήσεις οχημάτων που αφορούν ελαττωματικούς αερόσακους. Την ίδια στιγμή, εκφράζει έντονη δυσαρέσκεια για τον τρόπο με τον οποίο οι αρμόδιες Αρχές χειρίζονται το ζήτημα.

Τόνισε επίσης ότι, παρά την αναμονή για σχετικές αποφάσεις του αρμόδιου Υπουργού και την έκδοση διαταγμάτων, η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί, ενώ η εφαρμογή των νέων μέτρων έχει αναδείξει επιπλέον προβλήματα αντί να προσφέρει λύσεις. Η υποχρέωση αντικατάστασης ελαττωματικών εξαρτημάτων σε περίπου 83.000 οχήματα εντός οκτώ μηνών έχει δημιουργήσει σύγχυση και επιπλέον εμπόδια για τους καταναλωτές.

Η ευθύνη, όπως υπογραμμίζει, βαραίνει αποκλειστικά τις ξένες κατασκευάστριες εταιρείες, τις κυπριακές επιχειρήσεις που τις αντιπροσωπεύουν, καθώς και το κράτος, το οποίο επί σειρά ετών δεν επέβαλε την απαραίτητη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Θεωρεί, επίσης, απαράδεκτο το γεγονός ότι ορισμένοι καταναλωτές καλούνται να καλύψουν έξοδα που προκύπτουν είτε για την ενημέρωσή τους είτε για την αντικατάσταση ελαττωματικών εξαρτημάτων.

Τέλος, καλεί τους πολίτες να μην αποδέχονται οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση, καθώς έχουν το νομικό δικαίωμα να απαιτούν δωρεάν αντικατάσταση των ελαττωματικών εξαρτημάτων των οχημάτων τους. Παράλληλα, απευθύνει έκκληση στη Βουλή να ζητήσει από το κράτος να αναλάβει τις σχετικές πληρωμές, δεδομένου ότι η ίδια η Πολιτεία δεν φρόντισε εγκαίρως να διασφαλίσει την εφαρμογή των προβλεπόμενων διαδικασιών.

Επιπλέον, ζητά να ληφθούν μέτρα για την υποστήριξη όσων αναγκαστούν να ακινητοποιήσουν τα οχήματά τους, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν απρόσκοπτα την καθημερινότητά τους.

Απαντά στις επικρίσεις η Κυβέρνηση

Το κράτος απαντά στις επικρίσεις που δέχεται για τις ελλείψεις και τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν στη διαδικασία ανάκλησης και ακινητοποίησης οχημάτων, επισημαίνοντας ότι η ποινική έρευνα που θα ξεκινήσει για τους ελαττωματικούς αερόσακους Τakata αποτελεί οδηγό για την απόδοση ευθυνών. Η έρευνα αυτή θα καλύψει μια περίοδο περίπου δεκαπέντε ετών.

Η Κυβέρνηση ανακοίνωσε τη σύσταση ερευνητικής επιτροπής για τις ανακλήσεις, υπογραμμίζοντας ότι «η εκκίνηση μιας τέτοιας διαδικασίας μετά από 15 χρόνια καθιστά απαραίτητη τη διερεύνηση πιθανών ευθυνών και την απόδοσή τους, εφόσον υπάρχουν».

Διά στόματος του Κυβερνητικού Εκπροσώπου τονίστηκε, επίσης, ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανάκληση προϊόντων στην ιστορία των μεταφορών, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και διεθνώς, επισημαίνοντας ότι, ενώ σε άλλες χώρες οι διαδικασίες ανακλήσεων είχαν ήδη ξεκινήσει, στην Κύπρο δεν είχαν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα εγκαίρως.

Σημείωσε ότι το αρμόδιο Υπουργείο καταβάλλει εντατικές προσπάθειες για την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων, αλλά διευκρίνισε ότι δεν είναι εφικτό να καλυφθεί το χαμένο έδαφος μέσα σε λίγες ημέρες. «Σε 20 μήνες έχουν γίνει όσα δεν έχουν γίνει σε 15 χρόνια και σε 8 μήνες στοχεύουμε να γίνουν ακόμη περισσότερα».

Τέλος, υπογράμμισε ότι η έρευνα θα έχει ως στόχο να εντοπίσει ενδεχόμενες πειθαρχικές ή και ποινικές ευθύνες.

Στο «περίμενε» για αρκετό καιρό

Για να λυθεί το πρόβλημα με τους επικίνδυνους αερόσακους Takata, χρειάζεται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, που να περιλαμβάνει άμεση ενημέρωση όλων των ιδιοκτητών οχημάτων. Κυβέρνηση και αντιπροσωπίες πρέπει να εντοπίσουν αυτούς που πιθανόν να μην έλαβαν μήνυμα για ανάκληση και να τους ενημερώσουν, ώστε να προχωρήσουν γρήγορα σε αντικατάσταση των αερόσακων.

Την ίδια ώρα χρειάζεται επιτάχυνση της αντικατάστασης, παρόλο που είναι αμφίβολο αν οι διανομείς θα καταφέρουν, μέσα σε 8 μήνες που δόθηκαν ως διορία, να αντικαταστήσουν τους αερόσακους σε πάνω από 80 χιλιάδες οχήματα.

Η διαδικασία πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, με τη συνεργασία της Κυβέρνησης και των κατασκευαστών.

Επίσης, αν η Κυβέρνηση θέλει να πείσει τους πολίτες να αφήσουν τα αυτοκίνητά τους, πρέπει πρώτα να διασφαλίσει ότι οι δημόσιες συγκοινωνίες μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους με αξιοπιστία και άνεση.

Χρειάζονται αυστηρότεροι έλεγχοι για να διασφαλιστεί ότι οι Κύπριοι οδηγοί δεν θα ξαναβρεθούν αντιμέτωποι με παρόμοια προβλήματα στο μέλλον.

Αναμφίβολα, όμως, η αδράνεια της Πολιτείας στο πρόβλημα των αερόσακων Takata αποτελεί σοβαρό πλήγμα στην εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντι στις Αρχές. Ενώ άλλες χώρες έδρασαν άμεσα, στην Κύπρο άφησαν τους οδηγούς εκτεθειμένους σε σοβαρό κίνδυνο. Τώρα, με τα νέα μέτρα, οι πολίτες καλούνται να αντιμετωπίσουν μεγάλες δυσκολίες, ενώ οι αντιπροσωπίες αγωνίζονται ν’ αντικαταστήσουν χιλιάδες επικίνδυνους αερόσακους.

Είναι ζωτικής σημασίας να γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε ν’ αποφευχθούν περαιτέρω καθυστερήσεις και να διασφαλιστεί ότι οι Κύπριοι οδηγοί δεν θα κινδυνεύσουν ξανά.